«Σκληραίνει» τη στάση του κατά της εκτός σχεδίου δόμησης το Συμβούλιο της Επικρατείας. Σε απόφαση που εκδόθηκε χθες, το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο υπενθυμίζει ότι οι περιορισμοί της νομοθεσίας (ελάχιστη αρτιότητα, «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο δρόμο κ.ά.) ισχύουν από το 1985 και επομένως δεν νοείται ούτε οι πολίτες να επιδιώκουν την οικοδόμηση οικοπέδων που δεν πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις ούτε οι πολεοδομίες να εκδίδουν οικοδομικές άδειες γι’ αυτές. Κατ’ επέκταση, δεν μπορούν να διεκδικήσουν αποζημίωση, καθώς ο κανόνας αυτός θεωρείται «προβλέψιμος για τους επιμελείς αγοραστές».
Η απόφαση της ολομέλειας (176/2023, εισηγητής ο σύμβουλος Θοδ. Αραβάνης) αφορά περιοχή εκτός σχεδίου στην Πάτμο, η οποία καλύπτεται από Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ). Ιδιοκτήτης έκτασης αγόρασε το 2015 οικόπεδο, το οποίο συνοδευόταν και από οικοδομική άδεια (που δεν είχε υλοποιηθεί). Ομως, έπειτα από προσφυγή η οικοδομική άδεια ανακλήθηκε το 2018 από το Εφετείο Πειραιά. Ο ιδιοκτήτης προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, επικαλούμενος τα άρθρα του Συντάγματος και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που προστατεύουν το δικαίωμα στην ιδιοκτησία.
Οπως υπενθυμίζει στην απόφασή του το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο, «στις εκτός σχεδίου περιοχές η δόμηση μόνο κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται, δυνάμενη και να απαγορεύεται εν όλω ή εν μέρει ή να επιτρέπεται υπό ιδιαιτέρως αυστηρούς όρους και περιορισμούς, προσαρμοσμένους στην ιδιαίτερη φύση κάθε περιοχής. Οι όροι αυτοί δεν επιτρέπεται να είναι ευνοϊκότεροι από τους ισχύοντες στις εντός σχεδίου περιοχές». Και αυτό, γιατί από το Σύνταγμα οι εκτός σχεδίου περιοχές «δεν έχουν ως προορισμό, κατ’ αρχήν, τη δόμηση ή την τουριστική εκμετάλλευση, αλλά τη γεωργική, κτηνοτροφική και δασοπονική εκμετάλλευση και την αναψυχή του κοινού».
Η ολομέλεια τονίζει ότι οι περιορισμοί της νομοθεσίας που ισχύουν από το 1985 δεν επιτρέπουν τη διεκδίκηση αποζημίωσης από τους πολίτες.
Στη συγκεκριμένη περιοχή της Πάτμου, η Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου επιτρέπει τη δόμηση σε οικόπεδα με ελάχιστη αρτιότητα 4 στρεμμάτων και χρήση κατοικίας, αν πληρούνται και οι υπόλοιπες προϋποθέσεις για δόμηση εκτός σχεδίου (στις οποίες ορίζει προεδρικό διάταγμα του 1985). Οπως έκρινε και η απόφαση του Εφετείου Πειραιά, το συγκεκριμένο οικόπεδο δεν τις πληρούσε, αφού δεν είχε «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο δρόμο («νομίμως υφιστάμενο και μη προκύψαντα από ιδιωτική βούληση»).
Το ΣτΕ συντάχθηκε με την απόφαση του Εφετείου, υπενθυμίζοντας τη νομολογία σύμφωνα με την οποία ο περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης «δικαιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος, συνιστάμενος στη διαφύλαξη του χαρακτήρα των εκτός σχεδίου περιοχών και στην αποτροπή δημιουργίας με ιδιωτική πρωτοβουλία διάσπαρτων οικισμών χωρίς πολεοδομικό σχεδιασμό». Προχωράει όμως και ένα βήμα περισσότερο, καθώς ο πολίτης επικαλέστηκε τις αρχές της προστατευόμενης εμπιστοσύνης και της ασφάλειας δικαίου, επειδή αγόρασε το οικόπεδο το 2015 με οικοδομική άδεια σε ισχύ. «Ο κανόνας (σ.σ. για τις προϋποθέσεις δόμησης σε εκτός σχεδίου περιοχές), πέραν του ότι έπρεπε να είναι γνωστός στις πολεοδομικές αρχές, ήταν προβλέψιμος και για τους επιμελείς αγοραστές και τους συναλλασσόμενους εν γένει», αναφέρει η απόφαση, σημειώνοντας ότι ο κανόνας ισχύει από το 1985 και η νομολογία ανάγεται στο 2010.
Η δεύτερη περίπτωση
Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται για τη δεύτερη απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου που αφορά την ίδια περιοχή (Λυγγίνου στη βόρεια Πάτμο, μία από τις τελευταίες παρθένες περιοχές του νησιού). Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 2018, με ανάλογη απόφαση το ΣτΕ απαγόρευσε την κατάτμηση και οικοδόμηση έκτασης 80 στρεμμάτων στου Λυγγίνου, μετά από προσφυγή της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού. Και στην περίπτωση αυτή η πολεοδομία (Καλύμνου, όπου υπάγεται η Πάτμος) είχε εκδώσει οικοδομικές άδειες – επομένως τίθεται ένα σαφές ζήτημα με τον τρόπο που εκδίδει άδειες η συγκεκριμένη πολεοδομική υπηρεσία. Οπως επισήμανε το 2018 η ΕΛΛΕΤ, «η Πάτμος είναι χαρακτηρισμένη ως τόπος ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα παραδείγματα αναλλοίωτου αιγαιοπελαγίτικου τοπίου συγκριτικά με τα περισσότερα ελληνικά νησιά, εξαιτίας της θεσμοθέτησης Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου το 2001. Λόγω αυτών των μοναδικών της χαρακτηριστικών η Χώρα έχει κηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και έχουν γίνει πολλές βραβεύσεις από διεθνείς φορείς αναγνωρισμένου κύρους».
πηγή: kathimerini.gr
