Όταν για να κατασκευασθεί μια συσκευή κινητού τηλεφώνου ή ένα αυτοκίνητο από έναν οικονομικό κολοσσό (πιστέψτε με πως το ίδιο ισχύει και για ένα απλό μολύβι) απαιτούνται υλικά από πέντε με έξι διαφορετικές χώρες διάσπαρτες σε δύο ή και σε τρεις ηπείρους, είναι εξαιρετικά δύσκολο ο κόσμος που ξέρουμε να αλλάξει προς το καλύτερο ακόμα και αν εμφανισθεί ένας μαύρος κύκνος όπως η τωρινή πανδημία ο οποίος θα διεγείρει τα συλλογικά αντανακλαστικά της κοινωνίας. Είναι έτσι διαρθρωμένο το πλέγμα των οικονομικών σχέσεων που όσο παγκοσμιοποιημένη και να είναι η οδύνη από έναν θανατηφόρο ιό, άλλο τόσο αυτορυθμιζόμενη (προς όφελος των λίγων βεβαίως) είναι και η παγκόσμια οικονομία σε συνθήκες ακραίου νεοφιλελευθερισμού. Δεν άλλαξε ο κόσμος ούτε το 2008 και αν κάπως μεταβλήθηκε από τότε αυτό ήταν σίγουρα προς το χειρότερο για τον κόσμο. Απ’ ότι λένε οι ειδικοί η κρίση του 2008 ήταν σαν φτάρνισμα μπροστά στην οικονομική πανδημία που θα σκεπάσει το επόμενο διάστημα όλον τον πλανήτη και κατά πάσα πιθανότητα θα κρατήσει για πολύ περισσότερο χρόνο από αυτή που βιώνουμε σε επίπεδο Υγείας.
Η σχολή του Σικάγο δεν πρόκειται να ηττηθεί εύκολα, το παγκόσμιο οικονομικό μοντέλο δεν πρόκειται εύκολα να αλλάξει για να το πω με απλά λόγια. Αυτό που θα αλλάξει εξαιτίας του μαύρου κύκνου θα είναι η ταυτότητα της παγκόσμιας (και εγχώριας βεβαίως) οικονομικής ελίτ που προέκυψε μέσα από την παγκοσμιοποίηση, η σύνθεση δηλαδή των μετοχικών κεφαλαίων των πολυεθνικών και των χαρτοφυλακίων των τραπεζών, σε ακραίες δε καταστάσεις ίσως και η έδρα κάποιων εξ αυτών. Αλλά μέχρι εκεί. Για όλους τους υπόλοιπους (περίπου το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού) τα πράγματα σαφώς και θα χειροτερέψουν, κλιμακωτά μεν αλλά θα χειροτερέψουν σε βαθμό ανθρωπιστικής κρίσης για όσους βρίσκονται στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας. Αυτό θα συμβεί γιατί σαφώς και δεν αντιλαμβανόμαστε με τον ίδιο τρόπο όλοι πάνω σε αυτόν τον πλανήτη ούτε την παγκοσμιοποίηση, ούτε το διαφαινόμενο τέλος της. Για παράδειγμα για τον Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος με την ανάληψη των καθηκόντων του κήρυξε και επίσημα τον πόλεμο στην παγκοσμιοποίηση, αντίπαλος δεν είναι γενικώς και αορίστως οι οικονομικές ελίτ του πλανήτη, οι τράπεζες και οι πολυεθνικές οι οποίες συσσωρεύουν τον παγκόσμιο πλούτο, αλλά η Samsung και η Xiaomi ή η Mercedes και η BMW αν μιλάμε για την Ευρώπη. Εδώ δεν αντιλαμβανόμαστε με τον ίδιο τρόπο το περιβάλλον και την κλιματική κρίση που είναι κάτι το απτό και θα αντιληφθούμε την παγκοσμιοποίηση;
Το ότι φαίνεται η γύμνια της αντικρατιστικής θεωρίας του νεοφιλελευθερισμού εξαιτίας της αδυναμίας διαχείρισης του μοντέλου Ανάπτυξη για αυτούς που μπορούν – Υγεία για όλους, δεν σημαίνει πως ο όψιμος Θατσερισμός είναι διατεθειμένος να απαρνηθεί το «There is no such thing as society» της Μάργκαρετ Θάτσερ. Μόνο που όταν μιλάμε για Υγεία με όρους πολιτισμού αναφερόμαστε ακριβώς σε αυτό το «society». Αν για παράδειγμα νομίζει κάποιος πως μόλις λήξει η πανδημία θα γίνει νομοτελειακά πραγματικότητα η ανάγκη την οποία όλοι αντιλαμβανόμαστε για εύρωστα δημόσια συστήματα υγείας σε όλον τον κόσμο, είναι μάλλον καπιταλιστικά ρομαντικός. Εμείς σαν χώρα χρειαζόμαστε περίπου 2.000 ΜΕΘ για να έχουμε αξιοπρεπές δημόσιο σύστημα υγείας (σύμφωνα με τους ειδικούς) και εν μέσω κορωνοϊού έχουμε 570. Όχι πως οι υπόλοιπες χώρες του πλανήτη με δημόσιο χαρακτήρα στο σύστημα Υγείας τους είναι σε πολύ καλύτερο επίπεδο. Θα χρειασθεί σκληρός αγώνας για να αλλάξει αυτό το απάνθρωπο μοντέλο σε όλον τον κόσμο. Και αυτός θα είναι ένας αγώνας με ατομική και κοινωνική ευθύνη όπως αυτός που δίνουμε τώρα. Σε κάθε περίπτωση όμως προτεραιότητα σήμερα έχει η ζωή, την πολιτική θα την δούμε «αύριο».
Η επιτυχία όλων μας θα φανεί στο χειροκρότημα. Προς το παρόν αυτοί που το αξίζουν είναι οι γιατροί, οι νοσηλευτές και όλοι όσοι κρατάνε όρθια την αξιοπρέπεια μας μέσα από το δημόσιο σύστημα Υγείας.
Αριστοτέλης Μπατιστάτος
