Συντάξεις: Αυξήσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για μερίδα ασφαλισμένων, αλλά και αυξήσεις συντάξεων για όσους συμπληρώσουν την 40ετία για τη συνταξιοδότησή τους, φέρνει το 2022 στο ασφαλιστικό, ενώ ξεκινά και η λειτουργία του νέου Ταμείου για την επικουρική ασφάλιση στο οποίο κατά το πρώτο έτος αναμένεται να ενταχθούν 40.000 νέοι ασφαλισμένοι που θα έχουν ατομικό κουμπαρά για τις μελλοντικές τους συντάξεις.
Τις αλλαγές του 2022 στο ασφαλιστικό παρουσιάζει σήμερα με πίνακες και παραδείγματα ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής.
Με τις ρυθμίσεις που μπαίνουν σε εφαρμογή από 1/1/2022:
1. Στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης τίθεται σε ισχύ ο γενικός κανόνας για σύνταξη στο 62ο έτος, εφόσον οι ασφαλισμένοι συμπληρώνουν και 40 έτη ασφάλισης. Με λιγότερα έτη ασφάλισης (και, πάντως, με 15 έτη κατ’ ελάχιστον) θα χορηγείται πλήρης σύνταξη στο 67ο έτος, ενώ στα 62 θα καταβάλλεται μειωμένη σύνταξη. Με τον γενικό κανόνα του «62 και 40» θα παρατηρηθεί το φαινόμενο να παίρνουν σύνταξη στα 67 ακόμη και ασφαλισμένοι με 35ετία!
Διέξοδος από τη σύνταξη στα 62 με 40 έτη ή στα 67 με λιγότερα έτη υπάρχει για όσους έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης που ήταν σε ισχύ έως 31/12/2021, αλλά και για όσους προβούν σε εξαγορές πλασματικού χρόνου ασφάλισης, τον οποίο θα χρησιμοποιήσουν για τα προηγούμενα έτη, ώστε να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις αυτές μέχρι το 2021.
2. Οι συντάξεις αυξάνονται για όσους αποχωρούν από 1/10/2019, καθώς υπολογίζονται από τα 30 έτη ασφάλισης και πάνω με βελτιωμένους συντελεστές αναπλήρωσης. Είναι οι συντελεστές του νόμου 4670/2020 (νόμος Βρούτση) που αντικατέστησαν τους συντελεστές του νόμου 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου).
Ειδικά από το 2022 οι αυξήσεις σε σύγκριση με τις συντάξεις που θα έπαιρναν οι ασφαλισμένοι με τον νόμο Κατρούγκαλου γίνονται αισθητές, καθώς όλο και περισσότεροι θα αποχωρούν με 40ετία όπου οι νέοι συντελεστές είναι βελτιωμένοι κατά 16,8%. Αυτό το ποσοστό είναι και η αύξηση που θα έχει η ανταποδοτική σύνταξη.
Αυξήσεις δίνουν όμως και τα λιγότερα χρόνια, αλλά η καλύτερη επιλογή αποχώρησης είναι μεταξύ των 36 και 40 ετών ασφάλισης. Από τα 40 έτη και άνω οι αυξήσεις κόβουν ταχύτητα, καθώς η ετήσια προσαύξηση κατά 2,55%, που ισχύει από το 36ο έτος ως το 40ό έτος ασφάλισης, πέφτει στο 0,5%. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ασφαλισμένοι που θα αποχωρήσουν για παράδειγμα με 42 έτη να πάρουν μεν μεγαλύτερη σύνταξη από αυτήν της 40ετίας, πλην όμως η αύξηση σε σχέση με τον παλαιό νόμο είναι μικρότερη.
3. Στην επικουρική ασφάλιση αλλάζει πλήρως το τοπίο, καθώς για τους πρωτοασφαλισμένους, που θα ξεκινήσουν την επαγγελματική τους πορεία από τη νέα χρονιά, θα λειτουργεί το νέο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης στο οποίο ο κάθε ασφαλισμένος θα «χτίζει» τη σύνταξή του με τις δικές του εισφορές, τις οποίες θα αποταμιεύει και θα μπορεί να επενδύσει μέσα από τον ατομικό του κουμπαρά.
Το νέο ταμείο (ΤΕΚΑ) θα λειτουργεί με κεφαλαιοποιητικό σύστημα, που διαφέρει από το διανεμητικό. Με το διανεμητικό σύστημα, το οποίο παραμένει για τους παλαιούς ασφαλισμένους, οι εργαζόμενοι πληρώνουν με τις εισφορές τους τις συντάξεις των παλαιότερων, ενώ με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα οι νέοι θα πληρώνουν με τις εισφορές τους τις συντάξεις που θα πάρουν οι ίδιοι στο μέλλον.
