Ο πόνος στη χοληδόχο κύστη και ο πόνος στο συκώτι είναι παρόμοιοι ως προς το γεγονός ότι τα όργανα βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο και προκαλούν πόνο στο άνω δεξιό τμήμα της κοιλιάς.
Παρόλο που μπορεί να είναι δύσκολο να διακρίνετε τον πόνο της χοληδόχου κύστης από τον πόνο του ήπατος, η θέση και τα χαρακτηριστικά του πόνου μπορούν μερικές φορές να δώσουν ενδείξεις.
Ο πόνος στη χοληδόχο κύστη περιγράφεται συχνά ως οξύς και ακτινοβόλος, ενώ ο πόνος στο ήπαρ είναι συνήθως αμβλύς και επίμονος.
Ο πόνος στη χοληδόχο κύστη μπορεί επίσης να γίνεται αισθητός βαθύτερα, ενώ ο πόνος στο ήπαρ είναι συνήθως πιο γενικός. Οι διαφορές στα συμπτώματα αποδίδονται εν μέρει στην παρουσία ή την απουσία υποδοχέων πόνου σε αυτά τα όργανα.
Πώς λειτουργούν το ήπαρ και η χοληδόχος κύστη
Το συκώτι και η χοληδόχος κύστη είναι δύο όργανα του γαστρεντερικού συστήματος που συνεργάζονται για να βοηθήσουν στην πέψη των τροφών που καταναλώνετε.
Το συκώτι είναι ένα μεγάλο όργανο που βρίσκεται στο άνω δεξιό τμήμα της κοιλιάς σας, ακριβώς κάτω από το διάφραγμα (ο μυς που χωρίζει τη θωρακική κοιλότητα από την κοιλιακή κοιλότητα).
Μεταξύ των πολλών λειτουργιών του, το ήπαρ βοηθά στην απομάκρυνση των τοξινών από το αίμα, ρυθμίζει και διατηρεί τα επίπεδα των περισσότερων χημικών ουσιών στο σώμα και εκκρίνει ένα κιτρινοπράσινο πεπτικό υγρό γνωστό ως χολή.
Η χοληδόχος κύστη είναι ένα μικρό, αχλαδόμορφο όργανο που βρίσκεται επίσης στη δεξιά πλευρά της κοιλιάς, ακριβώς κάτω από το ήπαρ. Η χοληδόχος κύστη λαμβάνει και αποθηκεύει τη χολή που εκκρίνεται από το ήπαρ μέσω μιας σειράς μικρών αγωγών.
Κάθε φορά που καταναλώνετε τροφή, η χοληδόχος κύστη απελευθερώνει χολή μέσω ενός μεγαλύτερου κεντρικού αγωγού (που ονομάζεται κοινός χοληδόχος πόρος) στο πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου, το οποίο ονομάζεται δωδεκαδάκτυλος.
Η χολή λειτουργεί διασπώντας τα λίπη σε λιπαρά οξέα, τα οποία μπορούν να απορροφηθούν και να χρησιμοποιηθούν από τον οργανισμό.
Πόνος στη χοληδόχο κύστη εναντίον πόνου στο συκώτι: διαφορές και ομοιότητες
Η θέση και οι λειτουργίες της χοληδόχου κύστης και του ήπατος ευθύνονται για τις διαφορές στον πόνο σε άτομα με πάθηση της χοληδόχου κύστης και του ήπατος. Ωστόσο, μπορεί να υπάρχουν αλληλοεπικαλυπτόμενα συμπτώματα που καθιστούν δυσκολότερη τη διάκριση του ενός από το άλλο.
Εντοπισμός
Το μέγεθος του ήπατος και της χοληδόχου κύστης παίζει ρόλο στον τρόπο με τον οποίο βιώνεται ο πόνος.
Το συκώτι είναι ένα μεγάλο όργανο, που ζυγίζει περίπου 3 κιλά στους ενήλικες και έχει περίπου το μέγεθος μιας μπάλας ποδοσφαίρου. Εξαιτίας του γεγονότος αυτού, η περιοχή όπου γίνεται αισθητός ο πόνος είναι μεγάλη. Ο πόνος είναι επίσης πιο διάχυτος (απλωμένος) και γενικευμένος απ’ ό,τι στη χοληδόχο κύστη. Ο πόνος συχνά συνοδεύεται από διόγκωση του ήπατος, γνωστή ως ηπατομεγαλία.
Η χοληδόχος κύστη είναι ένα πολύ μικρότερο όργανο. Λόγω του μεγέθους της και της θέσης της ακριβώς κάτω από το ήπαρ, ο πόνος εμφανίζεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή και γίνεται πιο βαθιά αισθητός. Τα άτομα με πόνο στη χοληδόχο κύστη συνήθως περιγράφουν πόνο ακριβώς κάτω από το θώρακα και περισσότερο προς το κέντρο της κοιλιάς (που αποκαλείται επιγαστρικός πόνος).
Παράλληλα, η πάθηση της χοληδόχου κύστης μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή που ερεθίζει το δεξιό φρενικό νεύρο, το οποίο εκτείνεται παράλληλα με αυτήν.
