Η ελληνική κυβέρνηση και οι τράπεζες βρίσκονται σε εντατικές συζητήσεις προκειμένου να βρεθεί ένας μηχανισμός ελάφρυνσης για περίπου 70.000 δανειολήπτες, των οποίων τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο έχουν μετατραπεί σε δυσβάσταχτα βάρη. Οι συνολικές οφειλές τους εκτιμώνται σε πάνω από 3 δισ. ευρώ, ενώ αν συνυπολογιστούν και οι συνοφειλέτες και εγγυητές, το ζήτημα αφορά πάνω από 200.000 οικογένειες.
Το πρόβλημα γίνεται ακόμη πιο περίπλοκο, καθώς ένα μεγάλο μέρος αυτών των δανείων έχει ενταχθεί στον μηχανισμό «Ηρακλής», κάτι που σημαίνει ότι έχουν λάβει κρατικές εγγυήσεις. Αυτό συνεπάγεται πως οποιαδήποτε παρέμβαση θα πρέπει να εγκριθεί από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM), ο οποίος ελέγχει τη σταθερότητα των τραπεζών. Κατά συνέπεια, η όποια ρύθμιση θα πρέπει να είναι κοστολογημένη και να διασφαλίζει ότι δεν θα προκληθούν ζημίες στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την οικονομική σταθερότητα.
Πιθανά σενάρια ρύθμισης
Μία από τις προτάσεις που εξετάζονται είναι η μερική διαγραφή του χρέους, βασιζόμενη στις διαφορές ισοτιμίας που έχουν προκύψει από τη στιγμή της σύναψης των δανείων μέχρι σήμερα. Όταν τα δάνεια εκταμιεύθηκαν (2006-2008), η ισοτιμία ευρώ/ελβετικού φράγκου ήταν περίπου 1/1,67, ενώ σήμερα έχει διαμορφωθεί κοντά στο 1/0,94. Το σενάριο αυτό προβλέπει ότι οι τράπεζες θα αναλάβουν τη διαφορά και θα μετατρέψουν το υπόλοιπο της οφειλής σε ευρώ μέσω μιας νέας δανειακής σύμβασης.
Ωστόσο, οι όροι αυτής της σύμβασης δεν θα είναι ενιαίοι, αλλά θα προσαρμόζονται ανάλογα με το προφίλ κάθε δανειολήπτη. Επιπλέον, εξετάζονται και άλλες λύσεις που έχουν εφαρμοστεί σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Γαλλία, όπου λήφθηκαν νομοθετικά μέτρα ή επιτεύχθηκαν συμφωνίες μεταξύ τραπεζών και δανειοληπτών. Στη Βουλγαρία, μάλιστα, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε άκυρες τις δανειακές συμβάσεις σε ελβετικό φράγκο, υποχρεώνοντας τις τράπεζες να επιστρέψουν τους τόκους στους πελάτες που είχαν εξοφλήσει τα δάνειά τους.
Δικαστικές αποφάσεις και αντιδράσεις
Το ζήτημα των δανείων αυτών έχει απασχολήσει και τα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Το 2023, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δικαίωσε Πολωνό δανειολήπτη, επιβεβαιώνοντας ότι οι τράπεζες δεν μπορούν να μετακυλίουν στους καταναλωτές τον συναλλαγματικό κίνδυνο. Αντίθετα, στην Ελλάδα, ο Άρειος Πάγος αποφάσισε το 2019 υπέρ των τραπεζών, απορρίπτοντας το αίτημα των δανειοληπτών να υπολογίζονται οι δόσεις βάσει της ισοτιμίας που ίσχυε κατά την εκταμίευση των δανείων.
Απογοητευμένοι από τις δικαστικές εξελίξεις, οι δανειολήπτες έχουν προσφύγει πλέον κατά του ελληνικού Δημοσίου, ενώ ο Σύλλογός τους έχει καταθέσει καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Παράλληλα, οι τράπεζες προτείνουν δύο βασικές λύσεις: είτε την ένταξη των οφειλών στον εξωδικαστικό μηχανισμό είτε τη μετατροπή των δανείων σε ευρώ με σταθερό επιτόκιο τριών ετών, απορρίπτοντας όμως οποιαδήποτε ρύθμιση που θα σήμαινε πλήρη διαγραφή της ζημίας λόγω της συναλλαγματικής διαφοράς.
Το επόμενο βήμα
Το συνολικό χαρτοφυλάκιο των δανείων σε ελβετικό φράγκο έχει μειωθεί στα 4,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 3 δισ. ευρώ παραμένουν στα χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών. Οι συζητήσεις μεταξύ της κυβέρνησης και των τραπεζών συνεχίζονται με σκοπό να βρεθεί μία δίκαιη και βιώσιμη λύση, η οποία θα δώσει ανάσα στους δανειολήπτες χωρίς να διακυβεύεται η σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος.
Μάθετε τα πάντα για ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ – ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ – ΔΥΠΑ – ΟΠΕΚΑ – ΟΑΕΔ – ΕΦΚΑ εδώ
