Ο δρόμος του νερού στο μετασεισμικό Αργοστόλι δεν είναι απλώς μια αναφορά στις πηγές και στο υδραγωγείο της πόλης, αλλά ένας ζωντανός χάρτης μνήμης που μας ταξιδεύει πίσω σε μια εποχή όπου το νερό ήταν κάτι περισσότερο από απλή καθημερινότητα. Ήταν μια ιεροτελεστία, μια συνάντηση ανθρώπων, μια ανάσα ζωής που ερχόταν κατευθείαν από το βουνό.
Στην περιοχή πίσω από τη σημερινή Νερόμανα, υπήρχε μια φυσική πηγή με κρυστάλλινο νερό που έφτανε κατευθείαν από το βουνό, τροφοδοτώντας και τον υδροφόρο ορίζοντα της Κρανιάς, προσφέροντας ευεργετήματα στους ντόπιους. Εκεί χτίστηκε το παλιό υδραγωγείο, το οποίο επισκέπτονταν σχολεία της εποχής για να δουν πώς γινόταν η φθορίωση του νερού. Μέχρι την επέκταση του δικτύου ύδρευσης, οι νερουλάδες της εποχής, όπως ο αξέχαστος Άγγελος Ρουχωτάς, μετέφεραν πόσιμο νερό με βυτία στις γειτονιές της πόλης.
Οι Πηγές της Πόλης και η Παράδοση του Νερού
Ποιος δεν θυμάται τις πηγές της Καμπάνας και της Σισσιώτισσας; Η πρώτη με την τρόμπα, όπου οι κάτοικοι γέμιζαν τις κανάτες τους, και η δεύτερη, που λέγεται ότι ανέδειξε ο Πατροκοσμάς ο Αιτωλός κατά την επίσκεψή του στο νησί, είχε νερό που κάποτε φιλοξενούσε και βδέλλες. Οι κουρείς της εποχής διατηρούσαν τις βδέλλες σε βαζάκια και τις χρησιμοποιούσαν για τα κοψίματα του ξυρίσματος – μια εικόνα παράξενη για τα σημερινά δεδομένα, αλλά τότε απόλυτα φυσική.
Το καλοκαίρι, η διατήρηση του νερού γινόταν μέσα σε μποντίδες (πήλινα δοχεία) για να παραμένει δροσερό, ενώ αργότερα έκαναν την εμφάνισή τους τα πρώτα ψυγεία πάγου. Οι παγοπώλες του Δρόσου και του Κωνσταντάτου με τις κολώνες πάγου περνούσαν στις γειτονιές, φέρνοντας την ανακούφιση του δροσερού νερού στους κατοίκους.
Η Σταδιακή Εξαφάνιση των Πηγών
Δυστυχώς, οι πηγές της πόλης δεν είχαν καλό τέλος. Η πηγή της Καμπάνας μολύνθηκε από βοθρολύματα, ενώ της Σισσιώτισσας σταμάτησε να αναβλύζει νερό μετά τη λειτουργία ενός μεγάλου ψυκτικού εργοστασίου που αντλούσε αδιάκοπα από την ίδια. Παρά τις έντονες διαμαρτυρίες των κατοίκων, το “δίκιο του ισχυρότερου” επικράτησε, αφήνοντας πίσω μια ακόμα χαμένη πηγή ζωής.
Όσοι μπορούσαν, κατέφευγαν στις πηγές του Νοσοκομείου ή της Προκοπάτων, ενώ τα πρώτα χρόνια η παροχή νερού στα σπίτια ήταν δωρεάν. Αργότερα επιβλήθηκε ένα μικρό πάγιο, και με τον καιρό, λόγω λειψυδρίας, το δημόσιο αγαθό του νερού μετατράπηκε σε προϊόν με χρέωση ανά κατανάλωση.
Μια Άλλη Εποχή, Μια Άλλη Νοοτροπία
Κάποτε, το νερό ήταν ελεύθερο και άφθονο, και η ιδέα του να αγοράζουμε εμφιαλωμένο νερό σε γυάλινα μπουκάλια από το μαγαζί του Ρόκκου έμοιαζε αδιανόητη. «Γιατί να αγοράσουμε κάτι που υπήρχε άφθονο γύρω μας;» αναρωτιόντουσαν οι ντόπιοι. Ήταν η εποχή που όλοι πίναμε νερό με τα χέρια ή απευθείας από το λάστιχο της βρύσης, και κανείς δεν αρρώσταινε από αυτό.
