Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) εξέδωσε μία σημαντική απόφαση που αφορά χιλιάδες συνταξιούχους, καθώς έκρινε τον εαυτό του αναρμόδιο να αποφανθεί για τη συνταγματικότητα των περικοπών στις επικουρικές συντάξεις και τα δώρα κατά το διάστημα Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016.
Η συγκεκριμένη απόφαση έχει προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον, καθώς διαμορφώνει νέα δεδομένα για τη δικαστική διεκδίκηση αναδρομικών.
Οι συνέπειες της απόφασης του ΑΕΔ
Η απόφαση του ΑΕΔ, που στηρίχθηκε στην έλλειψη αντιθέσεων ανάμεσα στις αποφάσεις του Αρείου Πάγου και του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), ξεκαθαρίζει ότι αναδρομικά δικαιούνται μόνο όσοι είχαν προσφύγει στα διοικητικά δικαστήρια πριν από τις 21 Ιουλίου 2020. Έτσι, περίπου 370.000 συνταξιούχοι του δημόσιου τομέα που είχαν κάνει προσφυγές για τις περικοπές του επίμαχου 11μήνου διατηρούν το δικαίωμα να λάβουν τα οφειλόμενα ποσά.
Ωστόσο, για τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα, η κατάσταση είναι διαφορετική. Ο Άρειος Πάγος είχε προηγουμένως αποφανθεί υπέρ της συνταγματικότητας των περικοπών σε επικουρικές συντάξεις και δώρα. Ειδικά για τους συνταξιούχους της Τράπεζας της Ελλάδος, η απόφαση αυτή σημαίνει ότι δεν δικαιούνται αναδρομικά, καθώς οι περικοπές τους κρίθηκαν σύμφωνες με το Σύνταγμα.
Το νομικό πλαίσιο και οι αντιδράσεις
Η απόφαση του ΑΕΔ αφήνει ανοιχτό το ζήτημα για τους υπόλοιπους συνταξιούχους που δεν είχαν προσφύγει δικαστικά, εντείνοντας την αγωνία για την τύχη των αναδρομικών. Νομικοί και δικηγόροι σημειώνουν ότι το ΑΕΔ θα μπορούσε να εξετάσει βαθύτερα το ζήτημα της συνταγματικότητας, ειδικά για τις περικοπές που επιβλήθηκαν με μνημονιακούς νόμους, οι οποίοι είχαν ήδη κριθεί αντισυνταγματικοί από το ΣτΕ.
Από την άλλη, ο «Ελεύθερος Τύπος» παρουσίασε αναλυτικά τις κατηγορίες συνταξιούχων που διεκδικούν επιστροφές και τα ποσά που αφορούν. Οι συνταξιούχοι με επικουρικές μειώσεις και περικοπές δώρων αναμένουν αναδρομικά που φτάνουν μέχρι και τα 4.000 ευρώ, ενώ για ορισμένες περιπτώσεις κύριων συντάξεων τα ποσά μπορεί να ξεπεράσουν τα 8.500 ευρώ.
Πολιτική διάσταση και δημοσιονομική ισορροπία
Η κυβέρνηση βρίσκεται ενώπιον ενός δύσκολου διλήμματος: να ικανοποιήσει το αίτημα για επιστροφή των αναδρομικών σε όλους τους συνταξιούχους ή να περιορίσει την καταβολή τους μόνο σε όσους έχουν δικαιωθεί δικαστικά. Το συνολικό κόστος των αναδρομικών υπολογίζεται σε πάνω από 1,5 δισ. ευρώ, γεγονός που δυσκολεύει τη λήψη μιας γενικευμένης απόφασης.
Μία πιθανή λύση που συζητείται είναι η καταβολή των αναδρομικών σε δόσεις μέσα σε βάθος πενταετίας ή εξαετίας, προκειμένου να διασφαλιστεί η δημοσιονομική σταθερότητα, χωρίς να παραγνωρίζεται το αίτημα για αποκατάσταση του δικαίου. Εξάλλου, η γενικευμένη επιστροφή των περικοπών θα σήμαινε το τέλος μιας μακράς περιόδου δικαστικών αγώνων και θα έστελνε ένα ηχηρό μήνυμα κοινωνικής δικαιοσύνης.
Τι μέλλει γενέσθαι
Μετά την απόφαση του ΑΕΔ, περισσότερες από 2.000 εκκρεμείς αγωγές αναμένεται να εξεταστούν, ανοίγοντας τον δρόμο για νέες πληρωμές. Η απόφαση δημιουργεί προσδοκίες, αλλά και αβεβαιότητα για όσους δεν έχουν προσφύγει δικαστικά. Η κυβέρνηση καλείται να δώσει μια συνολική λύση που να ικανοποιεί το αίσθημα δικαιοσύνης, χωρίς να υπονομεύει την οικονομική σταθερότητα της χώρας.
Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι, καθώς τα δικαστήρια και η κυβέρνηση θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν το τοπίο, λαμβάνοντας υπόψη τη νομική πολυπλοκότητα και τις ανάγκες των συνταξιούχων που περιμένουν δικαίωση εδώ και χρόνια.
