Η χοληστερόλη HDL, γνωστή και ως «καλή» χοληστερόλη, φαίνεται πως δεν είναι πάντα τόσο προστατευτική όσο νομίζαμε. Σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Ophthalmology, οι ακραίες τιμές της HDL συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης μιας σοβαρής οφθαλμολογικής πάθησης: της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας (AMD). Οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια ανακάλυψαν ότι ο κίνδυνος ακολουθεί «σχήμα U» – δηλαδή, τόσο τα πολύ χαμηλά όσο και τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα HDL αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης της πάθησης.
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι η κύρια αιτία απώλειας της όρασης στους ηλικιωμένους. Η νόσος σχετίζεται με τη συσσώρευση λιποπρωτεϊνών στον αμφιβληστροειδή, που οδηγεί σε σταδιακή εξασθένιση της κεντρικής όρασης. Παρόλο που οι ειδικοί είχαν ήδη εντοπίσει σύνδεση της πάθησης με διαταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων, μέχρι τώρα τα δεδομένα παρέμεναν ασαφή σχετικά με το ρόλο των επιπέδων της HDL.
Πώς Διεξήχθη η Μελέτη
Η έρευνα βασίστηκε σε δεδομένα από το All of Us Research Program των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας, με ανάλυση στοιχείων από 7.356 άτομα. Από αυτούς, οι 2.328 έπασχαν από ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας, ενώ οι υπόλοιποι 5.028 ήταν υγιείς. Οι συμμετέχοντες συγκρίθηκαν με βάση την ηλικία, την καταγωγή και το φύλο τους, ενώ ελήφθησαν υπόψη παράγοντες όπως το κάπνισμα, η χρήση στατινών και το ιστορικό υπερλιπιδαιμίας.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τις μετρήσεις της HDL και της LDL χοληστερόλης, καθώς και των τριγλυκεριδίων, ενώ εξέτασαν συγκεκριμένες γενετικές παραλλαγές (πολυμορφισμοί ενός νουκλεοτιδίου – SNPs) που συνδέονται με τον μεταβολισμό των λιπιδίων.
Τα Αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά. Διαπιστώθηκε ότι τα άτομα με μέτρια επίπεδα HDL είχαν τον χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης της πάθησης. Αντίθετα, τόσο τα πολύ υψηλά όσο και τα πολύ χαμηλά επίπεδα HDL συνδέθηκαν με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Η LDL χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια, ωστόσο, δεν παρουσίασαν καμία σημαντική συσχέτιση με τη νόσο.
Ένας άλλος παράγοντας που συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο ήταν οι συνήθειες καπνίσματος και η χρήση στατινών, οι οποίες φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία.
Γενετική Ανάλυση – Οι Κρυμμένοι Κίνδυνοι
Η γενετική ανάλυση αποκάλυψε ορισμένες παραλλαγές στα γονίδια ABCA1 και LIPC, που φαίνεται να προσφέρουν προστατευτική δράση έναντι της πάθησης. Έκπληξη προκάλεσε η ανακάλυψη του γονιδίου LPA, το οποίο συνδέθηκε για πρώτη φορά με την ωχρά κηλίδα. Το γονίδιο αυτό φαίνεται να εμπλέκεται στη συσσώρευση λιποπρωτεϊνών στον αμφιβληστροειδή, ανοίγοντας νέους δρόμους για μελλοντική έρευνα και πιθανές θεραπευτικές παρεμβάσεις.
Νέες Προοπτικές στην Πρόληψη
Τα ευρήματα αυτής της μελέτης δείχνουν ότι τα λιπίδια παίζουν πιο πολύπλοκο ρόλο στην υγεία των ματιών από ό,τι θεωρούνταν μέχρι σήμερα. Αν και η HDL θεωρείται γενικά ευεργετική, οι ακραίες τιμές της μπορεί να αποβούν επικίνδυνες. Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπείες που θα στοχεύουν ειδικά στον μεταβολισμό της HDL, βοηθώντας στην πρόληψη της τύφλωσης σε εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως.
