Νέα στοιχεία για τους κινδύνους που μπορεί να κρύβουν ορισμένα καθημερινά χημικά για την υγεία του εγκεφάλου ανακάλυψαν επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Case Western Reserve (CWRU) στο Κλήβελαντ.
Σε νέα έρευνα διαπίστωσαν ότι τα χημικά αυτά βλάπτουν ορισμένα κύτταρα που έχουν ζωτική σημασία για την προστασία των νευρώνων. Οι βλάβες σε αυτά τα κύτταρα σχετίζονται με παθήσεις, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας και οι διαταραχές του φάσματος του αυτισμού.
Οι νευρολογικές παθήσεις προσβάλλουν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο μόνο ένα κλάσμα των περιστατικών αυτών αποδίδεται αμιγώς σε γενετικά αίτια. Στα υπόλοιπα εμπλέκονται και άγνωστοι περιβαλλοντικοί παράγοντες, λένε οι ερευνητές.
Η νέα μελέτη βασίσθηκε σε πειράματα στο εργαστήριο και σε επιδημιολογικά δεδομένα από τις ΗΠΑ. Επικεντρώθηκε στα ολιγοδενδροκύτταρα – ένα εξειδικευμένο είδος κυττάρων που παράγουν την προστατευτική «μόνωση» (μυελίνη ουσία) των νευρικών κυττάρων. Τα ευρήματά της δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση Nature Neuroscience.
«Η απώλεια των ολιγοδενδροκυττάρων ευθύνεται για την πολλαπλή σκλήρυνση (ή σκλήρυνση κατά πλάκας) και άλλες νευρολογικές παθήσεις», εξήγησε ο επιβλέπων ερευνητής Dr. Paul Tesar, καθηγητής Καινοτόμου Θεραπευτικής στο CWRU. «Η έρευνά μας έδειξε ότι ορισμένα χημικά σε καταναλωτικά προϊόντα βλάπτουν αυτά τα κύτταρα. Επομένως αντιπροσωπεύουν έναν έως πρότινος άγνωστο παράγοντα κινδύνου για νευρολογικές παθήσεις».
Η νέα έρευνα
Οι ερευνητές εξέτασαν την δυνητική επίπτωση που έχουν στα ολιγοδενδροκύτταρα περισσότερα από 1.800 χημικά στα οποία μπορεί να εκτεθούμε. Όπως διαπίστωσαν, δύο ομάδες χημικών βλάπτουν εκλεκτικά τα κύτταρα αυτά:
- Τα οργανοφωσφορικά επιβραδυντικά φλόγας (OPFRs)
- Οι ενώσεις τεταρτοταγούς αμμωνίου (QACS)
Τα OPFRs υπάρχουν σε ηλεκτρονικές συσκευές, δομικά υλικά και έπιπλα που αποτελούνται από επιβραδυντικούς αφρούς και πλαστικά.
Αντίστοιχα, οι QACS υπάρχουν σε πολλά καθαριστικά, προϊόντα προσωπικής περιποίησης και απολυμαντικά. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται καθαριστικά σώματος, μαλακτικά υφασμάτων, σαμπουάν, αντηλιακά, κρέμες ξυρίσματος κ.λπ. Το επακόλουθο είναι να εκτιθέμεθα τακτικά, αν όχι καθημερινά, σε αυτά τα χημικά.
Όπως έδειξαν τα πειράματα των επιστημόνων, τα οργανοφωσφορικά επιβραδυντικά φλόγας εμποδίζουν την ωρίμανση των ολιγοδενδροκυττάρων. Οι, δε, ενώσεις τεταρτοταγούς αμμωνίου προκαλούν τον θάνατό τους.
Τα χημικά αυτά προκάλεσαν επίσης βλάβες στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο ποντικιών. Επιδημιολογικά δεδομένα, εξ άλλου, έδειξαν ότι η έκθεση σε ένα από αυτά σχετίζεται με φτωχές νευρολογικές εκβάσεις στα παιδιά.
Περαιτέρω έρευνες
«Ανακαλύψαμε ότι τα ολιγοδενδροκύτταρα, αλλά όχι άλλα είδη εγκεφαλικών κυττάρων, είναι πολύ ευάλωτα στα συγκεκριμένα χημικά. Το εύρημα αυτό ίσως αποτελεί έναν κρίκο στην αλυσίδα των γεγονότων που οδηγούν σε ορισμένες νευρολογικές παθήσεις», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Dr. Erin F. Cohn, από το Τμήμα Γενετικής & Γενετικών Επιστημών του CWRU.
Η συσχέτιση μεταξύ της έκθεσής μας σε αυτά τα χημικά και των επιπτώσεων στον εγκέφαλο πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω, τονίζουν οι ερευνητές. Και αυτό για να εξακριβωθεί κατά πόσον φθάνουν στον εγκέφαλο παιδιών και ενηλίκων, με την συνήθη έκθεση. Πρέπει επίσης να αποσαφηνιστεί ποια ποσότητα και διάρκεια έκθεσης μπορεί να είναι επιζήμια.
