Το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα έχει ενσωματώσει δύο σημαντικές «παγίδες» που πλήττουν ιδιαίτερα τις χαμηλές συντάξεις. Οι συνταξιούχοι καλούνται να συνεισφέρουν στον κρατικό προϋπολογισμό μέσα από δύο κύριες παρακρατήσεις: την εισφορά αλληλεγγύης και την εισφορά υπέρ υγείας. Για το 2025, αυτές οι παρακρατήσεις αναμένεται να ανέλθουν συνολικά σε 2,8 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, η εισφορά αλληλεγγύης θα φτάσει τα 886 εκατ. ευρώ, ενώ η παρακράτηση υπέρ υγείας θα ανέρχεται σε 2 δισ. ευρώ.
Αξιοσημείωτο είναι ότι 700 εκατ. ευρώ παρακρατούνται επιπλέον από 705.000 συνταξιούχους λόγω της προσωπικής διαφοράς. Αυτό το «χαράτσι» θεσπίστηκε με τον νόμο Κατρούγκαλου, ο οποίος αύξησε την εισφορά υγείας από 4% σε 6% στις κύριες συντάξεις και επέβαλε την ίδια εισφορά και στις επικουρικές.
Ποιοι λαμβάνουν υψηλότερες συντάξεις
Παρά τις κρατήσεις, υπάρχουν κατηγορίες συνταξιούχων που λαμβάνουν συντάξεις υψηλότερες από τον γενικό μέσο όρο. Το μέσο εισόδημα από συντάξεις γήρατος διαμορφώθηκε στα 1.084 ευρώ τον Ιούλιο του 2024, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Οι πιο υψηλές συντάξεις καταβάλλονται από το Δημόσιο (1.127 ευρώ), την Τράπεζα της Ελλάδος (2.100 ευρώ), και τα Ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών, όπου τα ποσά κυμαίνονται από 1.100 έως 1.500 ευρώ.
Οι αυξήσεις που ξεκίνησαν το 2023 έχουν συμβάλει στη βελτίωση των συντάξεων, ειδικά για τους νέους συνταξιούχους, οι οποίοι επωφελούνται από την αυξημένη εθνική και ανταποδοτική σύνταξη.
Η παγίδα της διπλής κράτησης
Ωστόσο, μια σημαντική στρέβλωση αφορά τη διπλή κράτηση εισφοράς αλληλεγγύης για τους δικαιούχους δύο κύριων συντάξεων. Αντί η εισφορά να υπολογίζεται ξεχωριστά για κάθε σύνταξη, υπολογίζεται στο συνολικό ποσό των συντάξεων, με αποτέλεσμα οι συνταξιούχοι να πληρώνουν υψηλότερα ποσά. Για παράδειγμα, συνταξιούχος με δύο συντάξεις (1.000 ευρώ από το Δημόσιο και 800 ευρώ από άλλο Ταμείο) καταλήγει να πληρώνει εισφορά αλληλεγγύης 6% και στις δύο, καθώς το συνολικό ποσό ξεπερνά τα 1.742 ευρώ.
Οι επιλογές των ελεύθερων επαγγελματιών και οι συνέπειες
Ένα άλλο πρόβλημα εντοπίζεται στις επιλογές των ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών όσον αφορά τις εισφορές τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ, η πλειονότητα (9 στους 10) επιλέγει την πρώτη και χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία, γεγονός που υποθηκεύει τη μελλοντική τους σύνταξη. Παρά τις αυξήσεις στις εισφορές (3,46% το 2024 και 9,6% το 2023), η πρώτη κατηγορία αποδίδει συντάξεις που μετά βίας ξεπερνούν τα 658 ευρώ με 30 έτη ασφάλισης.
Οι υψηλότερες κατηγορίες, αν και απαιτούν μεγαλύτερες εισφορές, εξασφαλίζουν σημαντικά καλύτερες συντάξεις. Για παράδειγμα, με 40 έτη ασφάλισης, η σύνταξη στην τρίτη κατηγορία φτάνει τα 1.108 ευρώ, ενώ στην ανώτερη κατηγορία μπορεί να αγγίξει τα 1.900 ευρώ.
Μάθετε τα πάντα για ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ – ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ – ΔΥΠΑ – ΟΠΕΚΑ – ΟΑΕΔ – ΕΦΚΑ εδώ
