Δώδεκα ώρες. Τόσο χρειάστηκε ο Λευκός Οίκος για να αποκωδικοποίησει και να επεξεργαστεί το μήνυμα 3.000 λέξεων του Νικίτα Χρουστσόφ προς τον πρόεδρο Τζον Κένεντι τον Οκτώβριο του 1962, κατά τη διάρκεια της «Κρίσης των Πυραύλων της Κούβας».
Έως ότου οι ΗΠΑ συντάξουν την απάντηση τους στο Κρεμλίνο, ο Σοβιετικός ηγέτης είχε αποστείλει νέο, πιο σκληρό μήνυμα, απαιτώντας την απομάκρυνση των αμερικανικών πυραύλων από την Τουρκία, προκειμένου να μην στείλει αντίστοιχο σοβιετικό εξοπλισμό στον Φιντέλ Κάστρο. Ο κόσμος ήταν χωρισμένος στα δύο και οι σφετεριστές της παγκόσμιας εξουσίας κυριολεκτικά… χαμένοι στη μετάφραση.
Έως τότε τα επίσημα διπλωματικά μηνύματα μεταξύ των δύο χωρών χρειαζόταν συνήθως έξι ώρες για να παραδοθούν. Την περίοδο εκείνη, των 13 ημερών κατά τις οποίες η ανθρωπότητα έφτασε πιο κοντά από ποτέ σε ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα, οι ηγεσίες των δύο υπερδυνάμεων συνειδητοποίησαν ότι δεν υπήρχε τόσο μεγάλη πολυτέλεια χρόνου στη μεταξύ τους επικοινωνία. Μια παρεξήγηση, ένα λάθος στην αποκωδικοποίηση ή ο φόβος ότι το αντίπαλο δέος θα κινηθεί πιο γρήγορα, έγινε σαφές ότι αύξανε τον κίνδυνο για ένα πυρηνικό «ατύχημα».
Μέσα στον παραλογισμό της αβυσσαλέας αντιζηλίας και του ράλι φοβερών και τρομερών εξοπλιστικών προγραμμάτων, οι Κένεντι και Χρουστσόφ είχαν τη διαύγεια να κάνουν κάτι… ωφέλιμο για τον πλανήτη. Θεώρησαν ότι οι ταχύτερες επικοινωνίες θα είχαν αποτρέψει την κρίση και αποφάσισαν να λάβουν για πρώτη φορά μέτρα ώστε να περιορίσουν τον κίνδυνο έναρξης ενός πυρηνικού πολέμου.
Έτσι, εφτά μήνες αργότερα, τον Ιούνιο του 1963 υπογράφηκε από εκπροσώπους των δύο χωρών στη Γενεύη η συμφωνία «Hot Line», ένα «Μνημόνιο Συνεννόησης σχετικά με την Καθιέρωση Γραμμής Άμεσης Επικοινωνίας».
Το σύστημα ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 30 Αυγούστου 1963 και στη λαϊκή κουλτούρα έμεινε γνωστό ως «Κόκκινο Τηλέφωνο». Σε αυτό συνέβαλε η μαύρη κωμωδία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, το «Dr. Strangelove» του 1964 (που στα ελληνικά αποδόθηκε ως «SOS Πεντάγωνο καλεί Μόσχα»), όπου η εν λόγω γραμμή επικοινωνίας συμβολοποιούταν με ένα κόκκινο τηλέφωνο.
Ωστόσο το κόκκινο τηλέφωνο, δεν ήταν ποτέ ούτε κόκκινο, ούτε… τηλέφωνο. Αρχικά η γραμμή αποτελούταν από μηχανήματα τηλετυπίας τα οποία επέτρεπαν την ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων μέσω υπερατλαντικού καλωδίου. Αυτό έκανε τη διαδρομή Ουάσινγκτον-Λονδίνο-Κοπεγχάγη-Στοκχόλμη-Ελσίνκι-Μόσχα. Το σοβιετικό σύστημα βρισκόταν στο Κρεμλίνο, ενώ το αμερικανικό στο Πεντάγωνο κι όχι στον Λευκό Οίκο.
