Του Αργύρη Δεμερτζή/
Η απόφαση του ΣτΕ για την εκτός σχεδίου δόμηση προκαλεί πλήγμα στην ιδιοκτησία, τις επενδύσεις αλλά κυρίως στους μηχανικούς της χώρας, ελεύθερους επαγγελματίες και των Πολεοδομιών, τον επιστημονικό κλάδο που στηρίζει την ανάπτυξη, καθώς τους «αντιμετωπίζει ως αμελείς και αδιάβαστους, πως δεν έχουν καταλάβει πως κάνουν ακριβώς τη δουλειά τους επί σαράντα χρόνια»!
Αυτή τη διάσταση ανέδειξε ο εκπρόσωπος του TEE Πελοποννήσου, σε κοινή συνέντευξη Τύπου με το Δικηγορικό Σύλλογο Μεσσηνίας και τη διευθύντρια Πολεοδομίας Καλαμάτας, στη διάρκεια της οποίας επισημάνθηκε η διακομματική σιωπή, που σημειώνεται για τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στην εκτός σχεδίου δόμηση για χιλιάδες ιδιοκτησίες «την ίδια ώρα που τα κόμματα ενόψει εκλογών «τάζουν λαγούς και πετραχήλια». Αναλύθηκαν ακόμη οι επιπτώσεις που προκαλούνται από τη στάση του αρμόδιου υπουργείου ΠΕΝ, το οποίο δεν έχει εκδώσει οδηγίες, ώστε «τα θέματα να αντιμετωπίζονται με ενιαίο νόμιμο και διαφανή τρόπο από όλες τις Πολεοδομίες της χώρας, με κανόνες ισονομίας και ισοπολιτείας».
Ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Καλαμάτας, Κωνσταντίνος Μαργέλης, ο Πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΤΕΕ Μεσσηνίας, Αναστάσιος Αδαμόπουλος και η Διευθύντρια Πολεοδομίας του Δήμου Καλαμάτας Σταυρούλα Αγρίου, παραχώρησαν σε συνέντευξη τύπου στο Δικαστικό Μέγαρο Καλαμάτας, σχετικά με το θέμα που έχει προκύψει για την μη αντιμετώπιση των προβλημάτων που έχουν ανακύψει από την απόφαση του ΣτΕ για το θέμα της εκτός σχεδίου δόμησης. Το θέμα αυτό το τελευταίο διάστημα, έχει προκαλέσει πολλά προβλήματα στον νομικό και τεχνικό κόσμο και προβληματίζει τους πολίτες και όσους θέλουν να επενδύσουν ή έχουν υποβάλλει προτάσεις σε αναπτυξιακούς νόμους και σχέδια, καθώς στις περισσότερες πολεοδομίες της χώρας, έχει παγώσει η έκδοση αδειών.
Σταυρούλα Αγρίου, Διευθύντρια Πολεοδομίας του Δήμου Καλαμάτας, μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ: «Ο καθένας μπορεί να έχει την άποψή του για το εάν πρέπει να διατηρηθεί ή να περιοριστεί και να καταργηθεί η εκτός σχεδίου δόμηση, όμως όλοι θα πρέπει να συμφωνούμε ότι οι όποιες αλλαγές δεν μπορούν να γίνουν με βίο τρόπο και ξαφνικά. Υπάρχουν συγκεκριμένα θέματα, που ανακύπτουν από την απόφαση του ΣτΕ, τα οποία πρέπει να διευκρινιστούν και νομίζω ότι δεν είναι κανείς άλλος αρμόδιος από το υπουργείο με τις νομικές υπηρεσίες του, να δώσει συγκεκριμένες κατευθύνσεις μέχρι να γίνει η οποία ρύθμιση».
