Ο Καθηγητής Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο Ανταγωνισμού, Ενέργειας και Μεταφορών μιλά στην Voria για τις εξελίξεις στα ενεργειακά.
Μέχρι την άνοιξη θα βλέπουμε σίγουρα αυξημένες τιμές στους λογαριασμούς φυσικού αερίου και το φαινόμενο της ενεργειακής κρίσης δεν είναι προσωρινό, εκτιμά ο Νικόλαος Φαραντούρης, αποδίδοντας εν πολλοίς ανάμεσα στις αιτίες, πέραν των διεθνών συνθηκών και στις στρεβλώσεις που ισχύουν στην ελληνική αγορά.
Στη συνέντευξή του στη Voria.gr o Καθηγητής της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο Ανταγωνισμού, Ενέργειας και Μεταφορών επισημαίνει πως «στην ενέργεια πάντα συνυπάρχει το επιχειρείν, η οικονομική διάσταση, η πολιτική, η γεωπολιτική αλλά και τα θεσμικά ζητήματα».
Ο κ. Φαραντούρης είναι επίσης Διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στη Στρατηγική, Δίκαιο & Οικονομικά της Ενέργειας στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, μέλος της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών, έχει διατελέσει και για χρόνια Πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενεργειακών εταιρειών EUROGAS, ενώ συμμετέχει στο think tank της ομάδας εμπειρογνωμόνων και συμβούλων που έχει συγκροτήσει ο Αλέξης Τσίπρας.
Σύμφωνα με τον κ. Φαραντούρη «η ακρίβεια και οι αυξημένες τιμές στην ενέργεια έχουν ξεκινήσει από το καλοκαίρι και οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις διεθνείς ανακατατάξεις. Στην Ευρώπη, στην έλλειψη μεγάλων αποθηκευτικών χώρων, στη μεγάλη ζήτηση και στην αναντιστοιχία της προσφοράς, αλλά και ενδεχομένως σε γεωπολιτικές σταθμίσεις γύρω από τον λεγόμενο αγωγό NORD STREAM που υποτίθεται φιλοδοξεί να ενώσει την Γερμανία με την Ρωσία».
Οι υψηλότερες τιμές στην ΕΕ και η ανάγκη μέτρων
Ο ίδιος πάντως αναφερόμενος σε αυτό που καταγράφεται στη χώρα μας με την αύξηση των τιμών στην ενέργεια υπογραμμίζει ότι «το πρόβλημα δεν είναι παροδικό, ήδη από νωρίς, πολλοί ζητούσαμε τη λήψη γενναίων μέτρων για την αντιμετώπιση της κατάστασης και την στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Ωστόσο, δεν οφείλεται μόνον στη διεθνή συγκυρία. Κι αυτό γιατί στη χώρα μας βλέπουμε τις υψηλότερες τιμές στην ενέργεια στην ΕΕ. Για να έχουμε όμως τις υψηλότερες τιμές στη χώρα μας από όλη την ΕΕ σημαίνει πως κάτι δεν πάει καλά στη χώρα μας». Κι εξηγεί: «Μπορεί να τροφοδοτείται από διεθνείς ανακατατάξεις οι υψηλές τιμές ενέργειας στη χώρα μας, όμως η διόγκωση, τοσκαρφάλωμα των τιμών στο ψηλότερο σημείο που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη, νομίζω ότι οφείλεται σε εσωτερικές στρεβλώσεις».
«Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται…»
Πώς όμως θα μπορούσε να γίνουν διαφορετικά τα πράγματα; Ο Καθηγητής Φαραντούρης διευκρινίζει «και γι’ αυτό πέρα από την στήριξη της μικρής, της μεσαίας και της μεγάλης επιχείρησης και φυσικά των καταναλωτών έχουμε ζητήσει ταυτόχρονα ελέγχους, εποπτεία προκειμένου να αποφευχθούν στρεβλώσεις, νοθεύσεις του ανταγωνισμού. Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται. Και σε μια μεγάλη οικονομική κρίση θα πρέπει να αποφευχθούν φαινόμενα αισχροκέρδειας που μπορεί να πυροδοτούνται από αυτές τις συγκυρίες».
