Η δραματική επιστολή του αναπληρωτή καθηγητή του ΕΠΑΛ, που παραιτήθηκε εξαιτίας της σφοδρής βίας που δέχθηκε από μαθητές του δημιούργησε, πραγματικά, μεγάλο θόρυβο συγκλόνισε χιλιάδες εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές πολλοί από τους οποίους επικοινώνησαν με το alfavita.gr είτε σχολίασαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η Επιστολή του αναπληρωτή εκπαιδευτικού “τάραξε τα νερά” για δυο κυρίως λόγους.
Ο πρώτος λόγος είναι η τραγική κατάσταση που αντιμετώπισε ο αναπληρωτής εκπαιδευτικός σε ένα ΕΠΑΛ της χώρας από τους ίδιους τους μαθητές του, οι απειλές, ο εκφοβισμός, η αίσθηση της αδυναμίας να ανταπεξέλθει: «Με απειλούσαν για το αμάξι μου και μου ‘λέγαν πως με περιμένει ο εξωσχολικός να με δείρει. Ταυτόχρονα κοπανούσαν θρανία, καρέκλες και κυρίως στρίγγλιζαν όλοι μαζί, πράματα που κάνουν σχεδόν κάθε μέρα» σημείωσε ο εκπαιδευτικός. «Εδώ μάθημα δε κάνεις. Δε κάνει κανείς. Θα μας βάλεις όλους ένα 12 όπως όλοι και άντε..», «όχι 12 ρε 16», «20 να μας βάλει», «λοιπόν όταν είμαστε ήσυχοι θα μας βάζεις 16 και όταν δε θα είμαστε θα μας βάζεις 12 εντάξει; Εντάξει ρε;»
Ο δεύτερος λόγος είναι η παραίτηση του νέου αυτού εκπαιδευτικού, μια παραίτηση που σέρνει μαζί της όχι απλά μια ήττα αλλά μια καταστροφή. Εδώ δεν συντρίβονται μόνο τα όνειρα του αναπληρωτή εκπαιδευτικού που αγαπά τη δουλειά του, το επάγγελμα και λειτούργημά του, αλλά χάνεται από τον ορίζοντα και η δυνατότητα εργασίας στο δημόσιο σχολείο, εργασία που συνδέεται με το ίδιο το ψωμί του.
Ωστόσο εκτός από τα παραπάνω, το γεγονός αυτό καθεαυτό φαίνεται να ορίζει και κάτι άλλο που είναι τρομακτικό: Κοντολογίς, εάν ένας εκπαιδευτικός βρεθεί σε ένα παρόμοιο περιβάλλον, εάν δεν έχει υποστήριξη, εύκολα μπορεί να δει ότι μπροστά του έχει μόνο τρεις δρόμους: Είτε να ακρωτηριαστεί σαν δάσκαλος και να γίνει “παίγνιο” των μαθητών του, είτε να χάσει την ψυχραιμία του και να χειροδικήσει, είτε να παραιτηθεί από τη δουλειά του.
Και ας εξηγηθούμε θυμίζοντας και κάποιες άλλες περιπτώσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια
Θυμάται κανείς το στιγμιότυπο με έναν μαθητή ΕΠΑΛ της Θεσσαλονίκης που τον Ιανουάριο του 2019 στράφηκε τελείως επιθετικά προς την καθηγήτριά του, απαιτώντας από αυτήν να του σβήσει μια απουσία; Κι ενώ παρακολουθούσαμε στο βίντεο που κυκλοφόρησε τα όσα συνέβαιναν, αναπόφευκτα κι από τη στάση του μαθητή σκεφτήκαμε «να, τώρα θα απλώσει και χέρι». Περιορίστηκε όμως σε χυδαίες χειρονομίες και εκφράσεις (φτάσαμε να λέμε πάλι καλά δηλαδή).
Η παθητική στάση της καθηγήτριας και η ψυχραιμία που έδειξε, έκανε πολλούς να σκεφτούν ότι δεν επρόκειτο καθόλου για πρωτοφανές περιστατικό. Κατά πάσα πιθανότητα, με τέτοιους μαθητές που από τη μία την τραμπουκίζουν κι από την άλλη γελούν στο βάθος, είχε ζήσει η καθηγήτρια ξανά τέτοιες καταστάσεις κι απλώς έχει αποκτήσει ανοσία.
Κάποιος, λιγότερο έμπειρος, αναπληρωτής αυτή τη φορά καθηγητής ενός άλλου ΕΠΑΛ αυτή τη φορά της Αττικής, θυμάστε γιατί απολύθηκε το Δεκέμβριο του 2021;
Να το θυμίσουμε; Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ του τύπου, ο καθηγητής μετά από λεκτική αντιπαράθεση που είχε με μια 16χρονη μαθήτρια, την χτύπησε 2 φορές. Την πρώτη με ένα χαστούκι και κατόπιν την τράβηξε από τα μαλλιά. Όταν η μαθήτρια ήταν στο πάτωμα, της έδωσε ένα χτύπημα ακόμα.
