Οι συντάξεις χηρείας έχουν εξελιχθεί σε ένα σύνθετο ζήτημα που αφορά τόσο τον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα. Η εφαρμογή του νόμου 4387/2016 (γνωστού ως νόμου Κατρούγκαλου) δημιούργησε διαφορετικές ταχύτητες στις περικοπές, ανάλογα με το πότε απονεμήθηκε η σύνταξη και αν ο δικαιούχος εργάζεται ή λαμβάνει άλλη σύνταξη.
Συγκεκριμένα, για τις συντάξεις που εκδόθηκαν μετά την ψήφιση του νόμου, προβλέπεται μείωση στο ποσό της σύνταξης μετά την πρώτη τριετία, εφόσον ο δικαιούχος εργάζεται ή λαμβάνει δική του σύνταξη. Ωστόσο, οι περικοπές αυτές εφαρμόστηκαν μόνο στον δημόσιο τομέα, ενώ στον ιδιωτικό τομέα δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα, οδηγώντας την κυβέρνηση να εξετάζει νέες ρυθμίσεις που θα περιορίσουν τις μειώσεις, κυρίως στο ποσό της εθνικής σύνταξης.
Το πρόβλημα με τις περικοπές στον δημόσιο τομέα
Με την ενσωμάτωση των συντάξεων του Δημοσίου στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) του ΕΦΚΑ, οι περικοπές λόγω τριετίας σταμάτησαν προσωρινά. Ωστόσο, το ζήτημα παραμένει ανοιχτό, καθώς οι δικαιούχοι συνεχίζουν να λαμβάνουν το 70% της σύνταξης και μετά την τριετία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να τους ζητείται εκ των υστέρων να επιστρέψουν τα “υπερβάλλοντα” ποσά σε δόσεις, μέσω παρακράτησης από τη σύνταξή τους.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτικών Συνταξιούχων (ΠΟΠΣ) έθεσε το ζήτημα με επιστολή προς το Υπουργείο Εργασίας, ζητώντας να εφαρμόζονται οι περικοπές άμεσα μετά την τριετία, ώστε να αποφεύγεται η συσσώρευση χρεών. Παράλληλα, αναφέρθηκαν περιπτώσεις όπου ζητείται επιστροφή χρημάτων και από οικογενειακά επιδόματα που καταβλήθηκαν λανθασμένα μετά τον θάνατο των δικαιούχων.
Προτάσεις για την επίλυση του ζητήματος
Η ΠΟΠΣ κατέθεσε τρεις εναλλακτικές προτάσεις για τη ρύθμιση των συντάξεων χηρείας:
- Πλήρης σύνταξη: Να απονέμεται το 100% της σύνταξης του αποβιώσαντος στον επιζώντα σύζυγο, εφόσον δεν εργάζεται ή δεν λαμβάνει άλλη σύνταξη.
- Περικοπή στο 70%: Σε περιπτώσεις που ο επιζών εργάζεται ή λαμβάνει άλλη σύνταξη, να περιορίζεται το ποσοστό στο 70%.
- Επιλογή σύνταξης: Ο δικαιούχος να μπορεί να επιλέξει ποια σύνταξη θα κρατήσει ως κύρια.
Διαφορετική αντιμετώπιση ανάλογα με το έτος απονομής
Οι δικαιούχοι που έλαβαν σύνταξη χηρείας πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου αντιμετωπίζονται διαφορετικά. Στο Δημόσιο, το ποσοστό σύνταξης πέφτει στο 25% αν ο επιζών λαμβάνει δική του σύνταξη, ενώ στον ιδιωτικό τομέα ισχύουν διαφορετικοί κανόνες. Αντίστοιχα, στον ΟΓΑ, το ποσοστό είναι 50%, με το υπόλοιπο να διανέμεται στα ανήλικα τέκνα.
Η απόφαση του ΣτΕ για τις επιστροφές χρημάτων
Με την απόφαση 2137/2024, το Συμβούλιο της Επικρατείας άνοιξε τον δρόμο για την ακύρωση απαιτήσεων επιστροφής χρημάτων από τον ΕΦΚΑ. Το σκεπτικό της απόφασης αναφέρει ότι οι συνταξιούχοι που έλαβαν τις παροχές καλόπιστα και αποδεικνύουν οικονομική δυσχέρεια μπορούν να απαλλαγούν από την υποχρέωση επιστροφής.
Αυτή η εξέλιξη δίνει ελπίδα σε πολλούς δικαιούχους, καθώς μπορεί να ακυρώσει τις ποινές που επιβάλλονται για την επιστροφή συντάξεων χηρείας που καταβλήθηκαν χωρίς περικοπή μετά την τριετία.
Μάθετε τα πάντα για ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ – ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ – ΔΥΠΑ – ΟΠΕΚΑ – ΟΑΕΔ – ΕΦΚΑ εδώ