Αναστάσιος Αδαμόπουλος, Πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΤΕΕ Μεσσηνίας: «Έχει βγει μία απόφαση, η οποία επί της ουσίας αντιμετωπίζει ως αμελείς και αδιάβαστους τους μηχανικούς της χώρας, που έχουν ασχοληθεί από το 1985 και μέχρι και σήμερα ασχολούνται με την έκδοση των οικοδομικών αδειών στην εκτός σχεδίου δόμηση, είτε είναι από την όχθη της Πολεοδομίας είτε είναι από την όχθη του ελεύθερου επαγγελματία, η απόφαση αυτή τους καταλογίζει πως δεν είχαν καταλάβει ακριβώς πώς κάνουν τη δουλειά τους. Αυτό όπως καταλαβαίνετε είναι λυπηρό για ένα επιστημονικό κλάδο, στον οποίο στηρίζεται η ανάπτυξη της χώρας».
Κωνσταντίνος Μαργέλης, Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Καλαμάτας: «Γνωρίζετε όλοι πως είμαστε σε μία προεκλογική περίοδο και βλέπουμε τα κόμματα ότι αρχίζουν και τάζουν λαγούς με πετραχήλια. Σε αυτό το μεγάλο σοβαρό της εκτός σχεδίου δόμησης δεν υπάρχει επίσημη απάντηση από τα κόμματα και τους πολιτικούς αρχηγούς. Βλέπω μία ανησυχητική σιωπή. Αυτός είναι ο προβληματισμός μου. Τα κόμματα οφείλουν θεσμικά σε κεντρικό επίπεδο να δεσμευτούν τι σκοπεύουν να κάνουν με αυτό το θέμα και όχι να σιωπούν όταν ασχολούνται με άλλα θέματα ήσσονος σημασίας».
Σοβαρά προβλήματα για την εκτός σχεδίου δόμηση
-«Μετά την υπαναχώρηση της κυβέρνησης για την κατάθεση έως το Πάσχα μεταβατικής νομοθετικής ρύθμισης, περιουσίες απαξιώνονται, αγοραπωλησίες σταμάτησαν και επενδύσεις πάγωσαν. Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί έχει άμεση επίπτωση στους μικροϊδιοκτήτες, οι οποίοι αγόρασαν νόμιμα και τώρα βλέπουν την περιουσία τους να απομειώνεται» επισημάνθηκε στη συνέντευξη Τύπου και αναφέρθηκαν τα ακόλουθα:
Συγκεκριμένα, το ανώτατο δικαστήριο , εξετάζοντας υπόθεση που έφτασε στο ΣτΕ, μετά από μία καταγγελία για την δόμηση οικοπέδου σε εκτός Σχεδίου περιοχή στην Πάτμο, χωρίς πρόσβαση σε αναγνωρισμένη κοινόχρηστη οδό, αποφάσισε ότι δεν αρκεί το ελάχιστο εμβαδόν των 4 στρεμμάτων, αλλά απαιτείται, ήδη από το 1985, και η ύπαρξη προσώπου σε κοινόχρηστο χώρο (δρόμο) για την δόμηση ενός ακινήτου. Επισημαίνει δε, ότι αυτό ισχύει, γιατί από το Σύνταγμα οι εκτός σχεδίου περιοχές «δεν έχουν ως προορισμό, κατ’ αρχήν, τη δόμηση ή την τουριστική εκμετάλλευση, αλλά τη γεωργική, κτηνοτροφική και δασοπονική εκμετάλλευση και την αναψυχή του κοινού».
Τι ισχύει με την απόφαση του ΣτΕ
-Καταρχήν, η απόφαση έχει άμεση εφαρμογή για την συγκεκριμένη υπόθεση που εκδικάστηκε.
-Δεύτερον δεν έχει αναδρομική ισχύ. Δηλαδή δεν ανακαλούνται και δεν είναι άκυρες οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί από τα Πολεοδομικά Γραφεία. Όμως κινδυνεύουν ιδιοκτήτες ακινήτων, μετά από συγκεκριμένη προσφυγή στο ΣτΕ λόγω αντιδικίας, να τους ακυρωθεί η οικοδομική άδεια και να κριθεί κατεδαφιστέο το κτίσμα.
