Οσο οι μουσειακοί οργανισμοί, μικροί και μεγάλοι, διεθνώς, μετρούν τις απώλειες που προκάλεσε στη λειτουργία τους η πανδημία, κάποια άλλα μουσεία ενώνουν τις δυνάμεις τους. Το Δίκτυο Μουσείων Ιονίων Νήσων (ΔιΜΙΝ), που αγκαλιάζει 14 μουσειακούς φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, είναι ένα τέτοιο παράδειγμα, που δημιουργήθηκε ύστερα από πρόσκληση του Μουσείου του Ιονίου Πανεπιστημίου. Ενα δίκτυο μικρών και μεσαίων περιφερειακών μουσειακών φορέων με κοινό όραμα «τη διαμόρφωση μιας μουσειακής πολιτικής που θα αποφέρει οφέλη για τους οργανισμούς που το απαρτίζουν, τα οποία όμως θα διαχυθούν στην τοπική και ευρύτερη κοινωνία».
Ο Σταύρος Βλίζος, διευθυντής των Μουσειακών Συλλογών του Ιονίου Πανεπιστημίου και αναπλ. καθηγητής στο τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας του πανεπιστημίου, λέει στην «Κ» ότι αυτή η συλλογική προσπάθεια στηρίζεται σε γερά θεμέλια, με ευοίωνες προοπτικές εξέλιξης. Ερευνητής και επιστημονικός συνεργάτης του Αγγελου Δεληβορριά στο Μουσείο Μπενάκη από το 2002 έως το 2013 και στο ξεκίνημά του αρχαιολόγος στο υπουργείο Πολιτισμού, πιστεύει στην εξωστρέφεια των μουσείων και τονίζει ότι το μουσείο του 21ου αιώνα στοχεύει πρωτίστως στην εξυπηρέτηση των κοινοτήτων και στην αντιμετώπιση των κοινωνικών αναγκών. Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το Μουσείο του εστιάζουν στην πολιτική των συνεργασιών στον τομέα των μουσείων και του πολιτισμού, ώστε να δημιουργηθεί ένα ισχυρό δίκτυο με φορείς οι οποίοι θα προσδώσουν επιπλέον κύρος στην προσπάθεια ανάδειξης και διαχείρισης του πολιτιστικού κεφαλαίου των Ιονίων Νήσων.
Το ΔιΜΙΝ γρήγορα προχώρησε στην οργάνωσή του. Αφού καταγράφηκαν τα θετικά, οι αδυναμίες, οι ευκαιρίες αλλά και οι απειλές του εγχειρήματος, διαμορφώθηκαν τα τμήματα (Οργάνωσης και Επικοινωνίας, Επιμέλειας Συλλογών, Προώθησης και Προβολής, Προγραμματισμού, Οικονομικού Σχεδιασμού, Ερευνας) και στελεχώθηκαν από εξειδικευμένες ομάδες εργασίας. Χθες εγκρίθηκε ο λογότυπός του. Το δίκτυο επιδιώκει τη συνεργασία με την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟΑ.
«Στην ουσία μπαίνουμε στη φάση λειτουργίας του δικτύου μουσείων. Θέλουμε να δημιουργήσουμε μια υποδομή, ούτως ώστε οι μικροί οργανισμοί μουσείων να έχουν προοπτική επιβίωσης και ανάπτυξης. Ειδικά τώρα με την πανδημία ήταν απαραίτητο να θέσουμε τις βάσεις μας και να συμφωνήσουμε. Και αυτό είναι το ενδιαφέρον, ότι μέσα στην καθημερινή κατήφεια υπάρχει ένα κλίμα αισιοδοξίας».
Αναρωτιέται κανείς πώς συνεννοήθηκαν τόσοι αυτόνομοι φορείς. «Με το να αποδέχεται καθένας την αρχή της συμμετοχικότητας και των ίσων δικαιωμάτων. Καθένας που συμμετέχει έχει δικαίωμα να παρέμβει, να ζητήσει, να διαφωνήσει. Η βιωσιμότητα αυτού του σχήματος εξασφαλίζεται με τον δημοκρατικό χαρακτήρα λειτουργίας του Δικτύου, τη συμμετοχή εθελοντών εκπροσώπων από όλους τους φορείς και συμβούλων στις ομάδες εργασίας, την αποτελεσματική δομή, την προώθηση όλων των ζητημάτων για τη λήψη τελικών αποφάσεων στην ολομέλεια».