Μετά το περιστατικό ακολούθησε αναστάτωση στο σχολείο και οι καθηγητές προσπάθησαν να βάλουν τον εκπαιδευτικό σε αίθουσα για να τον γλιτώσουν από την οργή των μαθητών. Έπειτα τα παιδιά βγήκαν έξω και του έσπασαν το αυτοκίνητο αναποδογυρίζοντάς το. Ο καθηγητής φυγαδεύτηκε από άλλη πόρτα, ενώ, συνελήφθη με τη διαδικασία του αυτοφώρου και το πρωί οδηγήθηκε στον εισαγγελέα.
Όπως είναι ήδη γνωστό, στην απόλυση του καθηγητή, που χτύπησε μαθήτρια μέσα στην τάξη, προχώρησε το Υπουργείο Παιδείας την Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου μετά από εισήγηση του Περιφερειακού Υπηρεσιακού Συμβουλίου Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΠΥΣΔΕ).
Για την υπόθεση, η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως είχε ζητήσει την άμεση εκκίνηση της νόμιμης διαδικασίας, ώστε να αποδοθούν οι προβλεπόμενες κυρώσεις. Έτσι, συνήλθε άμεσα το Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΠΥΣΔΕ), το οποίο εισηγήθηκε την καταγγελία της σύμβασης του εκπαιδευτικού για ανάρμοστη συμπεριφορά. Η εισήγηση έγινε δεκτή από το υπουργείο, υπογράφτηκε η καταγγελία της σύμβασής του και απολύθηκε.
Και τα επακόλουθα: Κλοτσοπατινάδες στα σχολεία, «τατιανικές» κραυγές και επιλεκτικές ευαισθησίες
Για το περιστατικό που ξεσήκωσε την ασυγκράτητη οργή της Τατιάνας για τον «εκπαιδευτικό- εγκληματία» και κινητοποίησε τα πιο γρήγορα αντανακλαστικά του Υπουργείου Παιδείας που τον απέλυσε «άψε-σβήσε» είναι απαραίτητο να γίνουν ορισμένες επισημάνσεις που αποδομούν το μιντιακό αφήγημα.
Όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο Αθανάσιος Γρίβας, διευθυντής του 18ου Δημοτικού σχολείου Αμαρουσίου, αντί το περιστατικό βιαιοπραγίας καθηγητή των ΕΠΑΛ, σε μαθήτρια του σχολείου να αποτελέσει ευκαιρία για προβληματισμό και συζήτηση, σχετικά με το θέμα της βίας στα σχολεία, χρησιμοποιήθηκε για μια ακόμη φορά τόσο από το Υπουργείο Παιδείας όσο και από εκείνα τα ΜΜΕ που στο ένα χέρι χέρι κρατούν το λιβανιστήρι και στο άλλο το παγκάρι, για άσκηση πολιτικής εναντίον των εκπαιδευτικών.
Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και στόχο που χρησιμοποιείται από το ΥΠΑΙΘ και τους τηλεβόες του κάποιο ανάλογο περιστατικό που αφορά παραβατικότητα μαθητή όπως αυτή που μαθητής εμφανίζεται να τραμπουκίζει καθηγήτρια για μία… απουσία ουρλιάζοντας μπροστά στο πρόσωπό της με λόγια “σβήσ’ την απουσία μη σε γ….σω”. Στην περίπτωση αυτή η καθηγήτρια διατηρεί την ψυχραιμία της σε μια τάξη που ξεκαρδίζεται στα γέλια και φωνάζει ρυθμικά “μπουνιά – μπουνιά” και καταγράφει το περιστατικό με κινητό.
Ναι, είναι βολικό για την άσκηση της κυρίαρχης εκπαιδευτικής πολιτικής αφενός να φορτώνονται όλες οι ευθύνες για το κακό χάλι του εκπαιδευτικού μας συστήματος άλλοτε σε εκπαιδευτικούς και άλλοτε σε μαθητές όπως σωστά επισημαίνει ο Τάσος Σκάβδης και αφετέρου είναι εξόχως συμφερτικό να καλύπτονται τα πραγματικά προβλήματα του δημόσιου σχολείου και ειδικά να «χάνονται» μέσα στη «σαβούρα» των περιστατικών οι πραγματικοί ένοχοι.