-Τρίτον δημιουργείται νομολογιακό προηγούμενο, που δεν μπορεί να μην το σεβαστεί η διοίκηση γιατί κατά το σκεπτικό της απόφασης δεν νοείται, ούτε οι πολίτες να επιδιώκουν την οικοδόμηση οικοπέδων που δεν πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις, ούτε οι Πολεοδομίες να εκδίδουν οικοδομικές άδειες γι’ αυτές. Κατ’ επέκταση, δεν μπορούν να διεκδικήσουν αποζημίωση, καθώς ο κανόνας αυτός θεωρείται «προβλέψιμος για τους επιμελείς αγοραστές».
-Η πολιτεία, αφού μελετήσει προσεκτικά και αναλύσει το σκεπτικό της απόφασης, οφείλει να πάρει μια νομοθετική πρωτοβουλία που θα σέβεται τη νομολογία του ΣτΕ και θα δίνει και διέξοδο στο πρόβλημα που δημιουργήθηκε, διότι με ευθύνη της δεν έχει καθοριστεί το δίκτυο κοινοχρήστων δρόμων στις εκτός σχεδίου περιοχές, αφήνοντας να μεταβιβάζονται και να φορολογούνται ως οικόπεδα, ακίνητα εκτός σχεδίου εδώ και πενήντα χρόνια. Επίσης θα πρέπει να δημιουργήσει και ασφάλεια πολεοδομικού δικαίου και να μην σύρονται στα δικαστήρια ιδιοκτήτες ακινήτων από ανταγωνιστές και κακούς γείτονες.
Ποιες είναι οι άμεσες συνέπειες της απόφασης του ΣτΕ
-Σταματούν οι αγοραπωλησίες και συμβόλαια για ακίνητα στις εκτός σχεδίου περιοχές όλης της χώρας,που βασίζονταν στην παραδοχή ότι αυτά τα ακίνητα έχουν δικαίωμα έκδοσης νόμιμης οικοδομικής άδειας, που τώρα ανατρέπεται από την νέα απόφαση του ΣτΕ.
-Δεν εκδίδονται από τα περισσότερα Πολεοδομικά γραφεία της χώρας (Υπηρεσίες Δόμησης) προεγκρίσεις δόμησης και άδειες δόμησης σε ακίνητα εκτός σχεδίου πόλης και οικισμών, τα οποία δημιουργήθηκαν μεταξύ της ισχύος του Π.Δ. της 24-31.5.1985 και του ν. 3212/2003 και έχουν εμβαδό μεγαλύτερο των 4000 τ.μ. χωρίς πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο.
–Παγώνουν χιλιάδες μικρές και μεγάλες επενδύσεις, κυρίως τουριστικές, που έχουν ενταχθεί στον Αναπτυξιακό νόμο, διότι πλέον δεν θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις ρυθμίσεις για την εκτός σχεδίου δόμηση και να εκδώσουν οικοδομικές άδειες και να χτίσουν με ασφάλεια δικαίου.
Οι επιλογές δεν μπορεί να είναι οριζόντιες
-«Είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα, το οποίο αφορά στην ουσία του, την προστασία του φυσικού κα δομημένου περιβάλλοντος και αγγίζει όλους. Ο καθένας μπορεί να έχει την άποψή του για το εάν πρέπει να διατηρηθεί ή να περιοριστεί και να καταργηθεί η εκτός σχεδίου δόμηση, όμως όλοι θα πρέπει να συμφωνούμε ότι οι όποιες αλλαγές δεν μπορούν να γίνουν με βίο τρόπο και ξαφνικά» είπε η Σταυρούλα Αγρίου, Διευθύντρια Πολεοδομίας του Δήμου Καλαμάτας μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ και σημείωσε ότι:
-«Πάγια θέση του ΤΕΕ και του τεχνικού κόσμου είναι ότι οι οποίες ρυθμίσεις για την εκτός σχεδίου δόμηση δραστικές ή όχι επιλεγούν πρέπει να προέλθουν από τον χωρικό και πολεοδομικό σχεδιασμό. Οι επιλογές δεν μπορεί επίσης να είναι οριζόντιες. Θα προκύψουν μέσα από τα λεγόμενα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια τα οποία εκπονούνται αυτή τη στιγμή με το πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» σε όλη τη χώρα. Συγκεκριμένα θα μελετηθεί κάθε περιοχή, είναι διαφορετικά τα κριτήρια για νησιά που είναι κορεσμένα, στον αγροτικό χώρο εάν θέλουμε να έχει οικιστική ανάπτυξη για κάθε περιοχή, που έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, στα οποία πρέπει οι μελετητές, μετά από συμμετοχικές διαδικασίες και με διαβούλευση με την τοπική κοινωνία και τους τοπικούς φορείς και αρχές και προφανώς το Δήμο να καταλήξουν μέσω της διαδικασίας που προβλέπεται η εκπόνηση των ΤΠΣ σε συγκεκριμένες χρήσεις ανά περιοχή».