Όταν καλείται να σχολιάσει το ότι γίνεται λόγος για μια κατάσταση που δεν θα τραβήξει για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς επισημαίνει: «Ακούσαμε από την κυβέρνηση πως το φαινόμενο είναι παροδικό. Αποδείχθηκε όμως ότι δεν είναι. Είδαμε τους τελευταίους μήνες, τις τιμές να σκαρφαλώνουν κάθε εβδομάδα και σήμερα να συνεχίζεται η ακρίβεια.
Φοβούμαι ότι θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες διότι οι αυξημένες τιμές του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου θα μετακυληθούν στους λογαριασμούς του καταναλωτή -βιομηχανικού, μικρού και μεγάλου, νοικοκυριού- τον Ιανουάριο, το Φεβρουάριο και τον Μάρτιο. Τουλάχιστον μέχρι την άνοιξη θα βλέπουμε διογκωμένους λογαριασμούς».
Καλοδεχούμενα τα μέτρα στήριξης, αλλά δεν αρκούν
Ο κ. Φαραντούρης σχολιάζει και συνεχόμενα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση για την στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων με τις επιδοτήσεις των λογαριασμών. Όπως σημειώνει «η κυβέρνηση ανακοινώνει μέτρα από το Σεπτέμβριο.
Δυστυχώς φοβούμαι πως τα επιδοματικού χαρακτήρα μέτρα δεν αρκούν. Δηλ. κάθε δύο εβδομάδες να ανακοινώνονται 10, 20… 50 ευρώ δεν λύνουν το πρόβλημα γιατί τρέχουμε πίσω από τις εξελίξεις. Καλοδεχούμενα τα μέτρα. Ωστόσο, έχουμε προτείνει κι εγώ κι άλλοι συνάδελφοί μου, εγκαίρως, πιο δομικά, ρυθμιστικά και δημοσιονομικά μέτρα, όπως: γενναία μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης, έστω για έναν μεσοπρόθεσμο ορίζοντα».
Μάλιστα όταν ερωτάται εάν η λήψη ενός τέτοιου μέτρου είναι εφικτή, απαντά ως εξής: «Ακούσαμε για πληθωριστικές τάσεις εφόσον γίνει κάτι τέτοιο. Δεν ισχύει αυτό. Η ενέργεια δεν πυροδοτεί πληθωριστικές τάσεις. Είναι βασικό αγαθό. Να βρεθεί ο τρόπος να υπάρχει γενναία δημοσιονομική στήριξη, τώρα.
Θυμίζω πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Οκτώβριο – Νοέμβριο είχε πει στις προτάσεις της προς τα κράτη – μέλη να προχωρήσετε σε γενναίες μειώσεις φόρων – τελών, ειδικού φόρου κατανάλωσης κοκ. Θα περίμενα πιο γενναία μέτρα και μια πιο ρυθμιστική εγρήγορση από τις αρμόδιες αρχές. Αυτές που είναι επιφορτισμένες με τον έλεγχο της αγοράς. Δηλ. παρεμβάσεις, έλεγχοι, στιβαρή εποπτεία στην αγορά προκειμένου να αποφευχθούν αθέμιτες πρακτικές, άλλου είδους στρεβλώσεις, όπως συμφωνίες κι εναρμονισμένες πρακτικές και αισχροκέρδεια».
«Προμήθεια φυσικού αερίου από τις Βρυξέλλες για λογαριασμό της Ελλάδας δεν πρόκειται να γίνει…»
Ο Καθηγητής έχοντας βαθιά γνώση και των ευρωπαϊκών δεδομένων αναφορικά με την ενέργεια, όταν καλείται να τοποθετηθεί για την συζήτηση που παρακολουθούμε, εσχάτως, για την ενεργειακή κρίση, απαντά, μεταξύ άλλων, ως εξής: «Δεν θέλησαν τα κράτη μέλη της ΕΕ να προχωρήσουν σε μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική. Δεν υπάρχουν μάλιστα αυτή την στιγμή επαρκή εργαλεία που αναφέρονται στη εξωτερική διάσταση της ευρωπαϊκής πολιτικής στην ενέργεια.