Αυτό μπορεί να κάνει το νεύρο, το οποίο εξυπηρετεί το διάφραγμα, να “εκπυρσοκροτήσει” και να εκτοξεύσει σήματα πόνου κατά μήκος ολόκληρης της νευρικής διαδρομής. Ο ακτινοβολούμενος νευρικός πόνος (που ονομάζεται ριζικός πόνος) μπορεί να γίνει αισθητός στην περιοχή κάτω από τη δεξιά ωμοπλάτη ή τη δεξιά πλάτη.
Η ηπατομεγαλία μπορεί να προκαλέσει το ίδιο αποτέλεσμα συμπιέζοντας το δεξιό φρενικό νεύρο καθώς διακλαδίζεται στη δεξιά πλευρά του διαφράγματος. Ο αντανακλώμενος πόνος που προκαλείται από την ηπατομεγαλία δεν ξεχωρίζει από εκείνον που προκαλείται από τη χολοκυστίτιδα (φλεγμονή της χοληδόχου κύστης).
Περιγραφή του πόνου
Ο πόνος στη χοληδόχο κύστη και το συκώτι είναι συχνά πανομοιότυποι και είναι αδύνατο να ξεχωρίσουν χωρίς ιατρική εκτίμηση. Ωστόσο, τα νεύρα που εξυπηρετούν αυτά τα όργανα είναι διαφορετικά και μπορούν να προκαλέσουν διαφορετικές εμπειρίες πόνου.
Ο σπλαχνικός πόνος είναι το είδος του πόνου που βιώνουν τα όργανα. Όργανα όπως το συκώτι δεν διαθέτουν υποδοχείς πόνου (αλγοϋποδοχείς). Οποιοσδήποτε πόνος γίνεται αισθητός είναι κυρίως αποτέλεσμα φλεγμονής της μεμβράνης που περιβάλλει το όργανο, η οποία ονομάζεται σπλαχνική μεμβράνη.
Εξαιτίας του γεγονότος αυτού, ο ηπατικός πόνος συχνά περιγράφεται ως αμβλύς, ασαφής, επώδυνος και δύσκολα εντοπίσιμος.
Ο σωματικός πόνος είναι ο τύπος του πόνου που βιώνεται από τους μύες οι οποίοι διαθέτουν πλήθος αλγοϋποδοχέων. Η χοληδόχος κύστη διακρίνεται από το γεγονός ότι δεν διαθέτει αλγοϋποδοχείς, αλλά οι μυϊκές βαλβίδες που ρυθμίζουν τη ροή της χολής (που ονομάζονται σφιγκτήρες) διαθέτουν. Έτσι, αν υπάρξει απόφραξη οποιουδήποτε είδους, αυτοί οι μύες μπορεί να παρουσιάσουν ξαφνικούς, βίαιους σπασμούς.
Εξαιτίας αυτού, ο πόνος στη χοληδόχο κύστη συχνά περιγράφεται ως οξύς (ξαφνικός), σφικτός, οξύς, σπασμωδικός ή σαν μαχαιριά ή σαν βίαιο δάγκωμα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο πόνος στο συκώτι είναι πάντα αμβλύς ή ότι ο πόνος στη χοληδόχο κύστη είναι πάντα οξύς.
Σε προχωρημένη ηπατική νόσο, μπορεί να αναπτυχθεί έντονος κοιλιακός πόνος σε συνδυασμό με κόπωση, κοιλιακό οίδημα, ίκτερο (κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών) και άλλα συμπτώματα οξείας ηπατίτιδας (φλεγμονή του ήπατος).
Ομοίως, τα άτομα με μακροχρόνια νόσο της χοληδόχου κύστης συχνά εμφανίζουν χρόνια χολοκυστίτιδα, η οποία χαρακτηρίζεται από επίμονη, ήπια κοιλιακή δυσφορία που μπορεί να επιδεινωθεί μετά το φαγητό ή την κατανάλωση αλκοόλ.
Αιτίες του πόνου της χοληδόχου κύστης και του ήπατος
Ο πόνος στη χοληδόχο κύστη ή στο συκώτι μπορεί να προκληθεί από πολλά πράγματα, όπως λοίμωξη, τραυματισμό, απόφραξη ή αυτοάνοσο νόσημα. Απαιτείται διάγνωση από έναν γιατρό για να εντοπιστεί η αιτία.
Αίτια πόνου στη χοληδόχο κύστη
Κατά τη διερεύνηση του πόνου στη χοληδόχο κύστη, ο γιατρός σας θα ξεκινήσει συνήθως με τη διερεύνηση των καταστάσεων που προκαλούν χολικό κολικό (αμβλύς, έντονος σπλαχνικός πόνος που προκαλείται από την απόφραξη ενός χοληφόρου πόρου). Άλλες αιτίες θα διερευνηθούν εάν δεν υπάρχουν ενδείξεις απόφραξης.8
Στις πιθανές αιτίες συμπεριλαμβάνονται οι εξής:
- Χολόλιθοι: Αυτή είναι η πιο συχνή αιτία χολοκυστίτιδας, επίσης γνωστή ως χολολιθίαση.
