Θεωρώ ως δεδομένο (ορθώς ελπίζω) ότι με την πανδημία θα «καθαρίσουμε» μέχρι το φθινόπωρο. Ίσως προσωρινά, μέχρι να ξεσπάσει η επόμενη. Σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα (από τον Μάρτιο 2020) η πανδημία επικυριαρχεί στην κοινωνικοπολιτική ζωή μας, επικαλύπτοντας τα σοβούντα, χαίνοντα, ανυπέρβλητα προβλήματα της χώρας.
Η οικονομική κρίση ξεχάστηκε μεν, λόγω των πανδημικών γεγονότων, αλλά δεν πέρασε. Επιπροσθέτως πάνω της επισωρεύθηκε και αυτή της πανδημίας. Όλα θα βγουν στον «αφρό»όταν αυτή περάσει, με τρόπο αμείλικτο και εν μέσω παγκόσμιας γεωπολιτικής αναταραχής, η οποία στη γειτονιά μας έχει τα δικά της ακόμη πιο επικίνδυνα χαρακτηριστικά.
Η υπερδεκαετής κρίση ανασήκωσε το πέπλο του ανέμελου ευδαιμονισμού και κατέδειξε τις κραυγαλέες υστερήσεις της κοινωνίας. Αυτές γιατρεύτηκαν;
Διακρίνω μια υπερβολική ευφορία στους κυβερνητικούς κύκλους με αφορμή το πρόγραμμα «Ελλάδα 2.0» και αντιστοίχως τον ογκώδη αρνητισμό της αντιπολίτευσης. Τόσο οι μεν όσο και οι δε, παραβλέπουν είτε τις αβυσσαλέες αντιξοότητες που υποβόσκουν είτε τις ευκαιρίες-δυνατότητες που ξανοίγονται. Το ιδανικό θα ήταν η συνεννόηση σε ένα τόσο κρίσιμο θέμα, την αξιοποίηση δηλαδή των χρηματοροών του Ταμείου Ανάκαμψης. Συνεννόηση που θα εδραζόταν στη δημοκρατική αρχή της πολιτικής και κοινωνικής συνοχής και συνέχειας… Αλλά εις μάτην.
Πέραν πάσης αμφιβολίας ζούμε περίοδο έντονης ιστορικής καμπής. Σήμερα οι ελάχιστες διαφοροποιήσεις, καθυστερήσεις, ολιγωρίες θα δημιουργήσουν χαώδεις ανισότητες αύριο. Αυτό ή το καταλαβαίνουμε ως οργανωμένη κοινωνία ή όχι. Το ερώτημα δεν είναι αν το τεκταινόμενο μας αρέσει, το ερώτημα είναι αν το κατανοούμε.
Όλοι χρωστούμε σε όλους. Οι πολίτες στις τράπεζες, οι τράπεζες στο κράτος, το κράτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τους επενδυτές, η Ευρωπαϊκή Ένωση στα ευαγή ιδρύματα των αγορών… Πώς θα πληρωθούν τα χρέη τα παρελθόντα, τα παρόντα και τα μέλλοντα; Κάποια πιθανό να διαγραφούν, αλλά ο κύριος όγκος θα επικρέμαται. Πικρή αλήθεια, αλλά η αλήθεια. Εκτός και εάν οι ιέρακες γίνουν περιστερές…
Οι ενδημούσες αδυναμίες μας δυστυχώς δεν γιατρεύτηκαν. Μήπως οι επιχειρήσεις μας έγιναν αίφνης ανταγωνιστικές; Πιο παραγωγικές; Μήπως το τραπεζικό σύστημα εξυγιάνθηκε; Μήπως λύθηκε το ασφαλιστικό; Μήπως υπερφαλαγγίστηκε ο παρασιτισμός; Μήπως η γραφειοκρατία εξαλείφθηκε; Μήπως;…Μήπως;… Ίσως για το μόνο που είμαι σίγουρος είναι η ίαση της διαφθοράς. Τώρα μάλιστα! Επιτέλους συμφωνήσαμε!
Το Ταμείο Ανάκαμψης μας προσφέρει απτή και ικανή ευκαιρία. Οι προηγηθείσες κρίσεις ελπίζω να μας εφοδίασαν με σοφία για να αξιοποιήσουνε την ευκαιρία. Στο πρόγραμμα «Ελλάδα 2.0» οι προβαλλόμενες αρχές είναι στη σωστή κατεύθυνση. Έτσι νομίζω. Ούτως ή άλλως σε τέτοιες περιπτώσεις (στις διακηρύξεις δηλαδή) δύσκολο να διαφωνήσει κανείς (εκτός από τους εντεταλμένους κομματικούς κεκράκτες). Το θέμα είναι η λυσιτελής εφαρμογή αυτών των αρχών.
Παράδειγμα: Δέκα χρόνια τώρα το τραπεζικό σύστημα είναι καθυποταγμένο (εκτός των άλλων) στη μέγγενη των κόκκινων δανείων. Πότε θα βρεθεί επιτέλους τελέσφορη λύση;
Παράδειγμα: Πώς θα ποδηγετηθεί η γραφειοκρατία (το τρίστρατο της διαφθοράς); Η κύρια οπισθέλκουσα της προόδου; Πότε;
Παράδειγμα: Πώς η παιδεία θα δει το μέλλον; Γιατί ομολογουμένως δύο χρόνια τώρα, δεν έχω πεισθεί ότι η κυρία Κεραμέως το επιδιώκει επιτυχώς.
Παράδειγμα: Οι ιλιγγιώδεις ταχύτητες των παγκόσμιων αλλαγών είναι τέτοιας έντασης, ώστε αν ο σημερινός γκουρού της εισαγωγής της τεχνητής νοημοσύνης στη ζωή μας και εμπράκτως πετυχημένος υπουργός κος Πιερρακάκης, μείνει από δω κι εμπρός ανεκπαίδευτος, τότε σε 5-6 χρόνια θά’χει καταστεί αγράμματος στο δικό του μάλιστα τομέα, στον οποίο και θεωρείται σήμερα ειδήμων.
Παράδειγμα: Αν η πορεία μας εξακολουθεί να είναι στραμμένη στην εμφύλια νοοτροπία, στο διχασμό, στην αγκυλωμένη ιδεοληψία, πώς θα ενοραματιστούμε το μέλλον;
Χιλιάδες τα «μήπως», χιλιάδες τα «παραδείγματα».
Τώρα, η κυβέρνηση, ολόκληρο το πολιτικό σύστημα, η κοινωνία μας στο σύνολό της θα αναμετρηθούν με την ιστορία με τρόπο αληθινό και αδυσώπητο…
Το εγχείρημα υπερβαίνει το κομματικό, το πολιτικό ανάγεται σε εθνικό και ανθρώπινο. Καθίσταται ενυπόστατα εγχείρημα για την επιβίωση της κοινωνίας και του έθνους.
Αν δεν καταφέρουμε να δημιουργήσουμε ξανά μια κοινωνία πνευματικά εναργή, ηθικά ακμαία, με αυτοπεποίθηση, περηφάνια, ανταγωνιστικότητα, παραγωγικότητα, παιδευμένη, με ικανό δίκτυο κοινωνικής ασφάλειας και προσωπικής αξιοπρέπειας… τότε είμαστε άξιοι της μοίρας μας.
Θύτες και θύματα ταυτόχρονα!
Αλέκος Καλαφάτης
06/04/2021
