Από τη Λίνα Καπετάνιου
Οι φιλαρμονικές, το σπάσιμο της στάμνας και η πληθωρική γαστρονομία δημιουργούν μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα.
1. Για τις επτανησιακές φιλαρμονικές
Η στιγμή που πλησιάζει η Παλαιά Κόκκινη Φιλαρμονική της Κέρκυρας παίζοντας το πένθιμο Adagio του Albinoni είναι καθηλωτική. Από τα Μουράγια έως το Λιστόν, οι επισκέπτες είναι χιλιάδες, και όμως αυτή την ώρα, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, δεν ακούγεται ούτε ψίθυρος – θα ήταν παραφωνία στη συγκινητική ατμόσφαιρα που δημιουργούν οι μελωδίες. Το Πάσχα στα Επτάνησα είναι γεμάτο μουσική και κατάνυξη. Από τις τρεις μεγάλες της πόλης της Κέρκυρας και τις δεκάδες μικρότερες όλου του νησιού μέχρι αυτές της Ζακύνθου, της Κεφαλονιάς, της Ιθάκης και της Λευκάδας, οι φιλαρμονικές των Επτανήσων ντύνουν με μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα όλες τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας.
2. Για τη Λειτουργία της Αγάπης στην Ιθάκη
Μόνο δύο ημέρες τον χρόνο ανοίγει τις πόρτες της για το κοινό η Ιερά Μονή Καθαρών στην Ιθάκη: για το πανηγύρι της στις 8 Σεπτεμβρίου και ανήμερα το Πάσχα, για την απογευματινή λειτουργία της Αγάπης. Mη χάσετε την ευκαιρία να επισκεφτείτε τη μονή, που βρίσκεται σε απόσταση 15 χλμ. από το Βαθύ, και σε υψόμετρο 600 μ. Από τον αυλόγυρο η θέα στον κόλπο του λιμανιού είναι εντυπωσιακή, ενώ θα δείτε και τον ήλιο να δύει πίσω από την Κεφαλονιά.
3. Για τα φλεγόμενα τενεκεδάκια στα Κύθηρα
Περιφορά του Επιταφίου στο λιμάνι του Αβλέμονα στα Κύθηρα. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΛΑΣ ΜΑΣΤΟΡΑΣ)
Στο παραθαλάσσιο χωριό Αβλέμονας, το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής, όλοι ετοιμάζονται για την περιφορά του Επιταφίου που θα ακολουθήσει. Μόλις πέσει ο ήλιος, κατά μήκος της θάλασσας, στα βράχια, ανάβουν δεκάδες τενεκεδάκια, που αντανακλούν και φωτίζουν τα σκοτεινά νερά, ενώ το ίδιο συμβαίνει και στο Κάστρο, στη Χώρα. Οι δεκάδες φωτιές δημιουργούν μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα και επιβλητικές εικόνες. Αμέσως μετά τον Επιτάφιο, οι ψαροταβέρνες του Αβλέμονα γεμίζουν από κόσμο.
4. Για σούβλισμα στη θάλασσα στα Κύθηρα
Το έθιμο θέλει τους κατοίκους της Αγίας Πελαγίας να κατεβαίνουν στην παραλία του οικισμού και να σουβλίζουν εκεί το πασχαλινό αρνί. Από νωρίς το πρωί της Κυριακής του Πάσχα, με πρωτοβουλία του Εξωραϊστικού Συλλόγου του χωριού, οι σούβλες στήνονται στην άμμο δίπλα στο κύμα, ενώ παρουσιάζονται τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου και αργότερα ο χορός ανοίγει για όλους με ζωντανή ορχήστρα.