- Οξεία μη λιθιασική χολοκυστίτιδα: Πρόκειται για χολοκυστίτιδα που δεν σχετίζεται με χολόλιθους και παρατηρείται συχνότερα σε βαριά πάσχοντες.
- Χρόνια χολοκυστίτιδα: Πρόκειται για παρατεταμένη χολοκυστίτιδα, που παρατηρείται συχνότερα σε άτομα με υποτροπιάζοντες χολόλιθους.
- Σύνδρομο Mirizzi: Αυτή είναι μια σπάνια κατάσταση όπου ένας χολόλιθος σε παρακείμενο πόρο συμπιέζει τον κοινό χοληδόχο πόρο, προκαλώντας απόφραξη.
- Σύνδρομο Bouveret: Πρόκειται για μια σπάνια κατάσταση κατά την οποία ένας μεγάλος χολόλιθος μπλοκάρει το δωδεκαδάκτυλο ή τη βαλβίδα που συνδέει το στομάχι με το δωδεκαδάκτυλο (ονομάζεται πυλωρικός σφιγκτήρας).
- Χολική δυσκινησία: Πρόκειται για μια λειτουργική διαταραχή κατά την οποία διαταράσσεται η κινητικότητα (ρυθμικές συσπάσεις) της χοληδόχου κύστης, προκαλώντας τη συσσώρευση πίεσης καθώς συγκεντρώνεται η χολή.
- Πολύποδες της χοληδόχου κύστης: Πρόκειται για μια μη καρκινική υπερανάπτυξη ιστών στο εσωτερικό της χοληδόχου κύστης ή των χοληφόρων πόρων που μπορεί να προκαλέσει απόφραξη.
- Ύδρωπας χοληδόχου κύστης: Πρόκειται για έναν σάκο γεμάτο υγρό που μπορεί μερικές φορές να αναπτυχθεί μετά από μόλυνση της χοληδόχου κύστης, προκαλώντας απόφραξη.
- Πορσελανοειδής χοληδόχος κύστη: Πρόκειται για μια σπάνια κατάσταση κατά την οποία το εσωτερικό τοίχωμα της χοληδόχου κύστης σκληραίνει και ασβεστοποιείται.
- Καρκίνος της χοληδόχου κύστης: Πρόκειται για μια σπάνια μορφή καρκίνου που προσβάλλει 20 σε κάθε 1 εκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως.
Αιτίες πόνου στο ήπαρ
Ο πόνος στο συκώτι συνδέεται συχνά με καταστάσεις που προκαλούν ηπατίτιδα και προοδευτική ουλοποίηση του ήπατος, που είναι γνωστή ως ίνωση. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι εξής:
- Οξεία ιογενής ηπατίτιδα: Πρόκειται για φλεγμονή του ήπατος που προκαλείται από πρόσφατη μόλυνση με τους ιούς ηπατίτιδας A, B, C, D ή E.
- Μεταβολική δυσλειτουργία που σχετίζεται με τη στεατοηπατίτιδα: Πρόκειται για μια κατάσταση που ήταν παλαιότερα γνωστή ως μη αλκοολική λιπώδης ηπατική νόσος και προκαλεί συμπτωματική φλεγμονή του ήπατος.
- Αυτοάνοση ηπατίτιδα: Πρόκειται για μια διαταραχή κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα στοχεύει και επιτίθεται στα ηπατικά κύτταρα που ονομάζονται ηπατοκύτταρα.
- Κίρρωση: Πρόκειται για την προοδευτική απώλεια της ηπατικής λειτουργίας που οφείλεται σε εκτεταμένη ουλοποίηση του ήπατος λόγω βαριάς χρήσης αλκοόλ, χρόνιας ιογενούς ηπατίτιδας και άλλων αιτιών.
- Κληρονομική αιμοχρωμάτωση: Αυτή η γενετική διαταραχή προκαλεί συσσώρευση σιδήρου στο ήπαρ και σε άλλα μέρη του σώματος.
- Νόσος του Wilson: Αυτή η γενετική διαταραχή προκαλεί συσσώρευση χαλκού στο ήπαρ και σε άλλα μέρη του σώματος.
- Ηπατική νόσος που προκαλείται από φάρμακα: Πρόκειται για φλεγμονή ή βλάβη του ήπατος που προκαλείται από την παρατεταμένη έκθεση ή υπερβολική χρήση φαρμάκων που είναι ηπατοτοξικά (τοξικά για το ήπαρ).
- Πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα: Αυτή η αυτοάνοση ασθένεια προκαλεί ουλές των μεσαίων και μεγάλων χοληφόρων πόρων στο εσωτερικό του ήπατος.
- Πρωτοπαθής χολική κίρρωση: Πρόκειται για μια άλλη αυτοάνοση ασθένεια που προκαλεί ουλές των μικρών χοληφόρων πόρων στο εσωτερικό του ήπατος.
- Καρκίνος του ήπατος