Μεγάλες αποστολές στάλθηκαν και προς τις δύο κατευθύνσεις, που περιείχαν πολλαπλές μηχανές και εργαλεία τηλετύπου μαζί με προμήθεια ταινίας, μελανιού και ανταλλακτικών ενός έτους. Ωστόσο, η καχυποψία μεταξύ των δύο εθνών παρέμεινε τόσο μεγάλη που οι μηχανές κρυπτογράφησης που σχεδιάστηκαν για να προστατεύουν το απόρρητο όλων των επικοινωνιών, κατασκευάστηκαν στην πραγματικότητα στη Νορβηγία, μια ουδέτερη χώρα. Ανυπομονώντας να διασφαλίσουν οι ΗΠΑ ότι όλα τα μέρη του μηχανήματος λειτουργούσαν σωστά, το πρώτο αμερικανικό μήνυμα περιείχε όλα τα γράμματα του αλφαβήτου και κάθε αριθμό: «The quick brown fox jumped over the lazy dog’s back 1234567890».
Οι Σοβιετικοί από την πλευρά τους έστειλαν ένα πολύ μεγαλύτερο πεζό κομμάτι, το οποίο περιέγραφε «την ομορφιά του ήλιου καθώς έδυε πάνω από την πρωτεύουσα, τη Μόσχα». Παρά το γεγονός ότι και τα δύο συστήματα τηλετύπου ήταν εξοπλισμένα με ένα σύστημα αποκωδικοποίησης για τη μετάφραση από γλώσσα σε γλώσσα, οι Αμερικανοί αρχικά δεν μπορούσαν να αποκρυπτογραφήσουν το μήνυμα από το Κρεμλίνο, καταφεύγοντας σε μηχανικές τροποποιήσεις και στα δύο άκρα.
Τον Σεπτέμβριο του 1971, η Μόσχα και η Ουάσιγκτον αποφάσισαν να αναβαθμίσουν το σύστημα, κάνοντας χρήση δορυφορικών συνδέσεων, ενώ από το 1986 η γραμμή λειτούργησε και με δυνατότητες φαξ υπερ-υψηλής ταχύτητας. Η τελευταία αναβάθμιση έγινε το 2008, οπότε εμπλουτίστηκε με καλώδιο οπτικών ινών και ένα απευθείας σύνδεσης δίκτυο υπολογιστών. Έκτοτε το σύστημα χρησιμοποιεί e-mail και η μετάδοση είναι σχεδόν στιγμιαία.
Η πρώτη επίσημη χρήση της τηλεφωνικής γραμμής από τις Ηνωμένες Πολιτείες έγινε όταν δολοφονήθηκε ο πρόεδρος Κένεντι (22/11/1963), ενώ η αντίστοιχη πρώτη από τη Σοβιετική Ένωση ήταν στις 5 Ιουνίου 1967, κατά το ξέσπασμα του Πολέμου των Έξι Ημερών.
Η τηλεφωνική γραμμή Μόσχας-Ουάσιγκτον χρησιμοποιήθηκε επίσης κατά τη διάρκεια του Ινδο-Πακιστανικού πολέμου το 1971, του Αραβο-Ισραηλινού πολέμου το 1973, κατά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το ’74 και αυτής των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν (1979). Επίσης αρκετές φορές για μικρότερης σημασίας γεγονότα, κατά την περίοδο διακυβέρνησης του Ρόναλντ Ρήγκαν (1981-89).
Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση, η γραμμή χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά την περίοδο της σοβιετικής κατάρρευσης. Υπάρχει όμως μέχρι σήμερα και απ’ ότι φαίνεται, με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, πέρασε σε νέα φάση.
Όπως ανέφερε το προ ολίγων ημερών το NBC και επιβεβαίωσε Αμερικανός αξιωματούχος στο Reuters στις 03/03, το Πεντάγωνο ίδρυσε νέα τηλεφωνική γραμμή επικοινωνίας με το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας. «Ιδρύσαμε γραμμή αποσυμφόρησης με το ρωσικό υπουργείο Άμυνας την 1η Μαρτίου με σκοπό την αποτροπή λανθασμένου υπολογισμού, στρατιωτικών επεισοδίων και κλιμάκωσης», ανέφερε ανώνυμα ο ανώτερος αξιωματούχος άμυνας των ΗΠΑ, επαναφέροντας στην επικαιρότητα το συμβολισμό του «κόκκινου τηλεφώνου».
Ας ελπίσουμε να έχει και αυτή τη φορά ανάλογη… αποτελεσματικότητα, τουλάχιστον σε ότι αφορά το πυρηνικό σκέλος της χρησιμότητάς του.
πηγή: menshouse.gr
