Μνήμη και Επιλεκτική Μνήμη
Αγαπητό Γραφείο Τύπου του Δήμου Ληξουρίου αφού ευχαριστήσω για την ιδιαίτερη αναφορά στο όνομα μου θα ήθελα να αναφερθώ σε δυο σημαντικές έννοιες που έχουν σχέση με την λέξη μνήμη και κατ’ επέκταση μνημείο.
Αυτό που διαχρονικά η επιστημονική κοινότητα των αρχιτεκτόνων και όχι μόνο προσπαθεί να διασφαλίσει είναι η αυθεντικότητα της μνήμης και αυτό που διαχρονικά προσπαθεί να αποφύγει μέσω επιστημονικών συγγραμμάτων, συνεδρίων, τεχνικών οδηγιών αλλά και νομοθετημάτων είναι η επιλεκτική μνήμη.
Χαίρομαι λοιπόν που η μνήμη του Γραφείου Τύπου του Δήμου Ληξουρίου, υπενθυμίζει σε όλους, ότι πριν από το 2016 σαν Επιστημονικός Σύμβουλος του Δήμου Κεφαλονιάς, αγωνιζόμουν με κάθε τρόπο για την αξιοποίηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς μας και ότι από τότε μέχρι σήμερα είχα τις ίδιες απόψεις για τον τρόπο αξιοποίησης όχι μόνο του κτήματος Λασκαράτου αλλά και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς του. Οι ιδέες αυτές βέβαια, μετά τόσα χρόνια, έχουν εμπλουτιστεί και μπολιαστεί από την συνεχή εξέλιξη της Τεχνολογίας και τα πάμπολλα διεθνή αντίστοιχα παραδείγματα. Από τότε λοιπόν, πρίν τουλάχιστον επτά χρόνια, οι απόψεις μου παραμένουν επίκαιρες. Τους ευχαριστώ που μας το θύμισαν.
Στην συνέχεια όμως της επιστολής, εμφανίζεται η επιλεκτική μνήμη του Γραφείου Τύπου. Η οποία επιλέγει να ξεχάσει τους λόγους που και τότε είχα τις αντιρρήσεις μου όχι ως αναφορά την γενική αξιοποίηση του συγκεκριμένου χώρου αλλά συγκεκριμένα με την αναδόμηση ενός κτιρίου που στην πραγματικότητα δεν υφίσταται ποια.
Γιατί πιστεύω ότι ο κάθε μηχανικός που θα έπαιρνε στα χέρια του -και τότε και σήμερα- τον φάκελο με τα πλήρη στοιχεία του οικοπέδου και των υπολειμμάτων της κατοικίας, τους ίδιους προβληματισμούς θα είχε. Πολύ περισσότερο βέβαια, αν διάβαζε την λεπτομερή περιγραφή του έργου, τον Αναλυτικό Προϋπολογισμό και τις εργασίες όπως έχουν εγκριθεί και αναφέρονται στο Τεχνικό Δελτίο. Δεν θα σας κουράσω με ακριβή μεταφορά του κειμένου. Ας ενημερώσει τους Πολίτες λεπτομερώς γι’ αυτό το Γραφείο Τύπου. Νομίζω ότι οι Πολίτες της Παλικής το δικαιούνται. Όπως νομίζω ότι θα ήταν χρήσιμο να μας φωτίσει ταυτόχρονα με φωτογραφίες σημερινές από το κτήμα Λασκαράτου και από την οικία του, το κελάρι, το υπόγειο, τους τοίχους κλπ που θα «αναβαθμίσουμε και εκσυγχρονίσουμε». Χωρίς πολλά-πολλά λόγια, μία δύο φωτογραφίες αρκούν.
