Του Αντώνη Φ. Κατσιγιάννη, Αγρονόμου Τοπογράφου Μηχανικού ΕΜΠ
Υπάρχει μία συστηματική νομοθετική προσπάθεια, οι ιδιοκτησίες των Ελλήνων πολιτών στην εκτός σχεδίου περιοχή, να περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο. Πως συνδέεται αυτό με το θεσμό του δικαιώματος επιφανείας και τη μεταβίβαση εκτάσεων με δικαίωμα ανέγερσης κτισμάτων για χρονική διάρκεια έως και 99 ετών σε επενδυτές.
Από το Δεκέμβριου του 2020, και την ψήφιση του ν.4759/2020 γνωστού και ως νόμου Χατζηδάκη, που αφορούσε την κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης και ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, έως και σήμερα που γράφονται αυτές οι γραμμές, υπάρχει μία συστηματική νομοθετική προσπάθεια, οι ιδιοκτησίες των Ελλήνων πολιτών στην εκτός σχεδίου περιοχή, να περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο. Στο παρόν άρθρο, συνοπτικά θα παρουσιαστεί η ροή των σχετικών νομοθετικών παρεμβάσεων.
1.Με το αρθ.40 του ν.4759/2020, τερματίζεται η εκτός σχεδίου δόμηση, την 31-12-2022. Η πολυετής περίοδος που θα ακολουθήσει μέχρι να τεθούν σε ισχύ τα προβλεπόμενα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, θα απαξιώσει έτι περαιτέρω, τις περιουσίες των πολιτών που θα κοιτάξουν να απαλλαγούν από αυτές. Ωστόσο, επειδή υπάρχει πάντα η πιθανότητα, να μην υπάρξει κύμα μεταβιβάσεων, αφού ο Έλληνας παραδοσιακά είναι δεμένος με την ιδιοκτησία του, η νομοθετική προσπάθεια συνεχίστηκε.
2.Η ανάρτηση των δασικών χαρτών, επέφερε έναν πραγματικό «σεισμό», σε σχέση με την κτηματαγορά. Παρέλκει η αναφορά στα μύρια όσα ζητήματα έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Ωστόσο μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών, ακολούθησε ένα ακόμη κρίσιμο νομοθέτημα προς την κατεύθυνση να περιέλθουν οι ιδιοκτησίες των Ελλήνων πολιτών της εκτός σχεδίου περιοχής στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου. Το αρθ.148 του ν.4819/2021, με τίτλο «Επίλυση ιδιοκτησιακού καθεστώτος δασών, δασικών εκτάσεων και χορτολιβαδικών περιοχών του αρθ.62 του ν.998/1979 – Τροποποίηση της περίπτ. δ, της παρ.5, του αρθ.3 του ν.998/1979», εισήγαγε προϋποθέσεις με τις οποίες το Ελληνικό Δημόσιο προβάλλει δικαιώματα κυριότητας σε περιοχές της χώρας, που έως και την ψήφιση του νόμου αυτού, δεν ίσχυε το τεκμήριο κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου, δηλαδή στα Ιόνια Νησιά, την Κρήτη, τις Κυκλάδες, τη Λέσβο, τη Σάμο, τη Χίο, τα Κύθηρα, τα Αντικύθηρα, τη Μάνη και τα Δωδεκάνησα, πλην των νήσων για τα οποία ισχύει ο κτηματολογικός κανονισμός. Ενδεικτικά αναφέρω, ότι το Ελληνικό Δημόσιο προβάλλει πλέον δικαιώματα επί φερόμενων ως δασικών εκτάσεων χωρίς να έχει τίτλους κυριότητας, απλώς και μόνο εάν έχει προβεί σε πράξεις……. αξιοποίησης και προστασίας σε εκτάσεις θεωρώντας αυτές δημόσιες, δηλαδή χωρίς να είναι δημόσιες. Άρα το Ελληνικό Δημόσιο, χωρίς να έχει κανένα δικαίωμα κυριότητας, σε μία φερόμενη ως δασική έκταση και χρησιμοποιώ τον όρο «φερόμενη» διότι δεν έχουν κυρωθεί πλήρως ακόμη οι δασικοί χάρτες, θα μπορεί να προβάλλει δικαίωμα κυριότητας, εκπονώντας, υπηρεσιακά για παράδειγμα, μία μελέτη καθαρισμού δάσους.
