Ειδικά για τους μη μισθωτούς (ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες) συνταξιούχους, ο παραπάνω νόμος θέτει δύο ρητές προϋποθέσεις:
- Να δηλώσουν ότι εργάζονται και
- Να καταβάλουν, ως εργαζόμενοι, τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές και τον αντίστοιχο πόρο υπέρ του e-ΕΦΚΑ.
Με τον νέο ασφαλιστικό νόμο 5078/2023, από την 1η Ιανουαρίου 2024, οι συνταξιούχοι που δηλώνουν ότι συνεχίζουν ή θα συνεχίσουν να εργάζονται λαμβάνουν ολόκληρη τη σύνταξή τους. Αν εργαστούν ως μισθωτοί, καταβάλλουν εισφορά υπέρ e-ΕΦΚΑ, ύψους 10% του μισθού τους, ενώ αν δηλωθούν ως ελεύθεροι επαγγελματίες καταβάλλουν επιπλέον 50% της ασφαλιστικής κατηγορίας που έχουν επιλέξει.
Η συγκεκριμένη διάταξη εντάσσεται στην πολιτική ενεργούς γήρανσης και είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή για τους συνταξιούχους, καθώς τους δίνει τη δυνατότητα να αυξήσουν το εισόδημά τους και τη μελλοντική σύνταξή τους. Ο επιπλέον χρόνος ασφάλισης, μετά τη λήξη της απασχόλησης, θα προσμετράται στον συντάξιμο χρόνο, οδηγώντας σε αύξηση της σύνταξης. Επιπλέον, η ευνοϊκή διάταξη συμβάλλει στην εξάλειψη της μαύρης εργασίας μεταξύ συνταξιούχων, κάνοντας την εργασία τους νόμιμη, με αποτέλεσμα την αύξηση των εσόδων του δημόσιου ταμείου και του e-ΕΦΚΑ.
Οι εξαιρέσεις
Επισημαίνεται ότι από τις επιβαρύνσεις ως εργαζόμενοι συνταξιούχοι εξαιρούνται διάφορες κατηγορίες:
1 Ατομα με αναπηρία κάθε κατηγορίας (σωματικές και ψυχικές ασθένειες). Για την εξαίρεση δεν απαιτείται η λήψη αναπηρικής σύνταξης, είτε το νόσημα προϋπήρχε είτε διαπιστωθεί μετά τη συνταξιοδότηση.
2 Οσοι έχουν καθαρό αγροτικό εισόδημα έως 10.000 ευρώ (έσοδα μείον δαπάνες), ανεξάρτητα από τον πρώην ασφαλιστικό φορέα.
3 Οσοι δικαιούνται πολεμική σύνταξη ή άλλες ειδικές συντάξεις λόγω ιδιαίτερου καθεστώτος.
4 Οι λογοτέχνες και καλλιτέχνες που λαμβάνουν σύνταξη από το Δημόσιο.
5 Οσοι λαμβάνουν προσωπική σύνταξη ή σύνταξη λόγω ανικανότητας ή θανάτου που προήλθε εξαιτίας της υπηρεσίας τους.
6 Τα έσοδα από πνευματικά δικαιώματα, εκμετάλλευση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και περιστασιακές πωλήσεις προσωπικών περιουσιακών στοιχείων δεν θεωρούνται έσοδα συνταξιούχου και δεν υπόκεινται σε επιπλέον εισφορές.
7 Οι ερευνητές και το προσωπικό των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ).
Ο e-ΕΦΚΑ προχωρά σε μειώσεις συντάξεων για συνταξιούχους που εργάζονται χωρίς να καταβάλλουν τις απαιτούμενες εισφορές. Σήμερα, οι συνταξιούχοι που συνεχίζουν να εργάζονται ανέρχονται σε 220.000.
Συγκεκριμένα, ο e-ΕΦΚΑ και το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών διεξάγουν τακτικούς μηνιαίους ελέγχους για να εντοπίσουν μη μισθωτούς συνταξιούχους που εργάζονται χωρίς να αποδίδουν ασφαλιστικές εισφορές. Οι παραβάτες αντιμετωπίζουν παρακράτηση της σύνταξής τους για να καλύψουν τις οφειλές τους.
Ήδη, περίπου 1.500 μη μισθωτοί (κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι) δεν έλαβαν τη σύνταξη Νοεμβρίου, καθώς διαπιστώθηκε ότι δεν έχουν καταβάλει εισφορές από την 1η Ιανουαρίου 2024, παρότι λαμβάνουν κανονικά τη σύνταξή τους και έχουν εισόδημα από την εργασία τους. Επιπλέον, υπενθυμίζεται ότι 2.700 συνταξιούχοι έχασαν τη σύνταξη Οκτωβρίου επειδή δεν κατέβαλαν τις απαιτούμενες εισφορές. Με την εφαρμογή του νόμου 5078/23 και συγκεκριμένα του άρθρου 114, οι συνταξιούχοι που εργάζονται από την 1η Ιανουαρίου 2024 λαμβάνουν το σύνολο της κύριας και επικουρικής σύνταξής τους, χωρίς την παρακράτηση του 30% που προέβλεπε ο νόμος Κατρούγκαλου.