Εξοδος στα 62 με 40 έτη ασφάλισης: Ποιοι θίγονται και ποιοι την γλιτώνουν
Η ουσιώδης διαφορά των δύο συστημάτων είναι ότι οι συντάξεις του κεφαλαιοποιητικού συστήματος δεν κινδυνεύουν από το δημογραφικό πρόβλημα, που αντίθετα αποτελεί το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα του διανεμητικού συστήματος. Για παράδειγμα, ένας 25άρης που θα ασφαλιστεί στο νέο Ταμείο θα πάρει στα 65-67 του επικουρική σύνταξη που θα την έχει «χτίσει» ο ίδιος με τα χρήματα του ατομικού του κουμπαρά, ανεξάρτητα από την εξέλιξη του δημογραφικού προβλήματος.
Με το διανεμητικό σύστημα όμως το ύψος της σύνταξης θα καθοριζόταν από το πόσο οξύ ή ήπιο θα ήταν το δημογραφικό πρόβλημα, από το ύψος εισφορών που θα είχαν πληρώσει οι παλαιότεροι εργαζόμενοι και από το ύψος των μισθών βάσει των οποίων θα υπολογίζονταν οι εισφορές.
Για να μην ξεμείνουν οι νέοι από σύνταξη, η κυβέρνηση αποφάσισε να μηδενίσει για αυτούς τον δημογραφικό κίνδυνο, ώστε να είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμος στους παλαιότερους ασφαλισμένους. Για αυτόν τον λόγο έχει προβλεφθεί ρητά στον νόμο για το ΤΕΚΑ (ν. 4826/2021) ότι τα ελλείμματα που θα προκύψουν στην παλαιά επικουρική ασφάλιση, επειδή κάθε χρόνο οι εισφορές των νέων θα πηγαίνουν στο νέο Ταμείο, θα καλύπτονται από το κράτος, ώστε να μη γίνουν μειώσεις συντάξεων.
1. Δεν θίγονται οι ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν το όριο ηλικίας και τον απαιτούμενο για τη συνταξιοδότηση χρόνο ασφάλισης με τις παλαιές διατάξεις από τις 19/8/2015 έως το τέλος του 2021. Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με το νέο ηλικιακό όριο, ακόμη και εάν το συμπληρώνουν μετά την 1/1/2022.
2. Δεν θίγονται οι ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης έως και την 31-12-2021 με εξαγορά πλασματικών ετών κατόπιν αίτησης εντός του 2022 και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με το ηλικιακό όριο που καθορίζεται στο έτος εντός του οποίου συμπληρώνουν τον απαιτούμενο συνολικό χρόνο ασφάλισης μαζί με την αναγνώριση των πλασματικών ετών.
3. Θίγονται οι ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης μετά την 1/1/2022 ή οι ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν το παλαιό ηλικιακό όριο μετά την ημερομηνία αυτή, οι οποίοι θα μπορούν να λάβουν πλήρη σύνταξη στο 62ο έτος με 40 έτη ασφάλισης είτε στο 67ο έτος της ηλικίας τους εφόσον δεν έχουν 40 έτη ασφάλισης.
Αναλυτικά παραδείγματα
1. Ασφαλισμένος πριν από το 1983 σε ΔΕΚΟ που κλείνει την 35ετία το 2022 θα βγει στα 62 και θα θέλει άλλα 5 έτη, δηλαδή 40ετία. Με πλασματικά έτη μπορεί να αναγνωρίσει 2 έτη που δίνει ο νόμος για την κατηγορία του, ώστε να έχει τα 35 έτη το 2020, που το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης είναι στα 61, χωρίς 40ετία. Με τις προηγούμενες οδηγίες, θιγόταν από τις αλλαγές, ενώ με την παράταση των πλασματικών ετών γλιτώνει την ανατροπή, για σύνταξη με 40 χρόνια στα 62.
2. Ασφαλισμένη στο ΙΚΑ πριν από το 1992, που είχε 5.500 ημέρες ασφάλισης το 2010 και ανήλικο τέκνο τότε, συμπλήρωσε το 55ο έτος της ηλικίας της το 2018 και θα συνταξιοδοτηθεί με το νέο όριο ηλικίας που προβλέπεται για την κατηγορία της, που είναι το 61ο έτος, το οποίο το συμπληρώνει μετά το 2022. Η ασφαλισμένη δεν θίγεται από τις αλλαγές, γιατί έχει «κλειδωμένη» την ηλικία συνταξιοδότησης πριν από το 2022.
3. Δημόσιος υπάλληλος που κλείνει τα 58 το 2022, ενώ είχε την 35ετία το 2020, θίγεται από τις αλλαγές και θα συνταξιοδοτηθεί στα 62 με 40 έτη επειδή η θεμελιωτική προϋπόθεση, που είναι να έχει ταυτόχρονα και την ηλικία των 58 και την 35ετία, πληρούται το 2022.
