Ήταν 27 του Σεπτέμβρη [με το νέο ημερολόγιο 9/Οκτωβρίου] του 1831. Μια ημερομηνία που έμελλε να σημαδέψει τη νεότερη Ιστορία της Ελλάδας.
Εκείνο λοιπόν το πρωί, εξήλθε της οικίας του, συνοδευόμενος από δύο σωματοφύλακες, με προορισμό τον Ιερό Ναό. Περπατούσε με αργό και σταθερό βήμα στον Μεγάλο Δρόμο, βυθισμένος σίγουρα στις σκέψεις του για την Πατρίδα. Πριν το Ιερό Ναό, σηκώνοντας ελαφρά το ημίψηλο καπέλο του, χαιρετά αυτούς που σε λίγο θα τον δολοφονούσαν. Και πλησιάζει στην είσοδο του Ιερού Ναού και με σεβασμό στην Ιερότητα του χώρου βγάζει το καπέλο του για να εισέλθει. Τότε ο ένας τον αρπάζει με δύναμη από το αριστερό χέρι και τον πυροβολεί στην βάση του κρανίου, ενώ ο άλλος του καρφώνει το μαχαίρι στη βουβωνική χώρα.
Και είχε πει προφητικά: ¨Απέκαμα! Αλλ’ όμως θα παραμείνω στη χαλάστρα, μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής μου και ας κινδυνεύσω να χαθώ …¨.
Και είχε πεί: ¨Εφ’ όσον τα ιδιαίτερα εισοδήματά μου αρκούν διά να ζήσω, αρνούμαι να εγγίσω μέχρι και του οβολού τα δημόσια χρήματα, ενώ ευρισκόμεθα εις το μέσον ερειπίων και ανθρώπων βυθισμένων εις εσχάτην πενίαν¨ (αρνούμενος τον μισθό του Κυβερνήτου).
Και είχε πει: ¨Η νίκη θα είναι δική μας, αν βασιλεύση εις την καρδίαν μας μόνο το αίσθημα το ελληνικό. Ο φιλήκοος των ξένων είναι προδότης¨.
Και είχε πεί:¨Εάν ο Θεός μεθ’ ημών ουδείς καθ’ ημών¨.
Το όνομά του: Ιωάννης Καποδίστριας …
Ανέλαβε τη διακυβέρνηση μιας χώρας εξαθλιωμένης και επιχείρησε να την οργανώσει, βελτιώνοντας τη διοίκηση και την οικονομία της. Ίδρυσε Εθνική Τράπεζα και έκοψε νομίσματα (φοίνικας) που αντικατέστησαν τα τουρκικά γρόσια. Ίδρυσε Γεωργική Σχολή στην Τίρυνθα για την εκπαίδευση των αγροτών. Μερίμνησε για την ανάπτυξη του εμπορίου και της ναυτιλίας και την οργάνωση τακτικού στρατού. Ιδιαίτερη δε μέριμνα έδειξε για την εκπαίδευση. Και δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο, με αποτέλεσμα στη χώρα τότε να επικρατήσει αναρχία.
Και οι Ξένες Δυνάμεις βρήκαν την ευκαιρία να εγκαθιδρύσουν Βασιλεία, φοβούμενες την επικράτηση ενός φιλελεύθερου κινήματος.
Και παρ΄ ότι από τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδιστρία παρήλθον 190 έτη τα ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα είναι πολλά …
Ποίοι κατέστρωσαν το σχέδιο της δολοφονίας του; Ποίο το κίνητρο; Ποίοι οι ηθικοί αυτουργοί; … …
Εις μνήμην λοιπόν τούτες οι λιγοστές αράδες …
ταπεινά
γεράσιμος βασ. θεοδωράτος
