Ευρ. Λειβαδά: Το διεθνές συνέδριο για το έγκλημα της γενοκτονίας. Ανάμεσα στους ομιλητές & ο κ. Λάμπρος Κουλουμπαρίτσης

(Μην σας φαίνεται περίεργο που στο παρά 5΄της παρουσίασης του βιβλίου μου γράφω για το συνέδριο για την γενοκτονία. Πρόκειται για θέμα όχι μόνο εθνικό, αλλά παγκόσμιο, μέγα, που στο κάτω κάτω “δένει” και με την δική μου θεματική αφού πίσω κρύβεται η δολοφονική, διαχρονική και παγκόσμια ρητορική μίσους που δυστυχώς, έχει πάντα τα ίδια γνωστά ολέθρια αποτελέσματα).

Προσκεκλημένη ενός ιδιαίτερου συνεδρίου που επιτόπου πήρε εθνική διάσταση, μπορώ να μιλώ για συναισθηματική φόρτιση και βαθειά συγκίνηση. Κι αυτό γιατί το συνέδριο με τον τίτλο: «100 χρόνια από την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Διεθνές συνέδριο για το έγκλημα της γενοκτονίας», παρόλες τις απειλές και τις ύβρεις προχωρεί ένα βήμα μπροστά την Παγκόσμια Ιστορία, και χθες, 7 του μηνός το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας το … καταδίκασε και το χαρακτήρισε ως «συνέδριο προπαγάνδας» λέγοντας δια στόματος του εκπροσώπου του: «Απορρίπτουμε τους αβάσιμους, ψευδείς και συκοφαντικούς εχθρικούς ισχυρισμούς του Πρωθυπουργού της Ελλάδας Κυριάκου Μητσοτάκη κατά της ιστορίας μας σε ομιλία του στην Αθήνα στις 6-8 Δεκεμβρίου 2019, σε συνέδριο υπό την επωνυμία ‘6ο Διεθνές Συνέδριο για το Έγκλημα της Γενοκτονίας’ …». (Κι αυτό γιατί ο πρωθυπουργός «τόλμησε» να κηρύξει την έναρξη του συνεδρίου με λόγια αλήθειας: «Το συνέδριο σηματοδοτεί τον σεβασμό στα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα του Ποντιακού Ελληνισμού που χάθηκαν πριν από 100 χρόνια και τη σταθερή προσπάθεια να αναγνωριστεί η θυσία τους…»). Ήδη ο ΥΠΕΞ κ. Δένδιας είχε απαντήσει στους Τούρκους: «Η Τουρκία προσπαθεί να μας οδηγήσει σε κλιμάκωση δηλώσεων, δεν έχουμε λόγο να παίξουμε το παιχνίδι τους…», κι αμέσως μετά ο εκπρόσωπος του Υπουργείου μας γραπτώς τόνισε: «Η ύβρις είναι η επιλογή εκείνου που δεν μπορεί να αποδεχθεί την Ιστορία του. Εκείνου που δεν έχει επιχειρήματα και προτιμά να προκαλεί και να απειλεί. Εκείνου που αρνείται πεισματικά να σεβαστεί του κανόνες που ισχύουν έναντι όλων και που αξιώνει, αυθαιρέτως, ειδική μεταχείριση…».
Ένα πράγματι διεθνές συνέδριο όπου συμμετείχαν κορυφαίοι επιστήμονες αρκετοί από τους οποίους είναι οι ίδιοι μάρτυρες σύγχρονων της εποχής μας γενοκτονιών ανά τον κόσμο και μετέφεραν τις εμπειρίες τους που «κλειδώνουν» με όσα μέχρι σήμερα έχει η Ιστορία διαφυλάξει, και μάλιστα διαχρονικά και παγκόσμια. Το συνέδριο αυτό έλαβε χώρα στις 6 του μηνός στο Μουσείο της Ακρόπολης, το Σαββάτο και την Κυριακή, 7 και 8 στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, και το διοργάνωσε η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος υπό την αιγίδα της ΑΕ του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας και την υποστήριξη της Βουλής των Ελλήνων.
Το 2019 τιμούμε την τραγική επέτειο της εκατονταετίας της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, έγκλημα που δεν αφορά μόνον στα χιλιάδες θύματα και στους απογόνους τους, αλλά έγκλημα που στρέφεται κατά της ανθρωπότητας στην ολότητά της, ενάντια στο σύνολο του πολιτισμένου κόσμου. Έγκλημα που καταδικάζεται, και πρέπει να καταδικάζεται συλλήβδην και διαχρονικά από παν νοήμον όν.
Αποτυπώθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και με «φωνές» από όλα τα μήκη και πλάτη της γης η πολυδιάστατη σημασία του εγκλήματος της γενοκτονίας, η ανάδειξη της ανάγκης αποτροπής της μέσω διάδοσης των ιστορικών γεγονότων, μέσω αγώνων για την προάσπιση της αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου, μέσω καλλιέργειας ευγενών συναισθημάτων του ανθρώπου για τον άνθρωπο.
Η θεματολογία είχε διαρθρωθεί σε δυο σκέλη που κάθε ένα είχε διαφορετικό στόχο.
