Ο κοινός τραπεζικός λογαριασμός αποτελεί μια ευρέως διαδεδομένη μορφή τραπεζικής κατάθεσης, η οποία επιτρέπει σε περισσότερα από ένα πρόσωπα να διαχειρίζονται από κοινού τα χρήματα που κατατίθενται σε αυτόν. Η χρήση του διέπεται από σαφείς νομικές διατάξεις, οι οποίες καθορίζουν τόσο τα δικαιώματα όσο και τις υποχρεώσεις των συνδικαιούχων, προσφέροντας παράλληλα συγκεκριμένες εγγυήσεις για την ασφάλεια των συναλλαγών.
Έννοια και βασικά χαρακτηριστικά
Ο κοινός τραπεζικός λογαριασμός αφορά την τραπεζική κατάθεση που πραγματοποιείται στο όνομα δύο ή περισσότερων προσώπων. Σημαντικό στοιχείο αυτής της μορφής λογαριασμού είναι η δυνατότητα οποιουδήποτε από τους συνδικαιούχους να διαχειρίζεται το ποσό που περιέχει, είτε στο σύνολό του είτε μερικώς, χωρίς να απαιτείται η συγκατάθεση των υπολοίπων. Αυτό σημαίνει ότι κάθε δικαιούχος μπορεί να προβεί σε ανάληψη ή διαχείριση των χρημάτων, χωρίς να χρειάζεται έγκριση από τους άλλους.
Νομικό πλαίσιο και ρυθμίσεις
Στην Ελλάδα, ο κοινός τραπεζικός λογαριασμός ρυθμίζεται από τον Νόμο 5638/1932, όπως ισχύει. Σύμφωνα με το άρθρο 1 του συγκεκριμένου νόμου, η τραπεζική κατάθεση σε κοινό λογαριασμό θεωρείται ισχυρή ακόμη κι αν έχει πραγματοποιηθεί από έναν μόνο δικαιούχο ή ακόμα και από τρίτο πρόσωπο που δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στη σύμβαση της κατάθεσης.
Ένα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο του νόμου είναι η διάκριση μεταξύ “δικαιούχων” και “καταθετών”. Η νομολογία έχει καταστήσει σαφές ότι το δικαίωμα επί του λογαριασμού δεν περιορίζεται απαραίτητα σε αυτόν που πραγματοποίησε την αρχική κατάθεση, αλλά επεκτείνεται σε όλους όσοι αναφέρονται ως δικαιούχοι στον τραπεζικό λογαριασμό.
Διαχείριση και νομικές συνέπειες
Η ύπαρξη κοινής διαχείρισης στον λογαριασμό γεννά σημαντικά ζητήματα ευθύνης και σχέσεων μεταξύ των συνδικαιούχων. Για παράδειγμα, εάν ένας από τους δικαιούχους προχωρήσει σε ανάληψη ολόκληρου του ποσού της κατάθεσης, οι υπόλοιποι συνδικαιούχοι έχουν δικαίωμα να αξιώσουν το μερίδιό τους, εκτός αν υπάρχει ρητή συμφωνία περί διαφορετικής κατανομής. Σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα (άρθρα 489-493), η σχέση των συνδικαιούχων συνιστά ενεργητική εις ολόκληρον ενοχή, η οποία σημαίνει ότι η τράπεζα μπορεί να αποδώσει το ποσό σε οποιονδήποτε από τους συνδικαιούχους, αποσβήνοντας έτσι την απαίτηση έναντι όλων.
Σημαντική είναι επίσης η ερμηνεία του δικαίου σε περίπτωση αφαίρεσης των χρημάτων από έναν δικαιούχο χωρίς τη συναίνεση των υπολοίπων. Δικαστικές αποφάσεις έχουν κρίνει ότι ο συνδικαιούχος που αποσύρει τα χρήματα καθίσταται κύριος αυτών και δεν διαπράττει υπεξαίρεση, καθώς τα χρήματα δεν θεωρούνται ξένα προς αυτόν. Ωστόσο, σε περίπτωση που η ανάληψη παραβιάζει κάποια εσωτερική συμφωνία μεταξύ των συνδικαιούχων, μπορεί να γεννηθεί αστική ευθύνη έναντι των υπολοίπων.
Εσωτερικές σχέσεις μεταξύ συνδικαιούχων
Η εσωτερική σχέση μεταξύ των συνδικαιούχων μπορεί να βασίζεται είτε σε επαχθή αιτία (π.χ. εταιρική σχέση, σύμβαση δανείου) είτε σε χαριστική αιτία (π.χ. δωρεά, κληρονομική μεταβίβαση). Αυτή η διάκριση είναι κρίσιμη για τον καθορισμό του δικαιώματος αναγωγής μεταξύ των συνδικαιούχων σε περίπτωση που ένας από αυτούς αναλάβει μεγαλύτερο ποσό από το αναλογούν σε αυτόν.
Σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει ειδική συμφωνία για την κατανομή των χρημάτων, η νομολογία έχει διαμορφώσει την αρχή της ισόποσης συμμετοχής. Αυτό σημαίνει ότι, εφόσον δεν προκύπτει διαφορετική συμφωνία, οι συνδικαιούχοι θεωρούνται ότι έχουν ίσα δικαιώματα επί του ποσού της κατάθεσης και οποιαδήποτε ανάληψη πέραν του αναλογούντος μέρους μπορεί να γεννήσει υποχρέωση επιστροφής.
Διαδοχή και κληρονομικές συνέπειες
Ένα κρίσιμο στοιχείο του κοινού τραπεζικού λογαριασμού είναι το τι συμβαίνει μετά τον θάνατο ενός εκ των συνδικαιούχων. Σύμφωνα με τον Νόμο 5638/1932, εφόσον έχει τεθεί ο όρος της επιβίωσης, το υπόλοιπο της κατάθεσης περιέρχεται αυτοδικαίως στους επιζώντες συνδικαιούχους και δεν εισέρχεται στην κληρονομία του θανόντος. Αντίθετα, αν δεν υπάρχει σχετικός όρος, οι κληρονόμοι του θανόντος μπορούν να διεκδικήσουν το μερίδιο που αντιστοιχεί σε αυτόν από τους υπόλοιπους συνδικαιούχους.
Ακατάσχετο κοινών τραπεζικών λογαριασμών
Με βάση το ισχύον νομικό καθεστώς, υπάρχει προστασία έναντι κατασχέσεων για ποσά έως 1.250 ευρώ μηνιαίως ανά φυσικό πρόσωπο, σε μία μόνο τράπεζα. Ωστόσο, το ακατάσχετο πρέπει να δηλωθεί από όλους τους συνδικαιούχους, διαφορετικά δεν παρέχεται προστασία και το ποσό μπορεί να κατασχεθεί από το Δημόσιο ή άλλους πιστωτές.
Μάθετε τα πάντα για ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ – ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ – ΔΥΠΑ – ΟΠΕΚΑ – ΟΑΕΔ – ΕΦΚΑ εδώ
