Οι περισσότεροι, όταν ακούν για κάλαντα, φέρνουν στο μυαλό τους χαρούμενες παιδικές φωνές που, συνοδευόμενες από το χαρακτηριστικό τρίγωνο, εύχονται στους ιδιοκτήτες των σπιτιών καλή χρονιά!
Στην ουσία, τα κάλαντα είναι δημοτικά τραγούδια με εγκωμιαστικούς στίχους, αφιερωμένα στις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, ώστε να ξεκινήσει το νέο έτος με θετική ενέργεια.
Πότε Λέμε τα kάλαντα της Πρωτοχρονιάς;
Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς τραγουδιούνται την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Την τελευταία μέρα του χρόνου, στις 31 Δεκεμβρίου, τα παιδιά βγαίνουν στις γειτονιές κρατώντας τα τρίγωνα τους και ρωτούν με ενθουσιασμό: «Να τα πούμε;».
Το εθιμο
Τα κάλαντα είναι ένα παραδοσιακό ελληνικό έθιμο που παραμένει αναλλοίωτο στο πέρασμα των αιώνων. Τα παιδιά, με ένα τρίγωνο στο χέρι ή κάποιο άλλο μουσικό όργανο, πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας. Όταν κάποιος ανοίξει την πόρτα, ρωτούν «Να τα πούμε;». Αν λάβουν θετική απάντηση, ξεκινούν να τραγουδούν τα κάλαντα, καταλήγοντας με την ευχή: «Και του χρόνου! Χρόνια Πολλά!».
Η ανταμοιβή
Οι οικοδεσπότες, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη τους, δίνουν στα παιδιά μικρά δώρα. Αυτά μπορεί να είναι χρηματικά ποσά, παραδοσιακά γλυκά, ή ακόμα και φρούτα. Η πράξη αυτή συμβολίζει την ανταλλαγή ευχών και την προσφορά, ενισχύοντας το πνεύμα των εορτών.
Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό τραγούδι. Είναι μια ζωντανή παράδοση που φέρνει κοντά τις κοινότητες, γεμίζει τις καρδιές με χαρά και δίνει στις γιορτές έναν ιδιαίτερο ελληνικό χαρακτήρα.
Τα Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά,
ψηλή μου δεντρολιβανιά
κι αρχή καλός μας χρόνος,
εκκλησιά με τ’ άγιο θρόνος.
Αρχή που βγήκε ο Χριστός
άγιος και πνευματικός,
στη γη, στη γη να περπατήσει
και να μας καλοκαρδίσει.
Άγιος Βασίλης έρχεται,
κι όλους μας καταδέχεται
από την Καισαρεία,
συ ’σαι αρχόντισσα κυρία.
Βαστά εικόνα και χαρτί,
ζαχαροκάντιο ζυμωτή
χαρτί και καλαμάρι
δες και με το παλικάρι.
Το καλαμάρι έγραφε,
την μοίρα του την έλεγε
και το χαρτί ομίλει,
άγιε μου, άγιε μου καλέ Βασίλη.
Σε κάποιες περιοχές της χώρας οι στίχοι από τα Κάλαντα διαφέρουν, μερικά παραδείγματα:
Μακεδονία
Ήρθε πάλι νέο έτος εις την πρώτη του μηνός,
Ήρθα να σας χαιρετήσω, δούλος σας ο ταπεινός.
Ο Βασίλειος ο Μέγας, ιεράρχης θαυμαστός,
Εις την οικογένειά σας να ‘ναι πάντα βοηθός.
Τα παιδιά εις το σχολείο να πηγαίνουνε συχνά,
Να μαθαίνουνε το βίο, της πατρίδας τα ιερά.
Και για τους ξενιτεμένους έχω να σας πω πολλά,
Σας αφήνω «καληνύχτα», και του χρόνου με υγεία.
Θράκης
Άγιου Βασίλης έρχιτι από την Καισαρεία,
βαστάει εικόνα κι χαρτί, χαρτί και καλαμάρ
κάλαντα θράκης
του καλαμάρι έγραφι κι του χαρτί μιλούσι,
Βασίλη μ’ πόθιν έρχισι κι πόθιν κατηβαίνεις.
Από τη μάνα μ’ έρχομι κι στο σχολειό πηγαίνω,
κάτσε να φάς κάτσε να πιείς, κάτσε να τραγουδήσεις.
Ιγώ γράμματα μάθηνα τραγούδια δεν ηξέρω,
και σαν ηξέρεις γράμματα πες μας την αλφαβήτα.
Κι στο ραβδί τ’ ακούμπησε να πει την αλφαβήτα,
κι το ραβδί τ’ ήταν ξηρό κι βλάστησε κλωνάρια.
Και πάνω στα κλωνάρια του πέρδικες κελαηδούσαν,
δεν ήταν μόνο πέρδικες ήταν κι περιστέρες…
Κατέβ’καν πέρδικες να πιουν κι να γεμίσουν,
να βρέξουν τον αφέντη μας τον πολυχρονεμένο.
Αν έχεις γρόσια δώσι τα, φλουριά μην τα λυπάσαι,
κι αν έχεις μισοδέκατο δώστο στον Άη Βασίλη.
Σ’αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε πέτρα να μη ραγίσει,
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει.
Μάθετε τα πάντα για ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ – ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ – ΔΥΠΑ – ΟΠΕΚΑ – ΟΑΕΔ – ΕΦΚΑ εδώ