Το πρώτο αποτύπωνε την πολυδιάστατη σημασία και τις νομικές προεκτάσεις της γενοκτονίας στην Α. Μεσόγειο και στον Εύξεινο Πόντο κατά την τελευταία περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στόχο είχε την υπογράμμιση της διεθνούς αναγνώρισης των γενοκτονιών που συντελέστηκαν από την Τουρκία και την ως εκ τούτου δόμηση περιβάλλοντος ειρήνης και συνεργασίας στην Α. Μεσόγειο (όπως οι εισηγήσεις των κ. Tamer Cilingir, Tuma Celik, Cengiz Aktar, Alfred-Maurice de Zayas, Παναγιώτη Γιαταγαντζίδη).
Το δεύτερο αφορούσε σε περιπτώσεις σύγχρονων γενοκτονιών, και στόχευε στην συγκριτική προσέγγιση και εννοιολογική αντίληψη της γενοκτονίας, καθώς και στην ανάγκη πρόληψης και αποτροπής ειδεχθών εγκλημάτων τέτοιας φύσης (όπως οι εισηγήσεις των κ. Βασιλείου Μεϊχανετσίδη, Samuel Totten, Henry Theriault).
Ανάμεσα στις εισηγήσεις ξεχώρισα αυτήν του καθηγητή του παν. του Missouri κ. Νίκου Μιχαηλίδη. Μίλησε για την πολιτισμική κληρονομιά στην Τουρκία –με ιδιαίτερη έμφαση στη μουσική-. Τι συνέβη στον Πόντο μετά το 1823. Πώς με κάθε μέσο και με ποικίλες κρατικές παρεμβάσεις έγινε προσπάθεια αφομοίωσης και ισοπέδωσης του πολιτισμού. Πώς περιθωριοποιήθηκε η μουσική παράδοση, η γλώσσα, τα μηνύματα, η χιλιόχρονη ιστορία, πώς έγινε προσπάθεια αλλοίωσης και παραμόρφωσης. Και πώς, ζώντας επί τόπου στην Τραπεζούντα για δυο συνεχή χρόνια και μελετώντας επιτοπίως τα δεδομένα, είδε πως η διαμελιστική προπαγάνδα της Τουρκίας μπορεί μεν να απέδωσε, εντούτοις νέοι φιλελληνικοί πολιτιστικοί δίαυλοι γεννούνται και πάλι σε έναν τόπο που επιμένει να μιλά ποντιακά, να τραγουδά ποντιακά, να παίζει την πατροπαράδοτη ποντιακή λύρα.
Ο Κεφαλλονίτης oμ. καθηγητής του ελεύθερου παν. Βρυξελλών κ. Λάμπρος Κουλουμπαρίτσης ανέλυσε την έννοια της αφηγηματικής βίας ως κίνητρο της γενοκτονίας. Μίλησε για την δύναμη της ρητορικής του μίσους, για το πρώτο στην ιστορία κείμενο αφηγηματικής βίας που καταδίκασε τον Σωκράτη, και συνέδεσε άριστα τα γεγονότα του επώδυνου χθες του 20ου αι. με το σήμερα. Τόνισε με έμφαση πως δεν πρέπει να υποτιμούμε την «γαλάζια πατρίδα» που όλο αναφέρει και αναφέρει ο Ερντογάν. Τα αποτελέσματά της είπε, θα τα δούμε, όχι σήμερα, αλλά στο μέλλον. Και δεν πρέπει να εφησυχάζουμε. Γιατί θα είναι χειρότερα ίσως και από αυτά της Κύπρου, ως προέβλεψε.
Η κ. Μαίρη Στυλίδη, εξωτερική σύμβουλος στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ανέλυσε τις ομοιότητες μεταξύ της μικρασιατικής ελληνικής γενοκτονίας και του εβραϊκού ολοκαυτώματος, ήτοι: η χρονική στιγμή, ο μεγάλος αριθμός νεκρών, τα παράλληλα θύματα και στις δυο γενοκτονίες, οι δράστες, οι επικεφαλής ηγέτες, οι παραστρατιωτικές οργανώσεις, η ιδεολογία στην οποία προσπάθησαν να δώσουν αληθοφανείς βάσεις, το μποϋκοτάζ, η ρητορική μίσους, ο αφοπλισμός, οι εκτοπισμοί και οι μακρές πορείες θανάτου, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι μέθοδοι εξολόθρευσης, η γέννηση κινημάτων αντίστασης.
Ο κ. Haider Elias, εκπροσωπούσε τους Γιαζίντι (Yazda global organization) και μίλησε για τον λαό του, για την πλέον των 6.000 ετών ιστορία του, τα θρησκευτικά πιστεύω, τις 7 γενοκτονίες που έχουν διαπραχθεί μέχρι σήμερα εναντίον τους, τους δικούς του νεκρούς στις επιθέσεις της ISIS το 2014. Ο δε κ. Carl Wilkens, αμερικανός ιεραπόστολος, έζησε για πολλά χρόνια στη Ρουάντα με την οικογένειά του και βίωσε εκ του σύνεγγυς την γενοκτονία της φυλής των Tutsi από τους Hutu και τον ρόλο της πολιτικής προπαγάνδας από τους επικεφαλής του κράτους. Η διάρκεια της γενοκτονίας είπε, δεν ορίζεται και δεν περιορίζεται. Ούτε μήνας, ούτε χρόνος, ούτε κάποια χρόνια, αλλά σχεδιάζεται και εφαρμόζεται για ολόκληρη ζωή. Η προετοιμασία του κακού θέλει χρόνο να ωριμάσει, και τα σχέδια για να οδηγηθούν άνθρωποι στον θάνατο απαιτούν βάθος χρόνου για υλοποίηση και εφαρμογή.

Ευρυδίκη Λειβαδά