Μεγάλες αλλαγές στην αγορά ακινήτων φέρνει η κρίση της πανδημίας

Μεγάλες είναι οι αλλαγές που περιμένουν να γίνουν στο επόμενο διάστημα παράγοντες της αγοράς ακινήτων, ως αποτέλεσμα της κρίσης που προκαλεί η πανδημία του νέου κορονοϊού. Τα πρώτα σημάδια αλλαγών έχουν ήδη φανεί με πολλούς ιδιοκτήτες να σπεύδουν να μειώσουν το μίσθωμα, να επιστρέφουν στην παραδοσιακή μακροχρόνια μίσθωση ή να προσπαθούν να πωλήσουν το ακίνητό τους μπροστά στις συνθήκες αβεβαιότητας που έχουν δημιουργηθεί για την βραχυχρόνια μίσθωση. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πανελλαδικού Δικτύου Κτηματομεσιτών Ε-Real Estates, η πτώση αφορά τόσο τα ενοίκια όσο και τις τιμές αγοραπωλησιών.

Τα τελευταία χρόνια οι τιμές πώλησης εκτινάχθηκαν καθώς η Ελλάδα αποτέλεσε πόλο έλξης επενδύσεων, κυρίως λόγω των επενδυτικών ευκαιριών που δημιουργήθηκαν σε συνδυασμό με τον αυξανόμενο τουρισμό. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό ακινήτων που αγοράστηκαν τα τελευταία χρόνια είτε από εγχώριους επενδυτές, είτε από αλλοδαπούς, ήταν ακίνητα με στόχο την εκμετάλλευση τους μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων και την απόκτηση της golden visa, όσον αφορά τους αλλοδαπούς, καθώς και η αγορά αυτοτελών κτηρίων για τη δημιουργία ξενοδοχειακών μονάδων.

Ωστόσο, με τους αυστηρούς περιορισμούς στις μετακινήσεις, την ανασφάλεια των πολιτών να ταξιδέψουν στο εξωτερικό και την συνεπακόλουθη αβεβαιότητα που έχει δημιουργηθεί στον τουριστικό κλάδο το τοπίο φαίνεται να αλλάζει.

Πάντως, όπως τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Θεμιστοκλής Μπάκας, πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου Κτηματομεσιτών Ε-Real Estates, σημάδια κόπωσης υπήρχαν και πριν από την κρίση της πανδημίας. Διαφορές καταγράφονται στις τιμές πώλησης τον Απρίλιο του 2020 σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους.

«Τέσσερις με πέντε μήνες πριν την πανδημία του κορονοϊού, η κτηματαγορά σε πολλές περιοχές που είχαν καταγράψει ραγδαία αύξηση, άρχισαν να βρίσκονται στα αζήτητα και οι επενδυτές να αναζητούν νέες περιοχές. Η επιλεκτική πληροφόρηση από τη πλευρά των ιδιοκτητών καθώς και η λογική να καλύψουμε την »χασούρα» των 10 ετών άμεσα,εκμεταλλευόμενοι τη στιγμιαία αυξημένη ζήτηση που καταγραφόταν, είχε αρχίσει να επηρεάζει αρνητικά πολλές περιοχές του κέντρου. Περιοχές που μπορούσαν να αλλάξουν τη σημερινή τους εικόνα και να επιστρέψουν στην αίγλη του παρελθόντος, έτειναν να βρεθούν και πάλι στα αζήτητα σε σύντομο χρονικό διάστημα ακόμη και την προ κορονοϊού εποχή», τονίζει ο κ. Μπάκας μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και προσθέτει ότι «οι μεγαλύτερες μειώσεις καταγράφονται σε περιοχές που το προηγούμενο χρονικό διάστημα είχε καταγραφεί ραγδαία αύξηση των ζητούμενων τιμών πώλησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Κυψέλη, όπου η μείωση των ζητούμενων τιμών πώλησης κυμαίνεται από 9,18% έως και 20%, ενώ υπάρχουν και ακραίες μειώσεις που αγγίζουν το -40%. Παράλληλα όσον αφορά το κέντρο της Αθήνας το 35% των ακινήτων που οι ιδιοκτήτες αυτοβούλως μείωσαν τη ζητούμενη τιμή, είναι ακίνητα ανακαινισμένα και κυρίως ακίνητα μικρής επιφάνειας

Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ε-Real Estates, στα Πετράλωνα διαμέρισμα 50τμ ανακαινισμένο, η αυτοβούλως (χωρίς διαπραγμάτευση) μείωση της ζητούμενης τιμής, εντός 2 μηνών σε σχέση με την αρχική τιμή τον Φεβρουάριο του 2020 είναι -11,4%. Μεγαλύτερη είναι η ποσοστιαία μείωση επί τοις εκατό της ζητούμενης τιμή στην Ομόνοια -21,4% και στο Γκάζι -16,6%. Ακόμη και στο Κουκάκι η μείωση της ζητούμενης τιμής είναι -16,6% δηλαδή από την αρχική τιμή των 2.509 €/τμ, η τιμή μειώθηκε στις 2.109 €/τμ.

«Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ακινήτων, έχει αγοραστεί ή/και ανακαινιστεί μέσω δανεισμού ή μέσω ιδιωτικών κεφαλαίων. Οι ιδιοκτήτες τους στοχεύουν στην άμεση πώληση του ακινήτου, είτε με στόχο την κάλυψη του υπολοίπου δανείου είτε την αποταμίευση του αρχικού τους κεφαλαίου, φοβούμενοι την απότομη μείωση των τιμών πώλησης», σημειώνει ο πρόεδρος του Ε-Real Estates στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Καθοδική πορεία καταγράφουν οι τιμές και στα νότια προάστια, όπου οι τιμές τα τελευταία χρόνια κατέγραφαν συνεχώς αυξητικές τάσεις. Οι μειώσεις ήδη φτάνουν το 9,1% κατά μέσο όρο με τις μεγαλύτερες μειώσεις να εντοπίζονται στην Ηλιούπολη, όπου η αρχική ζητούμενη τιμή πώλησης ήταν 2.509 €/τμ και πλέον έχει μειωθεί στις 2.083 €/τμ.

«Θεωρούμε, βάσει των σημερινών δεδομένων, ότι η κορύφωση των μειώσεων στις τιμές πώλησης αναμένεται να καταγραφεί μετά την καλοκαιρινή σεζόν και σταδιακά έως και την αρχή του 2021 και θα εξαρτηθεί από το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον, την εγχώρια δυναμική της μεσαίας τάξης, που είναι σχεδόν ανύπαρκτη, τη στάση των αλλοδαπών επενδυτών, καθώς και των διαθέσιμων ακινήτων προς πώληση στην ελληνική κτηματαγορά και την ζητούμενη τιμή αυτών. Μη ξεχνάμε ότι καθοριστικό παράγοντα στη πορεία των τιμών, θα αποτελέσει η συχνότητα και οι τιμές με τις οποίες θα διοχετευτούν στην αγορά τα χαρτοφυλάκια ακινήτων, που έχουν στην ιδιοκτησία funds και τραπεζικά ιδρύματα, καθώς και ο ρυθμός των πλειστηριασμών το επόμενο διάστημα. Οι τιμές των ακινήτων σίγουρα θα επηρεαστούν από την έναρξη των πλειστηριασμών σε μικρότερες αξίες, ενώ σε πολλές περιοχές ακόμη και σε προ κορονοϊού εποχή θα λειτουργούσε ως ανάχωμα στην άνοδο ή/και στην διατήρηση των τιμών», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Θεμιστοκλής Μπάκας και προειδοποιεί ότι «οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι, ακόμη και για μνήμες… 2008 σε πολλές περιπτώσεις. Ήδη, πολλοί επενδυτές που επένδυαν κεφάλαια σε ακίνητα με ζητούμενη απόδοση 5%-6%, σήμερα αναζητούν επενδύσεις με αποδόσεις στο 8%. Αυτή η διαφορά, θα έχει αντίκτυπο στην τιμή πώλησης του ακινήτου μεταξύ -20% και -30%».

Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μπάκας, οι περισσότεροι ενδιαφερόμενοι αγοραστές ζητούν μείωση των τιμών πώλησης ακόμη και σε πράξεις που είχαν συμφωνηθεί πριν τον κορονοϊό και αναβλήθηκαν. Παράλληλα, «πολλά funds »παγώνουν» τις προγραμματισμένες επενδύσεις τους. Συγκεκριμένο παράδειγμα, αποτελεί fund με κεφάλαια από το Ισραήλ που έχει ήδη επενδύσει πολλά εκατομμύρια ευρώ στο κέντρο της Αθήνας και ο προγραμματισμός του για το 2020 ήταν η επένδυση επιπλέον 100 εκατ. ευρώ σε γραφειακούς χώρους, χώρους φιλοξενίας, mall και students flats, πριν λίγες ημέρες, αποφάσισε να σταματήσει οποιαδήποτε επένδυση στην Ελλάδα», λέει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Ε-Real Estates και σημειώνει ότι «αυτή τη χρονική στιγμή που η χώρα μας έχει το πλεονέκτημα της θωράκισης από την πανδημία του κορονοϊού, των χαμηλών επιπέδων θανατηφόρων κρουσμάτων, θα πρέπει με αρωγό τα αποτελέσματα του 2019, την επενδυτική ευκαιρία και το αίσθημα ασφάλειες για τη δημόσια υγεία, να θεσπίσει άμεσα φορολογικά κίνητρα για τους επενδυτές, να υποστηρίξει με ισχυρά κίνητρα προγράμματα συνεπενδύσεων με ξένους επενδυτές, ώστε να παραμείνουν οι υφιστάμενοι επενδυτές στη χώρα μας και να μην στραφούν σε άλλες αγορές, οι οποίες σχεδιάζουν να προσφέρουν τα παραπάνω κίνητρα επιδεικνύοντας αντανακλαστικά στη κρίση, και κυρίως να προσελκύσουμε νέους επενδυτές που θα καλύψουν μέρος του χρηματοδοτικού κενού που θα δημιουργηθεί λόγω του κορονοϊού μειώνοντας την ανάγκη για τραπεζικό δανεισμό».

Πώς έχει, ήδη, επηρεαστεί η αγορά ενοικίων

Οι τιμές των ενοικίων παρουσιάζουν ήδη μια φθίνουσα τάση, ιδιαίτερα σε περιοχές που το ζητούμενο μίσθωμα είχε φτάσει στο ανώτερο επίπεδο τιμών το προηγούμενο χρονικό διάστημα και αναμένονταν η ρύθμισή τους μετά το 2ο εξάμηνο του 2020. «Η μείωση αυτή αποτελεί στιγμιαία αντίδραση των ιδιοκτητών που χρειάζονται άμεσα εισόδημα, διότι σε πολλές περιπτώσεις το εισόδημα από το μίσθωμα καλύπτει κάποια άλλη υποχρέωση ή/και τη δόση δανείου» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Θεμιστοκλής Μπάκας.

Παράλληλα, προσθέτει,«δεν είναι λίγοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων που προέβησαν σε μείωση της ζητούμενης τιμής μίσθωσης (οι ζητούμενες τιμές είναι χωρίς κάποια διαπραγμάτευση – αυτό σημαίνει ότι η μείωση μπορεί να είναι μεγαλύτερη), διότι θέλησαν να μισθώσουν άμεσα το ακίνητο τους πριν έρθουν αντιμέτωποι με μεγάλες μειώσεις. Το αποκορύφωμα των μειώσεων θα καταγραφεί μετά την καλοκαιρινή σεζόν και σταδιακά έως και την αρχή του νέου έτους. Αρχικά, οι πρώτες γενναίες μειώσεις θα καταγραφούν σε ακίνητα των περιοχών που δεν αποτελούν τους top προορισμούς και μπήκαν τελευταίοι στο »κλάδο» των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Ακίνητα που μεγαλύτερο ποσοστό των ιδιοκτητών θα επιστρέψουν άμεσα στις μακροχρόνιες – συμβατικές μισθώσεις ή/και θα προβούν σε πώληση του ακινήτου τους μετά τη μεγάλη »χασούρα» που έρχεται από το 2019 και κορυφώνεται το 2020». Επιπλέον, εκτιμά ότι «περιοχές που θα καταγράψουν τις πρώτες μειώσεις ενοικίων μετά την εποχή κορονοϊού, είναι κυρίως περιοχές του κέντρου όπως, ο Άγιος Νικόλαος, Άνω Κυψέλη, Άνω Πατήσια, Πεδίον Άρεως, Πλ. Αμερικής, Πλ. Αττικής, Γκύζι, Γούβα, Γουδί, Κολοκυνθού, Κολωνό, Κυψέλη, Ν. Κυψέλη, Σεπόλια καθώς και σε πολλά τμήματα της Καλλιθέα και του Ν. Κόσμου που δεν συνορεύουν με το Κουκάκι».

Καθοριστικό παράγοντα διαμόρφωσης στις τιμές των ενοικίων θα αποτελέσει ο αριθμός των ακινήτων που θα επιστρέψουν από την μακροχρόνια στη βραχυχρόνια μίσθωση το αμέσως επόμενο διάστημα.

