Η Παναγία η Σπηλαιώτισσα είναι ένα μικρό εκκλησάκι, σε ένα ιδιαίτερα δύσβατο σημείο στο νότιο μέρος της Ιθάκης. Είναι ένα ιδιαίτερο εκκλησάκι, αφού ουσιαστικά πρόκειται για μία σπηλιά, της οποίας το άνοιγμα έχει κλειστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μοιάζει με πρόσοψη εκκλησίας και για αυτό ονομάστηκε και Παναγία Σπηλιώτισσα. Το εσωτερικό της σπηλιάς είναι ασβεστωμένο, αλλά διακρίνονται οι πέτρινοι τοίχοι της, που αποτελούν τα τοιχώματα της σπηλιάς.
Η βαθιά πίστη των ανθρώπων έχει ως αποτέλεσμα να έχουν χτιστεί εκκλησάκια και μοναστήρια σε δυσπρόσιτα μέρη της Ελλάδας, σε σημεία που έγιναν θαύματα ή που εντοπίστηκαν εικόνες. Μία ανάλογη ιστορία έχει και το συγκεκριμένο παρεκκλήσι, αφού φαίνεται πως η εικόνα της Παναγίας που βρέθηκε εκεί δεν ήθελε να φύγει από τη σπηλιά και επέστρεφε συνεχώς στο ίδιο σημείο.
Σύμφωνα με την παράδοση πριν από πολλά χρόνια δύο οικογένειες ζούσαν στη συγκεκριμένη περιοχή κόβοντας ξύλα και φτιάχνοντας κάρβουνα. Μια μέρα, περνώντας μπροστά από τη σπηλιά είδαν ένα φως να έρχεται από το εσωτερικό της. Στην αρχή παραξενεύτηκαν, αλλά αποφάσισαν να μπουν μέσα στη σπηλιά και να δουν από που ερχόταν αυτό το φως. Πηγαίνοντας όλο και πιο βαθιά στη σπηλιά βρέθηκαν μπροστά σε μια εικόνα της Παναγίας. Με πίστη και ευλάβεια πήραν την εικόνα και τη μετέφεραν στο Περαχώρι. Ωστόσο, την άλλη μέρα η εικόνα εξαφανίστηκε από το χωριό και βρέθηκε πάλι μες στη σπηλιά. Αυτό έγινε τρεις φορές. Η εικόνα εξαφανιζόταν μόνη της και γυρνούσε στη σπηλιά, όπου την είχαν βρει. Έτσι οι κάτοικοι του χωριού κατάλαβαν ότι έπρεπε να μετατρέψουν τη σπηλιά εκείνη σε εκκλησάκι, όπως και έγινε.
Μάλιστα, ακόμη και σήμερα οι κάτοικοι της περιοχής παίρνουν την εικόνα της Παναγίας και τη μεταφέρουν από το συγκεκριμένο χωριό στη σπηλιά, ένα έθιμο για καλή τύχη και προστασία. Αυτό γίνεται κάθε χρόνο στη γιορτή της, στις 2 Ιουλίου και τότε οι πιστοί κουβαλούν την εικόνα στα χέρια σε όλο το μονοπάτι.
Πηγή: ithacorama.com & analitis.gr