5. Για φωτογραφικό σαφάρι στη Δυτική Λευκάδα
Τώρα είναι η κατάλληλη περίοδος να ευχαριστηθείτε τις ομορφιές της δυτικής πλευράς του νησιού. Οι παραλίες Πόρτο Κατσίκι, Εγκρεμνοί και Κάθισμα θα είναι χωρίς πολύ κόσμο, δίνοντάς σας την ευκαιρία να βγάλετε τις καλύτερες φωτογραφίες. Απολαύστε το μοναδικό τοπίο εκτός σεζόν και, αν ο καιρός το επιτρέπει, κάντε και το πρώτο μπάνιο της χρονιάς. Αξίζει να δείτε και την περιφορά των επιταφίων στην πόλη της Λευκάδας: όλοι περνούν από την αγορά και την κεντρική πλατεία, ενώ ιδιαίτερη εμπειρία είναι η γιορτή του Αγίου Γεωργίου στο ομώνυμο μοναστήρι στο Μαραντοχώρι. Μετά τη δοξολογία, η λιτάνευση της εικόνας γίνεται πάνω σε άλογα, ως φόρος τιμής στον καβαλάρη Άγιο Γεώργιο.
6. Για αναβάσεις στο πιο ψηλό βουνό της Κεφαλονιάς
Διαδρομές με 4X4 στις πλαγιές του Αίνου στην Κεφαλονιά. (Φωτογραφία: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ)
Ο Αίνος, το ψηλότερο βουνό της Κεφαλλονιάς και του Ιονίου, με κορυφή στα 1.628 μ., προσφέρεται για ανοιξιάτικες αναβάσεις, αλλά και για πιο χαλαρούς περιπάτους στον Εθνικό Δρυμό. Η κεφαλληνιακή ελάτη θα σας προσφέρει τη σκιά της, ενώ τώρα την άνοιξη είναι η στιγμή να παρατηρήσετε τα νεαρά δέντρα, ύψους μόλις λίγων εκατοστών. Δασικοί δρόμοι και χαραγμένα μονοπάτια θα σας βοηθήσουν να γνωρίσετε καλύτερα την πλούσια φύση. Η πρόσβαση γίνεται μέσω της εθνικής οδού Αργοστολίου-Σάμης, ενώ στο Αργοστόλι λειτουργεί το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης, έδρα του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, όπου θα βρείτε πληροφορίες και χάρτες (τηλ. 26710-29258).
7. Για τα μονοπάτια των Παξών
Η αναρρίχηση αλλά και η πεζοπορία είναι από τις πιο δημοφιλείς δραστηριότητες στους Παξούς. (Φωτογραφία: Getty Images/Ideal Image)
Οι Παξοί διαθέτουν ένα ευρύ δίκτυο μονοπατιών, πολλά από τα οποία κρατάνε από τις εποχές που δεν υπήρχαν ακόμη δρόμοι στο νησί. Κάποια είναι πρόσφατα σηματοδοτημένα με τη βοήθεια εθελοντών από την ομάδα «Φίλοι των Παξών», ενώ κάποια άλλα μπορεί να σας παιδέψουν. Όπως και να έχει, ρωτήστε τους ντόπιους και θα σας καθοδηγήσουν. Κάποια από τα μονοπάτια είναι και ο μόνος τρόπος να βρεθείτε σε μαγευτικές παραλίες, όπως αυτή του Ερημίτη, ή να δείτε αξιοθέατα όπως την Ελληνική Στέρνα, μια υδατοδεξαμενή που χρονολογείται από την εποχή των Ενετών. Επίσης, το σημείο έχει και υπέροχη θέα στη θάλασσα.
8. Για τον μεταμεσονύκτιο επιτάφιο της Ζακύνθου
Το λιμάνι της Ζακύνθου και στο βάθος ο Άγιος Διονύσιος. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)
Το ξημέρωμα του Μεγάλου Σαββάτου, στις 4 το πρωί, γίνεται η έξοδος του Επιταφίου από τον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων και μετά από περίπου μιάμιση ώρα, στις 5.30 π.μ., επιστρέφει στον ναό. Ο μεταμεσονύκτιος Επιτάφιος είναι ένα έθιμο δεκαετιών στη Ζάκυνθο και όλο το νησί ξαγρυπνά μαζί του. Οι ύμνοι τονίζονται κατά τη ζακυνθινή εκκλησιαστική μουσική και τραγουδιούνται στο επτανησιακό μέτρο. Ο Επιτάφιος δεν είναι κεντητός, ούτε έχει λουλούδια, αλλά στολίζεται με στοιχεία από βελούδο, ενώ ο Χριστός απεικονίζεται σε μια ξυλόγλυπτη αγιογραφία. Αφού επιστρέψει στην εκκλησία, ακολουθεί το έθιμο της «Γκλόρια» ή του «κομματιού», του σπασίματος πήλινων αγγείων και αντικειμένων.