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι στο άμεσο μέλλον, ιδιαίτερα μετά τον Σεπτέμβριο του 2020 μέχρι και τις αρχές του νέου έτους, η κτηματαγορά, όσον αφορά τις μισθώσεις ακινήτων, θα αυτορυθμιστεί και δεν θα θυμίζει σε τίποτα την εποχή του β’ εξαμήνου του 2018 και το 2019.

Το σημερινό τοπίο στις βραχυχρόνιες μισθώσεις

Όπως δείχνουν τα στοιχεία του Ε-Real Estates, οι ιδιοκτήτες – φυσικά πρόσωπα στις πιο δημοφιλείς περιοχές των βραχυχρόνιων μισθώσεων (Πλάκα, Θησείο, Κουκάκι, Εμπορικό Τρίγωνο) που διαθέτουν 1-2 ακίνητα, κρατούν ακόμη στάση αναμονής και δεν επιστρέφουν στις μακροχρόνιες μισθώσεις.

Το μεγαλύτερο ποσοστό ακινήτων που επιστρέφουν στις μακροχρόνιες μισθώσεις από τις άνωθεν περιοχές, είναι ακίνητα που ανήκουν -διαχειρίζονται από εταιρείες που επιθυμούν να επιμερίσουν τις απώλειές τους και επιστρέφουν μέρος των διαχειριζόμενων ακινήτων στις συμβατικές- παραδοσιακές μισθώσεις για 4-5 μήνες ή/και 1 έτος, μέχρι να δουν τα νέα δεδομένα σε σχέση με την πανδημία του κορονοϊού.

Παραδείγματα διαμερισμάτων που επέστρεψαν στις μακροχρόνιες μισθώσεις στις top περιοχές της βραχυχρόνιας μίσθωσης:

1. Ξενοφώντος – Σύνταγμα: Διαμέρισμα 40 τμ ισόγειο πλήρως ανακαινισμένο, το οποίο τους χειμερινούς μήνες μισθωνόταν σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης από 40€ έως 50€/διανυκτέρευση και το καλοκαίρι 100€-120€/διανυκτέρευση με πληρότητες περίπου 90%, πλέον η ζητούμενη τιμή ενοικίασης (επιπλωμένο) είναι 400 €/μήνα, ενώ διατίθεται για ενοικίαση μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2020.
2. Λυκαβηττός: Ισόγειο Διαμέρισμα 45 τμ πλήρως ανακαινισμένο, η ζητούμενη τιμή ενοικίασης (επιπλωμένο) είναι 350 €/μήνα, ενώ διατίθεται για ενοικίαση μέχρι τον Απρίλιο του 2021.
3. Καλλιμάρμαρο – Μετς: Ισόγειο διαμέρισμα 35 τμ πλήρως ανακαινισμένο, η ζητούμενη τιμή ενοικίασης (επιπλωμένο) είναι 350€/ μήνα, (συμπεριλαμβανομένου όλων των λογαριασμών και του ρεύματος), ενώ διατίθεται για ενοικίαση μέχρι τον Απρίλιο του 2021.
4. Πετράλωνα: Ισόγειο διαμέρισμα 60 τμ πλήρως ανακαινισμένο με κήπο επί της Τριών Ιεραρχών, η ζητούμενη τιμή ενοικίασης (επιπλωμένο) είναι 400 €/μήνα (συμπεριλαμβανομένου όλων των λογαριασμών εκτός του ηλεκτρικού ρεύματος), ενώ διατίθεται για ενοικίαση μέχρι τον Απρίλιο του 2021.

Ο κ. Μπάκας αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι κλειδί στην εξέλιξη και τη δυναμική της αγοράς θα αποτελέσουν οι χρηματοοικονομικοί δείκτες, η διαθεσιμότητα και η ευκολία δανεισμού, τα αναπτυξιακά μέτρα που θα στοχεύουν στην οικονομική ενδυνάμωση των πολιτών, το φορολογικό καθεστώς, τα μέτρα στήριξης των υφιστάμενων επενδυτών και προσέλκυσης νέων, το αίσθημα ασφάλειας των εργαζομένων για την εργασία τους και τα εισοδήματά τους, αλλά και η εν γένει εσωτερική και εξωτερική σταθερότητα της χώρας μας. «Η αγορά των ακινήτων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή στην παρούσα φάση ώστε να μην οδηγηθεί σε μια νέα βαθιά και πρωτόγνωρη κρίση», επισημαίνει ο κ. Μπάκας.