Μια δικαστική απόφαση-ορόσημο από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) ανοίγει τον δρόμο για μαζικές πληρωμές αναδρομικών σε 370.000 συνταξιούχους, ενώ αγκάθι παραμένει το τι θα γίνει με ακόμη 800.000 άτομα που δεν πρόλαβαν ή δεν μπόρεσαν να διεκδικήσουν νομικά τις ίδιες επιστροφές.
Γιατί «ξεκλειδώνουν» οι επικουρικές συντάξεις και τα Δώρα
- Το ΑΕΔ, με την τελευταία του κρίση, επιβεβαιώνει ότι οι περικοπές στις επικουρικές συντάξεις, καθώς και η κατάργηση των Δώρων, είναι αντισυνταγματικές για τους συνταξιούχους των 33 Επικουρικών Ταμείων που εντάσσονται στον ΕΦΚΑ.
- Ταυτόχρονα, κάνει αποδεκτή και την αντίθετη απόφαση του Αρείου Πάγου, η οποία χαρακτηρίζει συνταγματικές τις συγκεκριμένες μειώσεις για τους συνταξιούχους του Μετοχικού Ταμείου Επικουρικής Σύνταξης της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ).
- Επειδή το Δικαστήριο δήλωσε «αναρμόδιο» να επιλύσει ποια από τις δύο αποφάσεις υπερισχύει, πρακτικά ισχύουν και οι δύο.
Αυτό σημαίνει ότι οι μειώσεις παραμένουν για τους συνταξιούχους της ΤτΕ (καθώς το συγκεκριμένο Ταμείο δεν έχει ενταχθεί στον ΕΦΚΑ), ενώ όλοι οι υπόλοιποι συνταξιούχοι, που ανήκουν στα 33 Επικουρικά Ταμεία του ΕΦΚΑ, μπορούν να διεκδικήσουν —ή πλέον να εισπράξουν— επιστροφές.
Ποιους αφορά η άμεση καταβολή αναδρομικών
- Σύμφωνα με την κυβέρνηση, οι πληρωμές αφορούν κατά προτεραιότητα τους 370.000 συνταξιούχους που προσέφυγαν δικαστικά μεταξύ Ιουνίου 2015 και 21ης Ιουλίου 2020.
- Για τους υπόλοιπους 800.000 συνταξιούχους που δεν έχουν ασκήσει αγωγές, η επίσημη θέση είναι ότι «δεν δικαιούνται τίποτα» από τις περικοπές της περιόδου Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016.
- Ωστόσο, η αντίθετη άποψη είναι ότι οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι αποκλείστηκαν αναδρομικά, καθώς ο νόμος 4714/2020 απαγόρευσε περαιτέρω διεκδικήσεις για επικουρικές συντάξεις και Δώρα σε όσους εισέπραξαν μόνο τα αναδρομικά των κύριων συντάξεων. Πριν από τότε, μάλιστα, κυβερνητικά στελέχη τους καλούσαν να μην «τρέχουν» σε δικηγόρους, με τη δέσμευση ότι οι επιστροφές θα δοθούν νομοθετικά.
Τα 4 βήματα που οδηγούν στα χρήματα
Μετά την έκδοση μίας θετικής πρωτόδικης απόφασης για αναδρομικά, συνήθως ακολουθεί η εξής διαδικασία:
- Καθαρογραφή της απόφασης: Κατά κανόνα μέσα σε διάστημα 15 ημερών από την εκδίκαση.
- Επίδοση στον ΕΦΚΑ: Η απόφαση επιδίδεται επίσημα προς εκτέλεση.
- Έκδοση εντάλματος πληρωμής: Ο ΕΦΚΑ οφείλει να εκδώσει το σχετικό ένταλμα για τους δικαιούχους.
- Πίστωση του ποσού: Η καταβολή γίνεται μέσα σε εύλογο διάστημα —συνήθως έως 3 μήνες από την επίδοση— απευθείας στον λογαριασμό των συνταξιούχων.
Σημαντικό είναι ότι η διαδικασία άσκησης έφεσης από τον ΕΦΚΑ έχει γίνει πρακτικά αδύνατη, αφού το όριο για έφεση αυξήθηκε πρόσφατα από τα 3.000 στα 5.000 ευρώ. Καθώς σχεδόν όλες οι «ατομικές» διεκδικήσεις επικουρικών είναι χαμηλότερες των 5.000 ευρώ, ο ΕΦΚΑ πλέον οφείλει να πληρώνει χωρίς περαιτέρω κωλυσιεργία.
