Μια δυσοίωνη εκτίμηση:
Ο σεισμολόγος Άκης Τσελέντης, σε πρόσφατη ανάρτησή του, έκανε λόγο για επικείμενο μεγάλο σεισμό στο νησί της Σαντορίνης. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, η σεισμική δραστηριότητα έχει ήδη αποκτήσει χαρακτηριστικά προσσεισμικής ακολουθίας, γεγονός που –στο σενάριο της κλιμάκωσης– ενδέχεται να οδηγήσει σε ένα ιδιαίτερα ισχυρό σεισμό.
Τι ακριβώς ανέφερε ο Άκης Τσελέντης;
- Ενεργοποίηση του ρήγματος της Αμοργού:
Η περιοχή φαίνεται να επεκτείνεται βορειοανατολικά, υποδεικνύοντας ότι το ιστορικό ρήγμα που προκάλεσε τον καταστροφικό σεισμό του 1956 έχει ενεργοποιηθεί και πάλι. - Προσσεισμική ακολουθία:
Ο κ. Τσελέντης τόνισε ότι η μέχρι τώρα σεισμική δραστηριότητα έχει τα χαρακτηριστικά μιας προσσεισμικής φάσης. Όσο δεν «εκδηλώνεται» ο κύριος σεισμός, αυξάνεται η πιθανότητα να είναι ισχυρότερος. - Πιθανά σενάρια:
- Χειρότερο: Μια επανάληψη ή κοντά στα μεγέθη του σεισμού του 1956.
- Πιο πιθανό: Ένας μεγάλος σεισμός σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, μετά τον οποίο θα ακολουθήσει μετασεισμική δραστηριότητα για αρκετούς μήνες. Αυτή η εξέλιξη θα μπορούσε να επηρεάσει δραματικά την τουριστική περίοδο του νησιού.
- Ζητήματα δόμησης και ασφάλειας:
Η δόμηση στη Σαντορίνη έχει δεχθεί κριτική –όπως αναφέρει ο κ. Τσελέντης– με μεγάλο αριθμό βαριών κατασκευών (π.χ. ξενοδοχεία, πισίνες) σε επικίνδυνες πλαγιές, πράγμα που επιδεινώνει τον κίνδυνο σε περίπτωση ενός δυνατού σεισμού.
Ζητήματα Πολεοδομίας και Ασφάλειας
Από πολεοδομικής άποψης, δυστυχώς έχουν γίνει «εγκλήματα» στο νησί, καθώς, υπό την πίεση των τουριστικών και ξενοδοχειακών συμφερόντων, δόθηκαν οικοδομικές άδειες σε περιοχές με απότομες κλίσεις και πρανή. Έτσι, έχουν χτιστεί:
- Ξενοδοχεία μεγάλου βάρους με πισίνες
- Κατασκευές σε επικίνδυνες πλαγιές, κάτω από τον παραδοσιακό οικισμό, με πρόχειρα θεμέλια
Όλα αυτά αυξάνουν τους σεισμικούς κινδύνους για κατοίκους και επισκέπτες, ειδικά όταν μιλάμε για έναν ενδεχόμενο μεγάλο σεισμό.
Πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση;
Η Σαντορίνη και οι γύρω περιοχές της ανήκουν στις πιο ενεργές σεισμικά ζώνες του ελληνικού χώρου. Το μεγάλο ρήγμα της Αμοργού είναι γνωστό για τον σεισμό του 1956, έναν από τους πιο καταστροφικούς της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας. Παράλληλα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Σαντορίνη είναι και ηφαιστειακή, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την πιθανή σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Η Επίδραση των Ηφαιστείων
Η Σαντορίνη και ο υποθαλάσσιος χώρος του Κολούμπου διαθέτουν ενεργά ηφαίστεια, για τα οποία είναι γνωστό ότι διατηρούν αμφίδρομη σχέση με τη σεισμική δραστηριότητα. Όταν «ξυπνάει» η μία διαδικασία, μπορεί να επηρεάζεται και η άλλη. Παρότι απαιτούνται περισσότερες επιστημονικές παρατηρήσεις για να επιβεβαιωθεί το μέγεθος αυτής της αλληλεπίδρασης, το γεγονός αυτό μας υπενθυμίζει πόσο πολύπλοκη είναι η γεωλογική ιστορία της περιοχής.
Ρόλος Πολιτικών και Επιστημόνων
Τονίζει ότι οι πολιτικοί, είτε τοπικοί είτε μη, δεν πρέπει να υποκαθιστούν το ρόλο των επιστημόνων. Αντί να κάνουν σεισμολογικές εκτιμήσεις χωρίς τεκμηρίωση, είναι προτιμότερο να:
- Ενισχύουν τους ελέγχους στις πολεοδομικές παραβάσεις
- Αντιστέκονται στις πιέσεις των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων
- Αφήνουν τους ειδικούς να κάνουν τη δουλειά τους με επιστημονική ανεξαρτησία
Υπάρχει πάντα το –έστω και μικρό– ενδεχόμενο το φαινόμενο να εκτονωθεί με σεισμούς μεσαίου μεγέθους, αλλά οφείλουμε να είμαστε προετοιμασμένοι και για το χειρότερο σενάριο. Πάνω απ’ όλα, προέχει η προστασία της ανθρώπινης ζωής, έναντι οποιωνδήποτε οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων.
Παράδειγμα: Η Κεφαλονιά
Το δικό του νησί, η Κεφαλονιά, έχει πολύ μεγαλύτερη σεισμικότητα συγκριτικά με τη Σαντορίνη, καθώς και εξίσου απότομα πρανή. Ωστόσο, χάρη στην ορθή δόμηση και τις κατάλληλες κατασκευαστικές προδιαγραφές, η Κεφαλονιά παραμένει σχεδόν άτρωτη ακόμα και σε πολύ μεγάλα σεισμικά μεγέθη. Γι’ αυτό και λέμε συχνά με χιούμορ:
«Come to Cephallonia to enjoy earthquakes!»
Ονειρεύομαι μια ημέρα που θα μπορέσουμε να πούμε το ίδιο για όλη την Ελλάδα.
