ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ ΑΤΖΕΝΤΑ
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ
Του ΒΑΣΙΛΗ ΜΠΟΥΖΙΩΤΗ
Ο ακάματος καλλιτεχνικά Ένκε Φεζολλάρι θα… χτυπήσει από τις 11 Νοεμβρίου στο «Θέατρο Σταθμός» με το έργο ”Η Χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις” της Ornela Vorpsi και εξασφάλισα αποκλειστικό φωτογραφικό υλικό από την φιλόδοξη δουλειά όπου πρωταγωνιστεί η άξια Αμαλία Αρσένη. Πάμε να στα πω με τη σειρά…
Το μεταφρασμένο σε πολλές γλώσσες βραβευμένο βιβλίο της Ornela Vorpsi, της εικαστικού-συγγραφέα που ζει στο Παρίσι, σκάβει τις προσωπικές της ιστορίες την εποχή της δικτατορίας του Χότζα στην Αλβανία. Είναι ένα μανιφέστο ενάντια στην πατριαρχική δομή της Αλβανίας, στην καταπίεση του ερωτισμού και της ελευθερίας ενός λαού, που διηγείται σκληρές ιστορίες και στιγμές ζωής ενίοτε με πολύ χιούμορ. Το βιβλίο προσεγγίζει την περίοδο του ‘70 έως την μετανάστευση και την διάλυση των χωρών του πρώην Ανατολικού Μπλόκ, και αφηγείται την οδύσσεια γεμάτη συγκίνηση, πόνο και βία της συγγραφέως και εντέλει την λύτρωση(;) της όταν εγκαταλείπει την χώρα της.
Στο κέντρο του βιβλίου συναντάμε την Ορνέλα , η οποία διηγείται άλλοτε πικρά και άλλοτε με χιούμορ την πορεία προς την ενηλικίωση, ζει με την μητέρα της στα Τίρανα, ο πατέρας στη φυλακή, το σχολείο ,η προπαγάνδα, το Κόμμα πως ελέγχει τις ζωές των ανθρώπων, τον στρατό και εντέλει την φυγή της στη Δύση όταν καταρρέει το Μπλόκ του Κομμουνισμού. Τρυφερό, ευαίσθητο και σκληρό το βιβλίο βασίζεται στη προσωπική ιστορία της συγγραφέως ,εικόνες πραγματικές μιας χώρας που ποτέ δεν πεθαίνει, μια χώρα δίπλα μας που ελάχιστοι την γνωρίζουν, μια χώρα που μέσα από τις στάχτες της δικτατορίας του Ενβέρ Χότζα προσπαθεί να αναγεννηθεί, ένα βιβλίο που καταγγέλλει τη βία του καθεστώτος, την αλλοτρίωση και το παράδοξο της φύσης της γυναίκας σε ολοκληρωτικά καθεστώτα. Ένας ύμνος προς την Ελευθερία, μια Αλίκη στη χώρα των Αετών όπως σημαίνει η Αλβανία.
Στην Αλβανία του Ενβέρ Χότζα μέσα από τις υπαρκτές βιωματικές εμπειρίες της συγγραφέως Ornela Vorpsi και των οικείων της διεισδύουμε στο σύμπαν της καταπίεσης, της ανέχειας, του συντηρητισμού γεμάτο από κομματικές ιδεοληψίες . Ένα καθαρά γυναικείο σύμπαν που αμύνεται, ονειρεύεται, θλίβεται και επιβιώνει σε καθεστώς τρόμου. Γυναίκες που ανοίγουν τα φτερά τους, λένε τα μυστικά τους και παλεύουν για να επιβιώσουν. Ένα Βαλκάνιο αφήγημα για την ταπείνωση της γυναίκας και την εξύψωση της σκληρότητας .Υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση του Ένκε Φεζολλάρι , την συγγραφέα υποδύεται η Αμαλία Αρσένη και τα οικεία καθώς και τα εφιαλτικά πρόσωπα γύρω της η Αθηνά Καραγιώτη και η Vefi Redhi. Ένα χρονικό ταξίδι σε μια χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις, παρα μαθαίνεις να ανασαίνεις, να κρύβεσαι, να συμφωνείς ακούσια, να μοιράζεσαι τον λιγοστό σου φαγητό, να σηκώνεις το κεφάλι περιμένοντας καλύτερες μέρες και αν είσαι τυχερός να μπεις σε ένα αεροπλάνο να την αποχαιρετήσεις και να γράψεις χρόνια μετά ένα μυθιστόρημα για το τι έζησες…
Σκηνοθετικό σημείωμα
Αρκούν δύο ώρες για να αποτυπώσεις μία ζωή, ένα σώμα, μία χώρα, τα ίδια τα Βαλκάνια; Ποιό το χρέος, ποιό το καθήκον και ποιό το ανάμεσά τους, αναρωτιέμαι, παραφράζοντας έναν στίχο του Σεφέρη. Ποια ταυτότητα κοινωνική και πολιτική φοράμε; Γιατί και για ποιόν; Ποια ιδανικά και ποιες αυταπάτες θρέφουμε; Με ποιες αυταπάτες γεννιόμαστε και ποιες μας γεννώνται, μεγαλώνοντας; Δύσκολο να μιλήσεις για την ιστορία του τόπου σου. Να χωρέσεις το αμόλυντο σώμα μιας ηρωίδας στη σκηνή σε δύο ώρες. Να επικοινωνήσεις ιστορίες με τσακισμένες ζωές, ματαιώσεις, πόλεις που έχουν τους δικούς τους νόμους. Ο θεατής έρχεται αντιμέτωπος με την ενηλικίωση ενός κοριτσιού εγκλωβισμένου σε κανόνες, σε οροπέδια κοινωνικοπολιτικά, σε μια χώρα που ποτέ δεν πεθαίνει. Είναι όμως κάτι παραπάνω από τον αγώνα σε ένα βίαιο ανδρικό κόσμο και σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς . Είναι ο αγώνας του ίδιου ανθρώπου να σηκώσει το λάβαρο της ανεξαρτησίας και της αξιοπρέπειας, να απελευθερωθεί από τα δεσμά του «είναι» του και εν τέλει να βαδίσει στο δρόμο της προσωπικής του πραγμάτωσης. Η «Χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις » είναι μία παράσταση που έχει το χάρτη της δικής μου χώρας που αιμορραγεί και γεννιέται από τις στάχτες της. Ποιας χώρας; Αυτής που ποτέ δεν πεθαίνει»
Μετάφραση: Μαρία Σπυριδοπούλου
Διασκευή-Σκηνοθεσία: Ένκε Φεζολλάρι
Πρωτότυπη Μουσική : Κώστας Λειβαδάς
Σύμβουλος δραματουργίας : Κάτια Σωτηρίου
Σκηνικός χώρος-Κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης
Φωτισμοί : Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου
Βοηθός σκηνοθέτη : Εύη Κουταλιανού
Φωτογραφίες: Γιώτα Εφραιμίδου
Παίζουν : Αμαλία Αρσένη ,Vefi Redhi ,Αθηνά Καραγιώτη
