Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) αναζωπυρώνει τη δικαστική διαμάχη για τα αναδρομικά των δώρων, στέλνοντας πίσω στις αίθουσες 370.000 συνταξιούχους που είχαν προλάβει να καταθέσουν αγωγές για τα δώρα της περιόδου 2015-2016. Ωστόσο, η απόφαση αυτή αφήνει εκτός διεκδίκησης τους υπόλοιπους 2,1 εκατ. συνταξιούχους, με πολλούς από αυτούς είτε να έχουν αποβιώσει είτε να μην έχουν καταφέρει να προσφύγουν δικαστικά λόγω κόστους και γραφειοκρατίας.
Οι χαμένες ευκαιρίες
Με τον νόμο του 2020 (4670/20), η κυβέρνηση είχε δώσει προθεσμία μόλις τεσσάρων μηνών, μέχρι τον Ιούνιο του 2020, για την κατάθεση αγωγών από τους συνταξιούχους της περιόδου 2015-2016. Όσοι δεν πρόλαβαν, είτε λόγω έλλειψης ενημέρωσης είτε λόγω οικονομικής αδυναμίας, βρέθηκαν αποκλεισμένοι οριστικά από τη διαδικασία διεκδίκησης.
Χιλιάδες οικογένειες, ακόμα και σήμερα, δεν γνωρίζουν αν δικαιούνται αναδρομικά, ενώ άλλες επέλεξαν να μη μπουν στη διαδικασία λόγω του υψηλού κόστους των δικαστικών εξόδων και της απίστευτης καθυστέρησης στην απονομή δικαιοσύνης. Έτσι, πέντε χρόνια μετά τον σχετικό νόμο και μια δεκαετία από την έναρξη των περικοπών, η υπόθεση παραμένει ανοιχτή μόνο για ένα μικρό ποσοστό των δικαιούχων.
Αδιέξοδο και πολιτική σιωπή
Η τελευταία απόφαση του ΑΕΔ δημιουργεί περισσότερη σύγχυση παρά λύσεις, αφού αναγνωρίζει το δίκαιο της διεκδίκησης των αναδρομικών δώρων από τους συνταξιούχους, αλλά μόνο για όσους κινήθηκαν έγκαιρα δικαστικά. Οι υπόλοιποι, ακόμα και οι κληρονόμοι τους, δεν έχουν καμία δυνατότητα διεκδίκησης, παρότι τα ποσά που αφορούν τα δώρα (συνολικά 800 ευρώ για την περίοδο 2015-2016) είναι θεσμοθετημένα και επιβεβαιώθηκαν από το Συμβούλιο της Επικρατείας ήδη από το 2015.
Η πολιτική ηγεσία, ωστόσο, φαίνεται να αποφεύγει τη λήψη γενναίων αποφάσεων. Παρά την απόφαση του ΣτΕ το 2019, που όριζε την ανάγκη συμμόρφωσης του κράτους, οι συνταξιούχοι συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν διπλή φορολογική επιβάρυνση, ενώ μέτρα στήριξης για τους χαμηλοσυνταξιούχους παραμένουν υποτονικά.
Η ανάγκη για πολιτική λύση
Με δεδομένη την αδυναμία της δικαστικής οδού να εξασφαλίσει δίκαιη και άμεση αποκατάσταση για το σύνολο των συνταξιούχων, η μόνη διέξοδος φαίνεται να είναι μια πολιτική απόφαση. Η κυβέρνηση καλείται να αναλάβει την ευθύνη και να προχωρήσει στην καταβολή των αναδρομικών δώρων για το 11μηνο Ιουλίου 2015 – Μαΐου 2016 σε όλους τους συνταξιούχους, ανεξάρτητα από την προσφυγή τους στα δικαστήρια.
Η χρηματοδότηση αυτής της απόδοσης θα μπορούσε να γίνει σε δόσεις, όπως προτείνεται, με τα έσοδα από την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), που ανέρχονται περίπου σε 700 εκατ. ευρώ ετησίως. Ένα τέτοιο μέτρο θα αποκαθιστούσε όχι μόνο την οικονομική αδικία αλλά και την αξιοπιστία του κράτους απέναντι στους συνταξιούχους του.
Εν αναμονή δικαιοσύνης
Η απόφαση του ΑΕΔ υπογραμμίζει για ακόμα μία φορά την ασυνέπεια του κράτους απέναντι στους συνταξιούχους. Μετά από δέκα χρόνια συνεχών διεκδικήσεων και περικοπών, το αίτημα για δικαιοσύνη παραμένει ζωντανό. Ωστόσο, χωρίς πολιτική βούληση και καθαρές αποφάσεις, οι δικαστικές αίθουσες θα συνεχίσουν να γεμίζουν από πολίτες που παλεύουν για τα αυτονόητα, ενώ η πλειονότητα των συνταξιούχων θα παραμένει αποκλεισμένη από κάθε διεκδίκηση.