9. Για το σπάσιμο της κανάτας
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου οι Κερκυραίοι σπάνε πήλινα κιούπια. Το έθιμο λέγεται Μπότηδες ή «το κομμάτι», σε άλλα νησιά του Ιονίου. (Φωτογραφία: REUTERS/Alkis Konstantinidis)
Μπορεί στο Λιστόν της Κέρκυρας να μαζεύεται ο περισσότερος κόσμος και να πετάγονται από τα παράθυρα τα πιο μεγάλα πήλινα αγγεία, αλλά το ίδιο έθιμο τηρείται και στη Ζάκυνθο, στην Κεφαλονιά και στην Ιθάκη. Φαίνεται μάλιστα ότι δεν πρόκειται για αντιγραφή του κερκυραϊκού, αφού κατά πάσα πιθανότητα έχει ενετική καταγωγή και απλώς στα υπόλοιπα Ιόνια νησιά δεν διατηρήθηκε. Οι Ενετοί, με το νέο έτος, πετούσαν παλιά πράγματα για να κάνουν χώρο για τα καινούργια και με κάποιον τρόπο το έθιμο μεταφέρθηκε στην πασχαλινή Ανάσταση, συμβολίζοντας το παλιό που πεθαίνει και το νέο που ξαναγεννιέται. Το σπάσιμο της στάμνας γίνεται το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου τόσο στην κεντρική πλατεία στο Ληξούρι όσο και στην πλατεία Καμπάνας στο Αργοστόλι, ενώ στη Ζάκυνθο το έθιμο λαμβάνει χώρα στην πλατεία του Αγίου Μάρκου τα ξημερώματα του Μεγάλου Σαββάτου, μετά την επιστροφή του Επιταφίου στη μητρόπολη. Στη Λευκάδα το έθιμο λαμβάνει χώρα στις 12 το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου στην Κεντρική Αγορά της πόλης και ο δήμος μοιράζει πήλινα κεσεδάκια για σπάσιμο.
10. Για την επτανησιακή γαστρονομία
Τσιλίχουρδα, η μαγειρίτσα της Κέρκυρας, και δίπλα το τοπικό έδεσμα χορδές. (Φωτογραφία: ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ)
Στα Επτάνησα η παράδοση κατά κανόνα δεν περιλαμβάνει αρνί στη σούβλα. Οι ντόπιοι ανέκαθεν έψηναν στον φούρνο, ενώ κάθε νησί έχει και τις δικές του ιδιαίτερες συνταγές. Στην Κέρκυρα, το Μεγάλο Σάββατο τρώνε «τσιλίχουρδα», ένα είδος πηχτής μαγειρίτσας, και ετοιμάζουν «κολομπίνες», άγλυκα τσουρέκια, συνήθως σε σχήμα περιστεριού. Στη Ζάκυνθο τη Μεγάλη Εβδομάδα το μενού έχει όσπρια, πατάτες και αγκινάρες γεμιστές, το Μεγάλο Σάββατο σγατζέτο (σαν μαγειρίτσα αλλά με ποικιλία κρεατικών) και την Κυριακή ψητό στον φούρνο (αρνί ή κατσίκι). Αναζητήστε τα τοπικά πιάτα στις ταβέρνες Μαλάνος (Πόλη Ζακύνθου, τηλ. 26950-45936) και Αμπελοστράτες (Κοιλιωμένος, τηλ. 26950-43718). Στην Κέρκυρα, παραδοσιακά πιάτα, πασχαλινά και μη, θα βρείτε στην πόλη, στο Ταβερνάκι της Μαρίνας (Βελισσαρίου 35, τηλ. 26611- 00792) και στον Αμπελώνα (Καρουμπάτικα, στον δρόμο προς Πέλεκα, τηλ. 6932-158888)
