Μάρκος Λεονταρίδης
Δέκα αλλαγές στα όρια ηλικίας και τις συντάξεις που τίθενται σε εφαρμογή από 1ης/1/2023, επηρεάζοντας σχεδόν το σύνολο των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων του ασφαλιστικού μας συστήματος.
Οι αλλαγές αυτές είναι:
1)Η αύξηση κύριων συντάξεων, που σε πρώτη φάση θα είναι 7,75%. Θα πληρωθεί τον Ιανουάριο με τις συντάξεις του Φεβρουαρίου και την αναδρομική αύξηση για τη σύνταξη Ιανουαρίου που θα πληρωθεί πριν από τα Χριστούγεννα χωρίς το 7,75%. Η αύξηση θα πιστωθεί χωριστά στην εθνική και την ανταποδοτική σύνταξη για όσους είναι ήδη συνταξιούχοι ή υπέβαλαν αίτηση συνταξιοδότησης ως τις 30/11/2022. Οσοι αποχωρήσουν από 1ης/1/2023 θα πάρουν την αύξηση στην εθνική σύνταξη όπως οι παλιοί, ενώ η ανταποδοτική θα πριμοδοτηθεί μέσα από την αύξηση των συντάξιμων αποδοχών κατά ένα μέρος από τον υψηλό πληθωρισμό του 2022. Με τα οριστικά στοιχεία για την ανάπτυξη της οικονομίας εκτιμάται ότι θα προκύψει μια έξτρα αύξηση από 0,5% έως και 0,8% μετά το φθινόπωρο του 2023.
2) Η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Για όσους δεν έχουν κατοχυρώσει ηλικίες εξόδου κάτω των 67 και των 62 ετών, από 1ης/1/2023, ο γενικός κανόνας για πλήρη σύνταξη είναι σε ηλικία 62 ετών με 40 έτη ασφάλισης ή στα 67 με λιγότερα, ενώ για τη μειωμένη το όριο ηλικίας είναι στα 62. Οι κατηγορίες ασφαλισμένων που έχουν ήδη κατοχυρώσει την έξοδο στη σύνταξη με μικρότερα όρια ηλικίας (π.χ. 65 ή 60), τα οποία θα τα συμπληρώσουν το 2023 ή το 2024, δεν επηρεάζονται.
3) Η κατάργηση των ορίων ηλικίας για μειωμένη σύνταξη από το Δημόσιο. Οσοι συμπληρώνουν τις ηλικίες των 55 έως 60 ετών από 1ης/1/2023 θα πάρουν μειωμένη στα 62, ενώ όσοι συμπληρώνουν ηλικία από 55 έως 60 ετών έως το τέλος του 2022 και έχουν 25ετία στα έτη 2010, 2011, 2012 διατηρούν δικαίωμα για μειωμένη σύνταξη και μετά το 2023 χωρίς αύξηση στα 62.
4) Η λήξη στις 31/12/2022 της ειδικής ρύθμισης για κατ’ εξαίρεση εξαγορά 150 ημερών ασφάλισης από ασφαλισμένους που είναι 67 ετών για να συμπληρώσουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις για κατώτατη σύνταξη γήρατος με 4.500 ημέρες ασφάλισης. Η διάταξη παύει να ισχύει από 1ης/1/2023, εκτός και αν παραταθεί ή βελτιωθεί (εντάσσοντας, π.χ., στην εξαγορά και τη μειωμένη σύνταξη στα 62 με 4.500 ημέρες).
5) Ο περιορισμός στις εξαγορές πλασματικού χρόνου ασφάλισης για την κατοχύρωση των ηλικιακών προϋποθέσεων έως το 2012 από ασφαλισμένους που συμπληρώνουν τις παλιές ηλικίες συνταξιοδότησης (55 έως 60 ετών) μέσα στο 2023. Αντίθετα, τέτοιες εξαγορές (για τις προϋποθέσεις έως το 2012) θα συνεχίσουν να αξιοποιούν όσοι έχουν συμπληρώσει έως το 2021 κάποιο από τα όρια ηλικίας της περιόδου 2010-2012 για μειωμένη ή πλήρη σύνταξη.
6) Η λήξη της προθεσμίας που δόθηκε με διάταξη νόμου σε διπλοασφαλισμένους να επιλέξουν με αίτηση στον ΕΦΚΑ έως 31/12/2022 σε ποιον φορέα θέλουν να μετρήσουν οι εισφορές τους με αναδρομική ισχύ από το 2017. Η διάταξη αφορά ασφαλισμένους σε ταμεία τραπεζών που πληρώνουν εισφορές και στον ΕΦΚΑ, καθώς και σε άλλες κατηγορίες και παύει να ισχύει από 1ης/1/2023, εκτός αν παραταθεί.
7) Η περαιτέρω μείωση της βασικής σύνταξης ΟΓΑ, που έχει ξεκινήσει από το 2003 με ρυθμό 4% ετησίως και ως το 2027 θα έχει μηδενιστεί. Από τα 360 ευρώ που ήταν η βασική σύνταξη το 2002, φέτος είναι στα 72 ευρώ και το 2023 θα πάει στα 57,6 ευρώ. Η μείωση αφορά τους νέους συνταξιούχους που βγαίνουν κάθε χρόνο και όχι τους παλιούς. Η μείωση αναπληρώνεται από τα άλλα «κομμάτια» της σύνταξης του ΟΓΑ, όπως η σύνταξη από τον κλάδο πρόσθετης και κύριας ασφάλισης, καθώς και από την αναλογία εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης.
8) Η μείωση του ποσοστού αναπηρίας στο 50% αντί 67% για τη χορήγηση εθνικής σύνταξης στους παλαιούς ασφαλισμένους. Η διάταξη ψηφίστηκε πρόσφατα στον μίνι ασφαλιστικό (νόμος 4997/2022) και ξεκινά από το 2023.
9) Η κατάργηση από 1ης/1/2023 της ειδικής εισφοράς 1% που πληρώνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι στο πρώην Ταμείο Πρόνοιας (ΤΠΔΥ). Από την κατάργηση της εισφοράς θα έχουν έμμεση αύξηση από 7 έως και 23 ευρώ στον μηνιαίο βασικό τους μισθό.
10) Το ξεπάγωμα της αύξησης των εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Ο νόμος 4670/2020 (νόμος Βρούτση), με τον οποίο καταργήθηκαν οι εισφορές βάσει εισοδήματος του νόμου Κατρούγκαλου που ήταν εξοντωτικές για πολλούς ασφαλισμένους, ήρθε και θέσπισε σταθερά ποσά εισφορών για μία τριετία (2020, 2021 και 2022). Από 1ης/1/2023 ο νόμος λέει ότι οι εισφορές αυξάνονται όσο και ο πληθωρισμός. Η αύξηση είναι πιθανό να ανασταλεί λόγω της ενεργειακής κρίσης, όχι όμως να μην ισχύσει.