Το ΣτΕ λέει καθαρά ότι δεν δικαιούσαι να μη γνωρίζεις τη νομολογία
Για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί η Σταυρούλα Αγρίου σημείωσε ότι: «Δυστυχώς έχει δημιουργηθεί κάτι που δεν τιμά την πολιτεία. Ορισμένες πολεοδομίες μεταφράζουν την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας με έναν δικό τους τρόπο, λίγες στα κυρίως στα νησιά συνεχίζουν να δίνουν, σε κάποιες περιπτώσεις για τα προ του 85, άλλες εκδίδουν οικοδομικές άδειες και σε όλες τις περιπτώσεις, ερμηνεύοντας ότι η νομοθεσία είναι πάνω τη νομολογία αν και η απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας λέει καθαρά ότι δεν δικαιούσαι να μη γνωρίζεις τη νομολογία. Από την επικοινωνία που έχουμε οι περισσότερες Πολεοδομίες σε όλη τη χώρα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, Πάτρα και άλλες μεγάλες πόλεις εκτός από ορισμένα νησιά έχουν παγώσει κάθε έκδοση οικοδομικής άδειας για την εκτός σχεδίου δόμηση, περιμένοντας εγκύκλιο οδηγία από το αρμόδιο υπουργείο. Είναι αναγκαίο να εκδοθεί οδηγία του υπουργείου, η οποία να βασίζεται σε γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστούν οι οικοδομικές άδειες ενιαία από όλες τις Πολεοδομίες της χώρας, με διαφάνεια, ισονομία και ισοπολιτεία».
Ποιες άδειες μπορούν να συνεχιστούν
-«Το υπουργείο πρέπει να πει εάν και ποιες άδειες πρέπει να «παγώσουν», σε ποιες περιπτώσεις μπορούν να συνεχιστούν, όπως σε αναθεώρηση άδειας που δεν μεταβάλλεται ο όγκος της οικοδομής, έχω την εντύπωση ότι αυτές οι περιπτώσεις μπορούν να συνεχίσουν» είπε η ίδια, εξηγώντας ότι:
-« Υπάρχουν συγκεκριμένα θέματα τα οποία ανακύπτουν από την απόφαση του ΣτΕ, τα οποία πρέπει να διευκρινιστούν και νομίζω ότι δεν είναι κανείς άλλος αρμόδιος από το υπουργείο με τις νομικές υπηρεσίες του, να δώσει συγκεκριμένες κατευθύνσεις μέχρι να γίνει η οποία ρύθμιση» Η Σταυρούλα Αγρίου τόνισε ότι:
-« Η οριστική λύση θα δοθεί μέσα από τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια για τα οποία το 2022 έχει εκδοθεί η υπουργική απόφαση, που καθορίζει τις τεχνικές προδιαγραφές, τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις για τη σύνταξη των μελετών καταγραφής του υπάρχοντος δικτύου και προωθείται η εκπόνηση τους σε όλη τη χώρα».