Πόροι και σχεδιασμός
Από πού θα προέρχονται οι πόροι; «Από την αρχή, η ομάδα εργασίας που ασχολείται με τα χρηματοδοτικά προγράμματα ξεκίνησε να συγκεντρώνει δυνατότητες από τα ΕΣΠΑ, το ΥΠΠΟΑ, να εντοπίζει τοπικούς χορηγούς που θα μπορέσουν να καλύψουν κατ’ αρχήν βασικές ανάγκες της λειτουργίας των μουσείων και έπειτα να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα, την ψηφιακή υποδομή που χρειάζονται τα μουσεία για τη νέα εποχή. Εδώ είμαστε σε καλό δρόμο, γιατί η Περιφέρεια μας έστειλε την προκήρυξη για διαβούλευση του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027, ενώ από το υπουργείο Πολιτισμού πήραμε την πρόσκληση για τις δράσεις για τις οποίες μπορούμε να διεκδικήσουμε χρηματοδότηση, για εκθέσεις και ψηφιακά εργαλεία. Πρόσκληση ΕΣΠΑ που ενισχύει την ψηφιακή υποδομή των πολιτιστικών οργανισμών λάβαμε και από το υπουργείο Ερευνας», λέει ο κ. Βλίζος. Εφόσον εξασφαλισθούν κάποια χρηματοδοτικά προγράμματα, το δίκτυο μπαίνει σε μια διαδικασία οργανωμένης λειτουργίας. «Το επόμενο βήμα είναι να προχωρήσει σε μια νομική μορφή, θεσμοθετημένη».
Οι πρώτοι σχεδιασμοί περιλαμβάνουν εκθέσεις με παλιότερες και νεότερες εκδόσεις απομνημονευμάτων των αγωνιστών του 1821, επίσης υλικό από τη συλλογή του συλλέκτη και ερευνητή Χρήστου Κατσαμπάνη – και τα δύο στο Μουσείο Ληξουρίου. Επίσης, ομιλίες, θεατρικά, μουσικά και χορευτικά δρώμενα για τη συμβολή της Κεφαλονιάς και των Κεφαλονιτών στην Ελληνική Επανάσταση. Στο Μουσείο Σολωμού οργανώνεται ψηφιακή έκθεση για τους πρωταγωνιστές της Επανάστασης, τους τόπους που ανέπτυξαν τη δράση τους, καθώς και τα ποιητικά και μουσικά έργα που συντετέθησαν με έμπνευση από τον Αγώνα. Το Μουσείο Γρηγορίου Ξενόπουλου ετοιμάζει παιχνίδι για δέκα ήρωες της Επανάστασης, το Μουσείο του Ιονίου Πανεπιστημίου εκπαιδευτικά όπως «Η συνωμοσία των γραμμάτων» κ.ά.
Ιδρυτικά μέλη
Τα ιδρυτικά μέλη του ΔιΜΙΝ είναι, από την Κεφαλονιά, η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη – Μουσείο Ληξουρίου – Ιακωβάτειος, το Κοργιαλένειο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο, καθώς και το Λαογραφικό Μουσείο Καμιναράτων. Από την Κέρκυρα, το παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης, η Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία, οι Μουσειακές Συλλογές Ιονίου Πανεπιστημίου και το Μουσείο Καποδίστρια. Από τη Λευκάδα, το Μουσείο Αγγελου Σικελιανού, το Λαογραφικό Μουσείο Καβάλου και το Πνευματικό Κέντρο, από τη Ζάκυνθο τα Μουσεία Γρηγορίου Ξενόπουλου, Ούγκο Φόσκολο και το Μουσείο Σολωμού και από την Ιθάκη το Ναυτικό και Λαογραφικό Μουσείο.
