Η ανακοίνωση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, περί εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό του ελλείμματος, αλλάζει τα δεδομένα για την ελληνική οικονομία. Η εξέλιξη αυτή, που χαιρετίστηκε από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ανοίγει τον δρόμο για νέα περιθώρια παρεμβάσεων, ύψους έως και 1 δισ. ευρώ το 2025.
Γιατί η Ελλάδα Είναι Ειδική Περίπτωση;
Ενώ οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε. βλέπουν την αύξηση των αμυντικών δαπανών ως προσωρινή ανάγκη, στην Ελλάδα αυτός είναι ο κανόνας. Η χώρα μας διατηρεί σταθερά υψηλές στρατιωτικές δαπάνες, υπερβαίνοντας το ελάχιστο όριο του 2% του ΑΕΠ που απαιτεί η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ.
Από το 2022, η Ελλάδα έχει δρομολογήσει ένα τεράστιο εξοπλιστικό πρόγραμμα ύψους 10,8 δισ. ευρώ, το οποίο συνεχώς επεκτείνεται. Οι δαπάνες αυτές είναι ήδη ενσωματωμένες στο δημοσιονομικό πλάνο της χώρας, που έχει συμφωνηθεί με τις Βρυξέλλες.
Το 2024, οι αμυντικές δαπάνες θα αγγίξουν τα 6,6 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν το 3% του ΑΕΠ. Για το 2025, η προγραμματισμένη αύξηση αγγίζει το 1 δισ. ευρώ, λόγω της παραλαβής της πρώτης φρεγάτας Belhara.
Τι Αλλάζει με τη Νέα Ρύθμιση;
Αν τελικά οι αμυντικές δαπάνες εξαιρεθούν από το έλλειμμα και την οροφή των δαπανών, τότε το υπουργείο Οικονομικών αποκτά νέα περιθώρια ευελιξίας. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αξιοποιήσει το επιπλέον 1 δισ. ευρώ για άλλες παρεμβάσεις, χωρίς να επηρεάζεται ο δημοσιονομικός στόχος της χώρας.
Με αυτή την εξέλιξη, η κυβέρνηση έχει πλέον δύο βασικές επιλογές:
✔️ Μείωση φόρων, ελαφρύνοντας κυρίως τη μεσαία τάξη.
✔️ Αυξήσεις ή εφάπαξ ενισχύσεις για μισθωτούς και συνταξιούχους.
Πιθανά Φορολογικά Μέτρα που Έρχονται
Η κυβέρνηση είχε ήδη σχεδιάσει ορισμένες φορολογικές ελαφρύνσεις, οι οποίες βασίζονταν στα έσοδα από τη φοροδιαφυγή (περίπου 3 δισ. ευρώ για το 2024). Η νέα οικονομική ευχέρεια ίσως επιταχύνει την υλοποίησή τους:
Νέα φορολογική κλίμακα: Αναμένεται μείωση φόρων για εισοδήματα από 20.001 έως 40.000 ευρώ. Παράλληλα, εξετάζεται η θέσπιση ενδιάμεσου φορολογικού συντελεστή για εισοδήματα 10.001 – 20.000 ευρώ, ώστε η φορολογική επιβάρυνση να μην αυξάνεται απότομα.
Μείωση τεκμηρίων διαβίωσης: Στόχος είναι η μείωση κατά 30%, καθώς το κράτος πλέον μπορεί να ελέγχει τα πραγματικά εισοδήματα μέσω της διεύρυνσης του συστήματος MyData.
Μείωση φορολογίας στα ενοίκια: Σήμερα, τα εισοδήματα από ενοίκια φορολογούνται με συντελεστές έως 45%, κάτι που αποτρέπει πολλούς ιδιοκτήτες από το να διαθέσουν ακίνητα προς ενοικίαση. Υπάρχει πρόταση για εισαγωγή περισσότερων ενδιάμεσων συντελεστών, ώστε να μειωθεί η φορολογική επιβάρυνση.
Νέα μείωση στη φορολογία εργασίας: Ήδη η συνολική μείωση της εισφοράς έχει φτάσει το 5,4% από το 2019, με προγραμματισμένη επιπλέον μείωση 0,5% το 2027. Αν βρεθεί δημοσιονομικός χώρος, μπορεί να προστεθεί ακόμη μια μείωση 0,5%-1% το 2026.
Τι Μπορεί να Σημαίνει για Συνταξιούχους και Ειδικά Μισθολόγια
Η νέα αυτή δημοσιονομική ευελιξία επιτρέπει στην κυβέρνηση να εξετάσει παρεμβάσεις και στις συντάξεις:
✔️ Αναδρομικά επικουρικών και Δώρων: Αν προχωρήσει, θα είναι εφάπαξ και δεν θα επηρεάσει το έλλειμμα, καθώς εντάσσεται στην εφαρμογή δικαστικών αποφάσεων.
✔️ Αυξήσεις στα ειδικά μισθολόγια: Το οικονομικό επιτελείο αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων στοχευμένων αυξήσεων, όπως έχουν γίνει τα τελευταία τρία χρόνια.
Προσοχή στις Δημοσιονομικές Ισορροπίες
Παρά το νέο περιθώριο για δαπάνες, η κυβέρνηση τονίζει ότι δεν θα υπάρξουν ριψοκίνδυνες κινήσεις που θα θέσουν σε κίνδυνο την πτωτική πορεία του χρέους. Όποιες παρεμβάσεις γίνουν, θα βασίζονται στην υπεραπόδοση της οικονομίας και όχι σε δανεισμό.
Με άλλα λόγια, το 1 δισ. ευρώ προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία, αλλά οι τελικές αποφάσεις θα εξαρτηθούν από τη μορφή που θα πάρει η ευρωπαϊκή ρύθμιση.
Τι να περιμένουμε; Οι επόμενες ανακοινώσεις θα δείξουν αν το έξτρα δημοσιονομικό περιθώριο θα μεταφραστεί σε ελαφρύνσεις φόρων, αυξήσεις μισθών ή ενισχύσεις για συνταξιούχους. Ό,τι κι αν συμβεί, ένα είναι σίγουρο: τα οικονομικά δεδομένα αλλάζουν και η κυβέρνηση έχει στα χέρια της μια νέα δυναμική!