Η κυρίαρχη εκδοχή για τις αιτίες αυτής της κατάστασης προσωποποιεί την αντίθεση μαθητών – καθηγητών και εστιάζει τις ευθύνες, κατά περίπτωση, είτε στη «δυσπροσάρμοστη» προσωπικότητα του μαθητή και στις «ανεπάρκειες και ελλείψεις του οικογενειακού του περιβάλλοντος» είτε στον «άδικο» και «αντιπαιδαγωγό» εκπαιδευτικό που «δεν γνωρίζει να εκτελεί σωστά το λειτούργημά του». Σπάνια ανιχνεύεται στη γενίκευση της κοινωνικής βίας στο σχολείο, στη σχέση ανάμεσα στη βίαιη συμπεριφορά μαθητών ή εκπαιδευτικών και στις σχολικές συνθήκες, στην εξέταση του νοήματος των εκπαιδευτικών πρακτικών που υλοποιούνται, δηλαδή στην ίδια τη δομή και τη λειτουργία του σχολικού συστήματος. Πολύ περισσότερο, διαφεύγει το γεγονός ότι, κάθε φορά που τα επιτελεία του υπουργείου Παιδείας ετοιμάζουν την κατάργηση δικαιωμάτων εκπαιδευτικών και εκπαιδευόμενων, πριν από τον «πόλεμο», κατηγορούν τα θύματά τους για να κάνουν τις παρεμβάσεις τους ευκολοχώνευτες στην κοινή γνώμη.
Είναι προφανές ότι ο καθηγητής έσφαλε σοβαρά και δεν έπρεπε να αντιδράσει έτσι, όσο κι αν προκλήθηκε λεκτικά και σωματικά, παρόλο που πιθανότατα προκλήθηκε πολύ. Ο εκπαιδευτικός οφείλει να είναι και επαγγελματίας, και παιδαγωγός. Δεν μπορεί να λύνει τις διαφορές του με ξύλο και δεν επιτρέπεται να βγαίνει εκτός εαυτού.
Η χειροδικία σαν πράξη είναι απαράδεκτη και κατακριτέα, ακόμη και αν αντιμετωπίζει κάποιος μια έξω από τα όρια παραβατική συμπεριφορά μαθητών.
Ο Πάσχος Λαζαρίδης εύστοχα σημειώνει ότι στα παραπάνω περιστατικά που προκαλούν είτε την απέχθεια, είτε τη θλίψη, είτε και τα δύο μαζί, δεν υπάρχουν θύτες, παρά μόνο θύματα. Θύματα της κρατικής αδιαφορίας, θύματα της εκπαιδευτικής υποβάθμισης.
Η εικόνα του καθηγητή που βιαιοπραγεί εναντίον της μαθήτριας, ή του μαθητή που καθυβρίζει και τραμπουκίζει την καθηγήτριά του, ή του καθηγητή του οποίου το alfavita.gr δημοσίευσε επιστολή παραίτησης γιατί δεν άντεχε άλλο τον εκφοβισμό του από τους ίδιους τους μαθητές του, είναι η εικόνα των σχολείων που επιφυλάσσει μια εκπαιδευτική πολιτική που προβληματίζεται για το πώς οι γόνοι της καλής κοινωνίας θα φοιτούν σε πρότυπα, άριστα ή ιδιωτικά σχολεία, αδιαφορώντας για τα υπόλοιπα.
Και αυτές οι εικόνες θα χρησιμοποιούνται για να εμπεδώνονται όλο και περισσότερο μεταρρυθμίσεις, αξιολογήσεις και νομοσχέδια, που με πρόσχημα την παρέμβαση για την απάλειψη των προβλημάτων, θα κατηγοριοποιούν σχολεία, καθηγητές και μαθητές, θα παραιτούνται από τη συνταγματική υποχρέωση της ισότιμης πρόσβασης όλων των παιδιών σε ποιοτική εκπαίδευση, θα διχοτομούν την κοινωνία σε εκείνους που προορίζονται για να πετύχουν και να κυβερνούν και σε εκείνους που προορίζονται για να αποτύχουν και να κυβερνώνται.
Μπορεί λοιπόν, επισημαίνει και πάλι ο Πάσχος Λαζαρίδης, να διαλέξουμε πλευρά, να πάρουμε το μέρος είτε του εκπαιδευτικού που χειροδικεί, είτε της μαθήτριας που βρίζει, είτε του μαθητή που τραμπουκίζει, είτε της καθηγήτριας που τον ανέχεται, είτε του καθηγητή που παραιτείται και χάνει τη δουλειά του, για να μην σκεφτούμε ότι για αυτό το απροσμέτρητο χάλι, υπάρχει ένοχος.
Για να μη δούμε, ότι όσοι επί δεκαετίες έχτιζαν την εκπαίδευση της αμάθειας, της αδιαφορίας, της εγκατάλειψης, της απομόρφωσης, σήμερα παριστάνουν τους τιμητές των όσων απαράδεκτων συμβαίνουν στα σχολεία σε όλο και μεγαλύτερη συχνότητα.
Και οι ένοχοι, αντί να λογοδοτήσουν για το χάλι, κουνάνε το δάχτυλο και καγχάζουν για την αξιολόγηση που πρέπει να γίνει και για την κατηγοριοποίηση εκπαιδευτικών και σχολείων ώστε κάθε κομμάτι της κοινωνίας να έχει την εκπαίδευση που του αξίζει.