Να μιλάει δηλ. η ΕΕ με ενιαία φωνή προς τρίτες χώρες, προς τρίτους προμηθευτές. Εδώ το παιχνίδι γίνεται από τις εταιρίες. Κάποιες είναι κρατικά ελεγχόμενες στην ΕΕ, αλλά οι περισσότερες είναι ιδιωτικές. Η ελληνική πρόταση για παράδειγμα στο να αγοράζει ενιαία η ΕΕ για λογαριασμό των κρατών – μελών ή ακόμη περισσότερο για λογαριασμό των εταιριών φυσικού αερίου είναι απλά μη εφικτή για την ώρα. Μπορούμε στο μέλλον να οδηγηθούμε σε τέτοιου είδους θεσμικές αλλαγές ώστε να μιλάμε με ενιαία φωνή όχι μόνο στα θέματα της ενέργειας, αλλά και σε άλλα. Σήμερα πάντως δεν υπάρχουν αυτά τα εργαλεία. Αυτή τη στιγμή πάντως, προμήθεια φυσικού αερίου για παράδειγμα από τις Βρυξέλλες για λογαριασμό της Ελλάδας, ούτε έχει γίνει ούτε πρόκειται να γίνει».
Το… ανάχωμα με το υγροποιημένο αέριο από τις ΗΠΑ
Όταν ερωτάται σχετικά με την προμήθεια της χώρας μας πριν από λίγο με υγραοποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ, το οποίο λειτουργεί για κάποιους κι ως «ανάχωμα» στη συγκράτηση των τιμών, ο κ. Φαραντούρης επισημαίνει: «Είναι πολύ σημαντικό για την Ελλάδα ότι μπορεί να διευρύνει το ενεργειακό της χαρτοφυλάκιο, λόγω της δυνατότητας που υπάρχει δια θαλάσσης για να εισάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο. Σε κάθε περίπτωση η δυνατότητας μας να εισάγουμε υγροποιημένο φυσικό αέριο -το οποίο δεν είναι και πάντα φθηνότερο από του αγωγού- ώστε να περιορίσουμε την εξάρτηση είτε από τη Ρωσία είτε από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, είναι σημαντικό».
Δεν είναι μια ευνοϊκή εξέλιξη η νέα στάση των ΗΠΑ στον EastMed
Σχετικά με την αλλαγή στάσης των ΗΠΑ απέναντι στο project κατασκευής του αγωγού EastMed ο Καθηγητής Φαραντούρης σημειώνει: Πρόκειται για έναν non paper, που αυτή τη στιγμή έχει δει το φως της δημοσιότητας και δεν έχει διαψευστεί. Ουσιαστικά υιοθετεί σε μεγάλο βαθμό της επιφυλάξεις της Τουρκίας για την υλοποίηση του αγωγού EastMed και ταυτόχρονα εκφράζει την αντίθεση τους. εμμέσως πλην σαφώς, κατονομάζοντας το συγκεριμένο project ως εστία έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο». Και τονίζει: «Δεν είναι μια ευνοϊκή εξέλιξη για την ελληνική υπόθεση, όχι όμως μόνο για τον EastMed, αλλά γενικότερα». Ο ίδιος πάντως σημειώνει ότι εάν εγκαταλειφθεί ένα τόσο σημαντικό project, θα πρέπει να υπάρχει μέριμνα για την Ελλάδα και να δοθεί κάποιο αντιστάθμισμα.
Τα ορυκτά καύσιμα, η απεξάρτηση και η αποφυγή της ενεργειακής φτώχειας
Ο Καθηγητής Φαραντούρης δεν πιστεύει, όπως λέει στη VORIA.GR στο ορυκτό μέλλον της Ελλάδας και της Ευρώπης στο μέλλον και επισημαίνει πως «πρέπει να απεξαρτηθούμε από τα ορυκτά καύσιμα και παρόλο, που το φυσικό αέριο έχει χαμηλότερες εκπομπές ρύπων από το πετρέλαιο και τον λιγνίτη, είναι ένα καύσιμο “γέφυρα”. Kάποια στιγμή θα πρέπει να το ξεπεράσουμε να δούμε το μέλλον, να δούμε την κλιματική κρίση». Και καταλήγει: «Στην Ελλάδα διαθέτουμε ήλιο, νερό, άνεμο και μια γεωμορφολογία που μας επιτρέπουν να ατενίσουμε το μέλλον με αισιοδοξία. Αλλά αυτά δεν πρέπει να γίνουν άτσαλα και δεν θα πρέπει να οδηγήσουν σε ενεργειακή φτώχεια. Ναι, στην πράσινη μετάβαση, όχι στην ενεργειακή φτώχεια».
Πηγή: https://www.voria.gr/article/farantouris-sti-voria-mechri-ton-aprilio-i-diogkomeni-logariasmi-sto-fisiko-aerio-vid