3.Η κορωνίδα, όμως της προσπάθειας να περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο οι ιδιωτικές περιουσίες ως δάση, έλαβε χώρα, πολύ-πολύ πρόσφατα και συγκεκριμένα με το άρθρο 74 του ν.4843/2021, ΦΕΚ 193Α/20-10-2021. Από το 1979, έτος έναρξης ισχύος του ν.998/1979, του «δασικού νόμου» της χώρας μας, έως και την 20-10-2021 σύμφωνα με την §4 του άρθ. 16, του νόμου αυτού, που αφορά δασοτεχνικά έργα προστασίας, επί ιδιωτικών δασών και δασικών εκτάσεων, τα αναγκαία προστατευτικά έργα των εκτάσεων αυτών (π.χ. καθαρισμός) εκτελούνταν μόνο από τους ιδιοκτήτες τους και οι οποίοι επιδοτούνταν από το κράτος για τις δαπάνες τους έως και 100% επί του ποσού των δαπανών. Όλα αυτά όμως άλλαξαν την 20-10-2021. Πλέον δεν απαιτείται ούτε καν η συναίνεση των ιδιοκτητών για την μελέτη και την εκτέλεση δασοτεχνικών έργων προστασίας και για την ανάληψη της μέριμνας της υλοποίησης των έργων από τη δασική υπηρεσία, §5 του άρθ. 16 του ν.998/1979 μετά την τροποποίησή του με τον προαναφερθέντα ν.4843/2021.
4.Άρα, χωρίς να έχουν κυρωθεί δασικοί χάρτες, δηλαδή χωρίς να έχει οριστικοποιηθεί τι είναι δάσος και τι όχι, το κράτος, θα μπορεί να εκτελεί δασοτεχνικά έργα προστασίας χωρίς τη συναίνεση των ιδιοκτητών.
5.Γιατί αλήθεια, δεν συνεχίστηκε το παλιό καθεστώς και να επιδοτούνται οι ιδιοκτήτες για τις εργασίες που πραγματοποιούν; Η απάντηση είναι απλή. Αφού πλέον με το ν.4843/2021 το κράτος, θα μπορεί με πρόσχημα την προστασία του περιβάλλοντος, να κάνει κυριολεκτικά ότι θέλει εντός ιδιωτικών περιουσίων, με αυτόν τον τρόπο, ενεργοποιεί και το αρθ.148 του ν.4819/2021 (βλ.παρ.2) και συνεπώς θα μπορεί να προβάλει δικαιώματα κυριότητας, επειδή προβαίνει σε πράξεις αξιοποίησης και ….. προστασίας.
6.Γιατί γίνεται όλο αυτό; Το Ελληνικό Δημόσιο, θέλει να μετατραπεί κατά την ταπεινή μου γνώμη, σε ένα μέγα-μεσίτη, και χρειάζεται τις απαιτούμενες εκτάσεις, από τις οποίες θα μεταβιβάζει το δικαίωμα επιφανείας αυτών, δηλαδή θα μεταβιβάζει το δικαίωμα ανέγερσης κτισμάτων για παράδειγμα τουριστικών εγκαταστάσεων, επί δημοσίων ακινήτων για χρονική διάρκεια έως και 99 ετών. Ο θεσμός του δικαιώματος επιφανείας είχε καταργηθεί στη χώρα μας, μετά την ισχύ του Αστικού Κώδικα το 1946 και επανήλθε σε ισχύ με το ν.3986/2011, γνωστότερο ως Μεσοπρόθεσμο ή ακόμη καλύτερα ως Μνημόνιο 2.
7.Εντελώς «συμπτωματικά», στις 4/3/2022 με απόφαση του υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας που αναρτήθηκε στη Διαύγεια με ΑΔΑ:9ΘΒΑ4653Π8-ΥΣΜ, το ΤΑΙΠΕΔ, δηλαδή το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, ως αναθέτουσα αρχή θα προβεί σε ανάθεση δασοτεχνικών έργων της §5 του άρθ. 16 του ν.998/1979 (βλ.παρ.3), για……καθαρισμό δασών και δασικών εκτάσεων, σε διάφορες περιοχές, ανάμεσα στις οποίες η Σάμος και η Λέσβος, με μερικώς κυρωμένους δασικούς χάρτες, νησιά που κάποτε ….απολάμβαναν το προνόμιο, επ’αυτών οι φερόμενες ως δασικές εκτάσεις να μην λογίζονται apriori δημόσιες.
-Τα συμπεράσματα ανήκουν στον αναγνώστη.