Η επιλεκτική μνήμη όμως του Γραφείου Τύπου ξεχνά επίσης και μου δίνει έτσι την ευκαιρία να θυμίσω, ακόμη έναν προβληματισμό μου εκείνης της εποχής που σήμερα είναι ακόμη πιο έντονος: Αρκεί ένα νέο κτίριο, ένα κέλυφος, όσο όμορφο και όσο πετυχημένο και αν είναι για να αναπτυχθεί ο Τόπος και να αξιοποιηθεί η Πολιτιστική κληρονομιά που μέσω αυτού θέλουμε να πετύχουμε? Μήπως δεν έχουμε τόσα κτίρια -κουφάρια, άδεια από ζωή στο Ληξούρι και τα χωριά μας? Ατελείωτος ο κατάλογος. (Θα αναφερθούμε σε αυτό αναλυτικά άλλη φορά.) Πως θα εμπλουτίσουμε ένα άδειο νέο σπίτι, που θα το πούμε Οικία Λασκαράτου? πώς θα το κάνουμε ελκυστικό και επισκέψιμο όλο τον χρόνο? Ποιος θα λειτουργήσει ένα νέο μικρό μουσείο και με ποιο τρόπο, για να μην καταντήσει μίζερο και θλιβερό όπως τόσα άλλα στην ελληνική ενδοχώρα? Τι και από πού θα έχει έσοδα και ποιος θα συντηρεί ένα σπίτι και μάλιστα δίπλα στην θάλασσα? Τα ερωτήματα αυτά παραμένουν ιδιαίτερα επίκαιρα και σήμερα.
Δεν αρκεί λοιπόν ένα κτίριο, χρειάζεται ένα πλήρες, ολοκληρωμένο σχέδιο για την προβολή και αξιοποίηση του πλούτου που μας κληροδότησε ο Λασκαράτος αλλά και τόσοι άλλοι εμπνευσμένοι πρόγονοί μας. Ελπίζω ότι το Γραφείο Τύπου του Δήμου Ληξουρίου, μετά από ένα χρόνο όπως μας είπε, προετοιμασίας και διεργασιών, να έχει ετοιμάσει και ένα ανάλογο σχέδιο, που μαζί με το αιτούμενο φωτογραφικό υλικό, θα μας βοηθήσει να αποσύρουμε τους προβληματισμούς μας. Είθε.
Ο λόγος όμως για τον οποίο συνέταξα αυτή την επιστολή δεν είναι για να αναφερθώ στον εαυτό μου αλλά απευθυνόμενος σε όλους εσάς για ακόμα μια φορά όπως έκανα άλλωστε και για το Μουσείο Αργοστολίου να τονίσω την ύψιστη σημασία της διατήρησης της αυθεντικότητας της μνήμης.
Αγαπητοί φίλοι ο μόνος τρόπος για να δείξουμε το σεβασμό μας στα μνημεία μας και σε κάθε τι υλικό και άυλο που θεωρούμε ως κοινωνία ότι πρέπει να το μεταφέρουμε στο μέλλον είναι να διασφαλίσουμε την αυθεντικότητα του. Κανένα μνημείο δεν αναδομείται, τα μνημεία τα στερεώνουμε για να μην υποστούν περεταίρω βλάβες και τα συντηρούμε για να τα παραδώσουμε αυτούσια στους επόμενους. Και ο λόγος που σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα επέλεξε αυτόν τον τρόπο αντιμετώπισης τον μνημείων είναι για να μην μπορεί κανείς να εφαρμόζει πρακτικές σαν αυτή που διαβάσαμε στην απαντητική επιστολή του γραφείου τύπου του δήμου Ληξουρίου την οποία και σας παραθέτω αυτολεξεί «…τους διαβεβαιώνουμε ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να γίνει γιατί πολύ απλά ο ανάδοχος θα ακούσει τα δικά μας «θέλω» και η όποια τελική μελέτη θα διαμορφωθεί όπως ακριβώς εμείς επιθυμούμε.»
Κλείνοντας την επιστολή μου θα ήθελα να τονίσω ότι τόσο εγώ όσο και οι συνάδελφοι μου αρχιτέκτονες μέσα από την Ομάδας Αρχιτεκτόνων Παλικής και πάντα μέσο του ανοιχτού διαλόγου προσπαθούμε να αφυπνίσουμε τόσο την τοπική πολιτική ηγεσία όσο και τους πολίτες αυτού του τόπου με απώτερο σκοπό να αποδώσουμε στο μέλλον ένα αυθεντικό και γιατί όχι καλύτερο αστικό και περιαστικό περιβάλλον.
Ληξούρι 13 Δεκεμβρίου 2022
Δημήτρης Μεσσάρης
Αρχιτέκτων Μηχανικός