Σήμερα, οι παλιές πηγές έχουν σχεδόν εξαφανιστεί, αλλά οι μνήμες παραμένουν ζωντανές για όσους έζησαν εκείνη την εποχή. Και το ερώτημα παραμένει επίκαιρο: θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε το νερό ως δημόσιο αγαθό ή θα γίνει, όπως πολλά άλλα, προνόμιο λίγων;
Δείτε την ανάρτηση του Μάκη Βαρδαραμάτου:
Ο δρόμος του νερού, στο μετασεισμικο Αργοστόλι…
Υπήρχε, η πηγή πίσω από την σημερινή νερομανα, που όλοι οι Αργοστολιωτες, πήγαιναν με τους μποντιδες…
Η πηγή, με νερό κατευθείαν από το βουνό, τροφοδοτουσε ταυτόχρονα και τον υδροφορο ορίζοντα, της Κρανιας, με τα επωφελή για τους κατόχους της, ευεργετηματα…
Εκεί φτιάχτηκε το παλιό υδραγωγειο, που πολλοί σαν μαθητές, εν ειδη εκδρομής, το επισκέφτηκαν, για να δουν πως γίνεται η φθοριωση του ύδατος…
Οι νερουλαδες της εποχής, μετέφεραν με βυτια, πόσιμο νερό στην πόλη…
Ποιος δεν θυμάται, τον Αγγελο Ρουχωτα?…
Πριν την επέκταση του δικτύου ύδρευσης, τα περισσότερα σπίτια είχαν πηγάδια…
Η απολύμανση, γινόταν με ασβέστη που έριχναν μέσα, αγορασμένο από το ασβεστοπωλειο, του Τσαση, στην Σιτεμπορων…
Υπήρχαν και δύο πηγές…
Της Καμπάνας,που με την τρόμπα, γέμιζαν τις κανάτες οι κάτοικοι…
Της Σισσιωτισας, που αναβλυζε νερό…
Την συγγεκριμενη πηγή, λένε πώς την ανέδειξε, ο Πατροκοσμας ο Αιτωλός, κατά την επίσκεψη του, στο Νησί μας…
Κάποιοι θα θυμούνται τις βδέλλες που υπήρχαν, στα νερά της, και που όλοι οι κουρεις της εποχής, διατηρούσαν σε βαζάκια..
Τις χρησιμοποιούσαν, για τα κοψίματα του ξυρίσματος, μιας και είχαν την ιδιότητα, να ρουφουν το αίμα…
Η διατήρηση του νερού, ειδικά το καλοκαίρι, όπως προανέφερα γίνονταν μέσα σε μποντιδες, πήλινα δοχεία, για να είναι δροσερό…
Αργότερα με τα πρώτα ψυγεία πάγου…
Δύο εργοστάσια, του Δρόσου και του Κωνσταντατου, έβγαζαν τις κολώνες πάγου, που προμηθευονταν οι ντόπιοι, είτε με απευθείας αγορά από εκεί, είτε από τους παγοπωλες, που αλωνιζαν τις γειτονιές..
Αργότερα φυσικά, το εργοστάσιο της νερομανας, μεγάλωσε, η ύδρευση επεκτάθηκε σε όλη την πόλη, τα ηλεκτρικά ψυγεία, αντικατεστησαν του πάγου, φτάσαμε στο σήμερα…
Οι πηγές είχαν κακό τέλος…
Της Καμπάνας γέμισε, με βοθρολυματα, η δε της Σισσιωτισας, άνοιξε τότε ένα μεγάλο για την εποχή,ψυκτικό εργοστάσιο, που αντλούσε το νερό της…
Και παρα τις διαμαρτυρίες των κατοίκων, το δίκιο του ισχυρότερου, επικράτησε..
Σταμάτησε να έχει νερό…
Πολλοι ντόπιοι, στράφηκαν μετά στις πηγές, του Νοσοκομείου, που βρισκόταν στο κάτω σημερινό, με βρύση, δίπλα από συκιές…
Και όσοι είχαν μεταφορικό μέσο, στην πηγή των Προκοπατων…
Το νερό της βρύσης των σπιτιών, τα πρώτα χρόνια, σαν δημόσιο αγαθό, ήταν δωρεάν…
Αργότερα, για την συντήρηση του δικτύου, για αρκετά μεγάλο διάστημα, υπήρχε, ένα μηνιαίο πάγιο…
Μετά, λόγω μιας λειψυδρίας, η τιμή ανέβηκε με την ανάλογη κατανάλωση του…
Το δημόσιο αγαθό, έπαψε να υφίσταται…
Πηγές η πηγάδια, πλέον δεν υπάρχουν…
Ελπίζω να μην έχει την τύχη, των άλλων “δημόσιων αγαθών”, και γίνει προνόμιο των κατεχοντων…
Το μαγαζί του Ροκκου, όσοι θυμούνται, πουλούσε σε γιαλυνα μπουκάλια, το Σαριζα, αναρωτιομαστε, γιατί και ποιοι αγοράζουν, κάτι που υπήρχε άφθονο γύρω μας..
Μας φαινόταν αδιανόητο…
Είχαμε μάθει, να το πίνουμε, είτε με τα χέρια μας είτε από το λάστιχο της βρύσης…
Και δεν αρρωστησαμε ποτέ, από το νεράκι μας…
