Τι να γνωρίζουμε για τη διατροφή και τα δόντια με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας (20 Μαρτίου).
Αν θέλετε να έχετε γερά δόντια για μια ζωή, καλό είναι να προσέξετε λίγο περισσότερο τι τρώτε. Με τις διατροφικές επιλογές μας δεν ταΐζουμε μόνο το σώμα μας, αλλά και τα βακτήρια που ζουν στο στόμα μας, προειδοποιούν οι ειδικοί.
Τα βακτήρια αυτά μπορεί να προκαλέσουν τερηδόνα και ουλίτιδα, ενώ συμμετέχουν στην ανάπτυξη της οδοντικής πλάκας, αναφέρουν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ. Η οδοντική πλάκα είναι μία λεπτή, αόρατη, κολλώδης μεμβράνη από μικροοργανισμούς (κυρίως βακτήρια), που καλύπτει όλες τις επιφάνειες των δοντιών.
Όταν έρθουν σε επαφή με την πλάκα τα σάκχαρα ή το άμυλο των τροφίμων, δημιουργούνται οξέα. Τα οξέα αυτά επιτίθενται και αρχίζουν να διαβρώνουν τα δόντια μετά την ολοκλήρωση του γεύματος.
Οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις τους μπορεί να διασπάσουν την σκληρή αδαμαντίνη ουσία (το σμάλτο) στην επιφάνεια των δοντιών. Εάν συμβεί αυτό, ανοίγει ο δρόμος για την τερηδόνα. Επιπλέον, τα βακτήρια της οδοντικής πλάκας προκαλούν φλεγμονώδη απόκριση που προκαλεί ουλίτιδα και άλλα δεινά στις υποστηρικτικές δομές των δοντιών.
Την διαδικασία αυτή μπορεί να αναχαιτίσετε ή έστω να θέσετε υπό έλεγχο, αν φροντίσετε να καταναλώνετε τα κατάλληλα τρόφιμα. Να λοιπόν ποια είναι τα καλύτερα για τα δόντια σας και ποια τα βλάπτουν περισσότερο.
Τα καλύτερα
Φρούτα και λαχανικά πλούσια σε φυτικές ίνες βοηθούν τα δόντια και τα ούλα να διατηρηθούν καθαρά, αναφέρει η Αμερικανική Οδοντιατρική Εταιρεία (ADA). Προκαλούν επίσης έκκριση σάλιου, το οποίο απομακρύνει τα υπολείμματα τροφής από τα δόντια. Τα τρόφιμα με φυτικές ίνες αποτελούν την καλύτερη φυσική άμυνα εναντίον της τερηδόνας και της ουλίτιδας, μετά από με την καλή οδοντική φροντίδα στο σπίτι.
Το τυρί, το γάλα, το λευκό γιαούρτι και τα άλλα γαλακτοκομικά επίσης διεγείρουν την παραγωγή σιέλου. Τα γαλακτοκομικά είναι επίσης πλούσια σε ασβέστιο και φωσφορικά άλατα – θρεπτικά συστατικά απαραίτητα για την αποκατάσταση των δοντιών και την αναδόμηση της αδαμαντίνης ουσίας τους.
Αντίστοιχα, το πράσινο και το μαύρο τσάι περιέχουν πολυφαινόλες. Είναι μία ομάδα φυτοχημικών ουσιών οι οποίες εξουδετερώνουν τα βακτήρια της οδοντικής πλάκας ή περιορίζουν τη δράση της. Με αυτό τον τρόπο μειώνεται το βακτηριακό φορτίο στο στόμα, καθώς και τα οξέα που επιτίθενται στα δόντια.
Αναλόγως με τον τύπο του νερού που χρησιμοποιείτε για την παρασκευή του τσαγιού σας, ένα φλιτζάνι μπορεί να αποτελεί επίσης καλή πηγή φθορίου.
Ωφέλιμες για τα δόντια είναι και οι τσίχλες χωρίς ζάχαρη. Η μάσησή τους διεγείρει την παραγωγή σιέλου και επομένως μειώνει τα υπολείμματα τροφής στο στόμα. Τέλος, τα τρόφιμα που περιέχουν φθόριο επίσης είναι σημαντικά. Το φθοριωμένο πόσιμο νερό, λ.χ., και κάθε τρόφιμο που παρασκευάζεται με αυτό, είναι ωφέλιμο για τα δόντια. Στα τρόφιμα που μπορεί να περιέχουν φθόριο συμπεριλαμβάνονται:
- Χυμοί σε σκόνη (εφ’ όσον δεν περιέχουν πολλή πρόσθετη ζάχαρη)
- Αφυδατωμένες σούπες
- Έτοιμα τρόφιμα του εμπορίου, όπως σκευάσματα πουλερικών ή θαλασσινών, καθώς και τα δημητριακά σε σκόνη.
Τα χειρότερα
Για να έχετε υγιή δόντια πρέπει να αποφεύγετε κατ’ αρχάς καραμέλες και γλυκά που κολλάνε πάνω τους. Αν οπωσδήποτε θέλετε κάτι γλυκό, προτιμήστε κάτι κρεμώδες που απομακρύνετε γρήγορα από το στόμα. Η καλύτερη επιλογή πάντως είναι η μαύρη σοκολάτα (με τουλάχιστον 70% στερεά κακάο). Μελέτες έχουν δείξει πως δεν είναι τόσο επιζήμια για το χαμόγελό σας με τα άλλα γλυκά.
Καλό είναι επίσης να αποφεύγετε τις αμυλούχες τροφές που κολλάνε στα δόντια. Ψωμί και πατατάκια, λ.χ., μπορεί να παγιδευτούν ανάμεσα στα δόντια σας.
Τα αναψυκτικά με ανθρακικό επίσης είναι εχθρός των δοντιών. Αν περιέχουν ζάχαρη είναι ακόμα χειρότερα, αλλά και οι λάιτ εκδοχές τους είναι επιβαρυντικές. Τα περισσότερα αναψυκτικά περιέχουν φωσφορικά και κιτρικά οξέα που φθείρουν την αδαμαντίνη ουσία των δοντιών.
Προσέξτε, τέλος, το αλκοόλ. Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας, είτε γίνει μία φορά είτε είναι χρόνια, οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή σάλιου. Το επακόλουθο είναι να «στεγνώνει» το στόμα (ξηροστομία), γεγονός που επιτρέπει στα βακτήρια να συνεχίσουν τις καταστροφικές επιθέσεις τους στα δόντια.
