Μέσα στον Μάρτιο αναμένεται να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις για νέα μέτρα στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών, πέρα από τις γνωστές μέχρι τώρα επιδοτήσεις στα τιμολόγια φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος.
Γράφει ο Τάσος Δασόπουλος
Τον επόμενο μήνα η ΕΛ.ΣΤΑΤ., ανακοινώνοντας τα στοιχεία του 4ου τριμήνου του 2021, αναμένεται να πιστοποιήσει και νέα αναθεώρηση της ανάπτυξης, ίσως και πάνω από το 9%, προσδιορίζοντας στην ουσία και τον επιπλέον δημοσιονομικό χώρο που αναμένεται λίγο πάνω από 1 δισ. ευρώ.
Σε χθεσινές του δηλώσεις ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, επιβεβαίωσε ότι βρίσκονται υπό επεξεργασία μιας σειράς μέτρων στήριξης κατά της ακρίβειας, αλλά τόνισε ότι οι τελικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν μέσα στις επόμενες τέσσερις εβδομάδες. Ο χρονικός αυτός προσδιορισμός συνδέεται όχι μόνο με την ύπαρξη του δημοσιονομικού χώρου, αλλά και του πλαισίου που θα μπορεί να κινηθεί η Ελλάδα τόσο για το 2021 όσο και για το 2022. Το πλαίσιο αυτό θα δώσει η Κομισιόν με τις κατευθυντήριες γραμμές που θα ανακοινώσει για όλα τα κράτη-μέλη, και ειδικά για τα υπεχρεωμένα όπως η Ελλάδα, σε ό,τι αφορά στη μείωση των ελλειμμάτων που θα πρέπει να πετύχουν για φέτος και τους δημοσιονομικούς στόχους που θα τεθούν για το 2023. Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί μέσα από τις προβλέψεις του Προϋπολογισμού ότι θα μειώσει το πρωτογενές έλλειμμα περίπου 10 δισ. ευρώ μέχρι και το τέλος του χρόνου ώστε να επιτευχθεί ο στόχος για επιστροφή σε πρωτογενές πλεόνασμα από το 2023.
Στο… τραπέζι
Από εκεί και πέρα θα εξεταστεί ποιο -ή ποια- από τα μέτρα στήριξης τα οποία συζητιούνται σήμερα στο ΥΠΟΙΚ θα εφαρμοστούν, με ποια προτεραιότητα, και καθώς όλα τους θα είναι έκτακτα, για ποιο χρονικό διάστημα. Επίσης, στόχος είναι να καλυφθούν και οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά από το κύμα της ακρίβειας. Στην κατεύθυνση αυτή στο τραπέζι βρίσκονται μέτρα όπως:
1 Ο μηδενισμός της επιστρεπτέας προκαταβολής με κόστος 3 δισ. ευρώ, το οποίο θα υπολογιστεί για το 2022 και δεν μπορεί να καλυφθεί με τα σημερινά περιθώρια. Επιπλέον, είναι ένα μέτρο που αφορά μόνο τις επιχειρήσεις. Πιο πιθανό είναι ένα νέο κούρεμα στο επιστρεπτέο τμήμα της ενίσχυσης που θα μειώσει τα έσοδα κατά περίπου 1 δισ. ευρώ.
2 Η έκτακτη μείωση του ΦΠΑ σε ένα καλάθι τροφίμων ευρείας κατανάλωσης. Το μέτρο θα πρέπει να μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα, ενώ έχει υπολογιστεί ότι το κόστος ανάλογα με το διάστημα που θα εφαρμοστεί θα κυμαίνεται από 400 εκατ. ευρώ έως και 800 εκατ. ευρώ.
3 Επίσης, έχει εξεταστεί και το ενδεχόμενο να δοθεί κάποιο επίδομα στους οικονομικά ευάλωτους ως αντιστάθμισμα του κύματος της ακρίβειας. Και αυτό το μέτρο υπολογίζεται ότι ανάλογα με τους δικαιούχους θα χρειαστεί από 400 εκατ. ευρώ έως και 900 εκατ. ευρώ, αν περιλάβει και χαμηλοσυνταξιούχους και ανέργους.
4 Στους υπόλοιπους συνταξιούχους εξετάζεται μια ευνοϊκότερη ρύθμιση ή ένα κούρεμα στους φόρους από τα αναδρομικά των συντάξεων.
5 Παράλληλα, θα συνεχιστεί και η επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου. Το μέτρο αυτό χρηματοδοτείται με τα έσοδα από τις δημοπρασίες ρύπων που δεν αναγράφονται στον Προϋπολογισμό. Και ο λογαριασμός αυτός έχει συγκεκριμένα όρια, αφού από αυτόν αυτό χρηματοδοτείται η ενεργειακή μετάβαση της χώρας.
«Μαξιλάρι» ασφαλείας 38 δισ. ευρώ
Την ίδια ώρα η άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων είναι ένας ακόμη πονοκέφαλος για το οικονομικό επιτελείο. Τούτο διότι, όπως έχει δείξει η αντίδραση των αγορών από την αρχή του χρόνου, ο φθηνός δανεισμός ο οποίος χρηματοδότησε το μεγάλο μέρος των μέτρων ύψους 43,8 δισ. ευρώ τη διετία 2020-2021 τελειώνει.
Ως «μαξιλάρι» στις πιέσεις των αγορών, η Ελλάδα έχει ακόμη ένα τεράστιο ταμειακό απόθεμα που προσεγγίζει και σήμερα τα 37-38 δισ. ευρώ. Το απόθεμα αυτό θα μειωθεί τον επόμενο μήνα, όταν αναμένεται να διατεθούν 7,1 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή του υπολοίπου των 1,8 δισ. ευρώ από τα δάνεια του ΔΝΤ και της διπλής δόσης ύψους 5,3 δισ. ευρώ για τα διακρατικά δάνεια που είχε πάρει η Ελλάδα μπαίνοντας στο πρώτο Μνημόνιο. Μετά τις πληρωμές αυτές τα διαθέσιμα θα υποχωρήσουν κοντά στα 31 δισ. ευρώ.
Με δεδομένο ότι στη στρατηγική του ΥΠΟΙΚ είναι τα διαθέσιμα να συντηρούνται πάνω από 30 δισ. με μόνη εναλλακτική το δανεισμό από τις αγορές έστω και με υψηλότερα επιτόκια, εκτός από το δημοσιονομικό, δυσκολίες θα αντιμετωπίσει και το ταμειακό σκέλος για την κάλυψη των νέων μέτρων που θα εφαρμοστούν.