Πλήγμα για την ανάπτυξη και τους μηχανικούς
-«Έχει βγει μία απόφαση, η οποία επί της ουσίας αντιμετωπίζει ως αμελείς και αδιάβαστους τους μηχανικούς της χώρας, που έχουν ασχοληθεί από το 1985 και μέχρι και σήμερα ασχολούνται με την έκδοση των οικοδομικών αδειών στην εκτός σχεδίου δόμηση είτε είναι από την όχθη της Πολεοδομίας είτε είναι από την όχθη του ελεύθερου επαγγελματία, η απόφαση αυτή τους καταλογίζει πως δεν είχαν καταλάβει ακριβώς πώς κάνουν τη δουλειά τους. Αυτό όπως καταλαβαίνετε είναι λυπηρό για ένα επιστημονικό κλάδο, στον οποίο στηρίζεται η ανάπτυξη της χώρας, εφόσον έχουμε επιλέξει ότι η τουριστική ανάπτυξη, η οικοδομική ανάπτυξη είναι οι επιλογές, που έχει κάνει η πολιτεία για να αναπτυχθεί η χώρα. Αυτό το πράγμα είναι πλήγμα πρώτα από όλα τώρα για εμάς τους μηχανικούς» τόνισε ό Αναστάσιος Αδαμόπουλος Πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΤΕΕ Μεσσηνίας.
Ζητείται άμεση λύση
-« Το Τεχνικό Επιμελητήριο, ειδικά το περιφερειακό τμήμα της Πελοποννήσου, το οποίο εκπροσωπώ σήμερα έχει προβεί ήδη από τις αρχές Μαρτίου σε σωρεία επιστολών προς το Υπουργείο ΠΕΝ με τις οποίες ζητά μετά από αυτή την άδικη, αυτή την ακατανόητη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας το υπουργείο να νομοθετήσει, ώστε να έχουμε λύση μέχρι την κύρωση του οδικού δικτύου, η οποία έχει ξεκινήσει και έχει προκηρυχθεί. Να έχουμε λύση για τον τρόπο με τον οποίον θα εκδίδονται οι άδειες από δω και πέρα αλλά και το τι μέλλει γενέσθαι με τις άδειες που έχουν ήδη εκδοθεί και ορισμένες από αυτές έχουν ισχύ μέχρι το 2024. Δυστυχώς δεν τηρήθηκε η δέσμευση του υπουργείου ότι θα ενσωμάτωνε μία τροπολογία στο νομοσχέδιο που πέρασε την τελευταία ημέρα, πριν τη διάλυση της Βουλής για τις εκλογές» σημείωσε ο κ. Αναστάσιος Αδαμόπουλος και υπογράμμισε ότι:
-«Ζητάμε άμεση λύση, για να μην απαξιωθεί το επάγγελμα του μηχανικού για να μην απαξιωθούν οι περιουσίες των συμπολιτών μας για να μην οδηγηθούμε σε ένα τέλμα, σε αυτό που ονομάζουμε ανάπτυξη στη Χώρα».
Η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης
«Ο Δικηγορικός Σύλλογος Καλαμάτας και ο νομικός κόσμος, απαιτούμε τα εκτός σχεδίου γήπεδα, που δημιουργήθηκαν πριν την 24 Δεκεμβρίου 2003, ημερομηνία έναρξης ισχύος του Ν.3212/2003 να είναι δομήσιμα ανεξαρτήτως εάν έχουν την ελάχιστη πρόσοψη σε κοινόχρηστη δημόσια οδό που ορίστηκε με το άρθρο 10 παρ. 1 του ν. 3212/2003. Με τον τρόπο αυτό διατηρείται το μέχρι πρότινος καθεστώς των ακινήτων αυτών, βάσει του οποίου εκδόθηκαν και οικοδομικές άδειες, και δεν παραβιάζεται η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των διοικουμένων προς την διοίκηση» τόνισε ο Κωνσταντίνος Μαργέλης, Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Καλαμάτας και σημείωσε ότι:
-«Επίσης απαιτούμε:
1) Άμεση νομοθετική ρύθμιση για την οικοδόμηση των εκτός σχεδίου αρτίων και οικοδομήσιμων ακινήτων
2) Άμεση θέσπιση και υλοποίηση διαδικασίας καθορισμού κοινοχρήστων οδών.
3) Θέσπιση ενιαίων κανόνων εφαρμογής για την εκτός σχεδίου δόμηση στην Ελληνική Επικράτεια».