Μεγάλες ουρές… και για 800.000 «ξεχασμένους»
Η κυβέρνηση υπογραμμίζει πως η απόφαση αυτή ικανοποιεί μόνο όσους είχαν προσφύγει έως τις 21 Ιουλίου 2020, περίοδος που ορίστηκε ως όριο με τη σχετική νομοθεσία. Ωστόσο, τεράστιο θέμα ηθικής και νομικής τάξης δημιουργείται με τους 800.000 συνταξιούχους που δεν πρόλαβαν ή δεν μπόρεσαν να κινηθούν νομικά, αλλά υπέβαλαν αιτήσεις σε ειδική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ θεωρώντας ότι θα έρθει οριζόντια ρύθμιση.
Στην πράξη, και εκείνοι υπέστησαν τις ίδιες περικοπές, απλώς αποθαρρύνθηκαν από επίσημες παροτρύνσεις που αποδείχτηκαν στην πορεία άκαρπες. Εάν η κυβέρνηση εντάξει τελικά και τους «μη προσφεύγοντες» σε κάποιο εξωδικαστικό σχήμα, ακούγονται σενάρια είτε για εφάπαξ προκαθορισμένο ποσό (π.χ. γύρω στα 800 ευρώ) είτε για περισσότερες δόσεις και χωρίς διαχωρισμούς.
Πόσα αναδρομικά προκύπτουν
Οι επιστροφές για επικουρικές και Δώρα υπολογίζονται για 11 μήνες (Ιούνιος 2015 – Μάιος 2016) και, ανάλογα με το Ταμείο, μπορούν να φτάσουν ή και να ξεπεράσουν τις 4.000 ευρώ μεικτά. Ενδεικτικά:
- ΙΚΑ: Αναδρομικά από περίπου 400 έως 2.400 ευρώ.
- Ταμεία ΔΕΚΟ & Τραπεζών: Πιθανά ποσά έως και 4.000 ευρώ.
- Δημόσιο (ΤΕΑΔΥ): Επιστροφές που κυμαίνονται περίπου από 700 έως 2.800 ευρώ.
- Λοιπά επικουρικά ταμεία (εμπόρων, δικηγόρων κ.λπ.): Ενδεικτικά ποσά από περίπου 600 έως 2.400 ευρώ.
- ΝΑΤ: Από 500 έως σχεδόν 2.000 ευρώ για επικουρική και Δώρα.
Τα ακριβή ποσά διαφέρουν ανάλογα με τις μειώσεις που εφαρμόστηκαν σε κάθε επικουρικό ταμείο, πριν αυτά ενσωματωθούν στον ΕΦΚΑ.
Κομβικό ερώτημα: Τι μέλλει γενέσθαι για όσους έμειναν εκτός
Το κρίσιμο ζήτημα που μένει να απαντηθεί είναι αν θα υπάρξει ρύθμιση που θα επεκτείνει τις πληρωμές και σε όσους συνταξιούχους δεν κινήθηκαν νομικά μέχρι το καλοκαίρι του 2020. Παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις ότι οι μη προσφεύγοντες δεν έχουν αξιώσεις, θεωρείται τουλάχιστον πιθανό να αναζητηθεί πολιτική λύση, προκειμένου να δοθεί ένα «κλείσιμο» σε μια μακροχρόνια εκκρεμότητα που ταλαιπωρεί χιλιάδες πολίτες.
Συμπέρασμα: Η απόφαση του ΑΕΔ έδωσε ουσιαστικά το «πράσινο φως» σε χιλιάδες υποθέσεις που είχαν «κολλήσει» σε Πρωτοδικεία, με αποτέλεσμα να αναμένεται κύμα νέων δικαιωτικών αποφάσεων και πληρωμών. Παρότι η κυβέρνηση διαμηνύει ότι τα αναδρομικά αφορούν μόνο τους 370.000 που κατέθεσαν αγωγές, οι φωνές υπέρ της αποζημίωσης και των υπόλοιπων 800.000 συνταξιούχων πληθαίνουν, καθιστώντας το ζήτημα ανοιχτό για περαιτέρω πολιτικές πρωτοβουλίες και λύσεις.
Μάθετε τα πάντα για ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ – ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ – ΔΥΠΑ – ΟΠΕΚΑ – ΟΑΕΔ – ΕΦΚΑ εδώ
